محمدرضا دهقانی اشکذری رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز اظهار کرد: در کتاب دغدغه‌های فرهنگی رهبر انقلاب که به شرح بیانات ایشان در حوزه فرهنگ می‌پردازد، به این نکته اشاره شده که ما هنوز نتوانسته‌ایم دو مقوله دانشگاه و هنر را به‌طور کامل با مبانی انقلاب اسلامی تطبیق دهیم. ایشان ورود دانشگاه به کشور در سال ۱۳۱۳ با هدف‌گذاری غیراسلامی را از علل این موضوع بیان می‌کنند.
وی افزود: ادبیات و محتوای آموزشی، سلوک استادان و ساختارهای دانشگاهی ما شباهت کمی با اصول اسلامی‌مان داشته‌است؛ لذا نتوانسته‌ایم نگاه تربیتی امام راحل (ره) و رهبر انقلاب را در دانشگاه پیاده سازیم و میزان موفقیت ما در ایجاد یک دانشگاه تمدن‌ساز، امری نسبی بوده‌است. البته دانشگاه در مقایسه با سایر نهادهای کشور مسیر خوبی را پیموده‌است. کارهای بزرگی نیز در این حوزه شده و خروجی‌های موثر و ارزشمندی هم مثل شهدای دانشجو و استاد داشته‌ایم.
به گفته دهقانی اشکذری، دولت اسلامی تولیت دانشگاه‌های ما را برعهده دارد و تا زمانی که ساختارهای تمدنی دولت اسلامی شکل نگیرد، دانشگاه اسلامی نیز محقق نمی‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی گفت: توسعه کمی بی‌رویه دانشگاه در کشور و همچنین عدم اجرای صحیح اصل ۴۴ قانون اساسی که می‌توانست در مواردی کار را به صورت بهتری به مردم بسپارد، از عواملی است که سبب شد تا به نتیجه مطلوبی در حوزه اسلامی‌سازی دانشگاه نرسیم.
او بیان کرد: دانشگاه اسلامی، دانشگاهی است که بتواند شاخص‌های مکتب فکری اسلام را در محتوا و شیوه‌های اجرا پیاده کند. سند اسلامی‌سازی دانشگاه که در سال ۹۲ به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید، راهبردهایی را ذیل ۴ نظام مهم مدیریت، پژوهش و فناوری، آموزش و تربیتی‌فرهنگی تعریف می‌کند.
محمدرضا دهقانی اشکذری تشریح کرد: تعمیق و نهادینه‌سازی معارف و آموزه‌های اسلامی در آموزش عالی از طریق اسلامی‌سازی علوم عملیاتی می‌شود. علم اسلامی، دانشی تمدن‌ساز است که حداقل جهت‌گیری الهی دارد؛ در این میان علوم انسانی، علم یربنایی دانشگاه اسلامی است و نقشی حیاتی در این رابطه دارد. اخیرا در بعضی از دانشگاه‌ها اقداماتی نیز مانند طرح اندیشه تمدن‌ساز شروع شده که امیداوریم گسترش پیدا کند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی یزد ادامه داد: مرور مبانی فلسفی برای اسلامی کردن علوم انسانی ضرروی است. هستی‌شناسی و مقایسه نگاه غرب و ما به دنیا اولین قدم در مطالعه فلسفه است. غرب جهان را یک نظام جبری می‌داند که پیگیری لذائذ دنیوی بر اساس الزام طبیعت در یک طرف زمانی محدود را هدف آن می‌شمارند؛ در حالی که در نظر ما دنیا مخلوق خدا و رشد و بالندگی انسان در آن هدف از خلقت است.
وی تصریح کرد: نکته دوم در بررسی فلسفی علوم، انسان‌شناسی است. مبانی انسان‌شناسی غرب، انسان با عقلی معیشتی که به دنبال منافع شخصی خود به هروسیله‌ای در نظام پسامدرن و فردگرای افراطی است را مرکز می‌داند و خدا را نیز ذیل آن تعریف می‌کند. در چنین مکتب فکری، مفاهیم متعالی همچون آزادی و لذت نیز ذیل اغراض انسان بیان می‌شود. چنین علمی نمی‌تواند دانشگاه اسلامی را بسازد. در اسلام نیز انسان نقشی محوری دارد اما چه انسانی؟! انسانی عاقلی که به وسیله عقل خدا را بندگی و بهشت را کسب می‌کند. چنین عقلی با عقل معیشتی غرب متفاوت است؛ لذا تعریف علوم در دانشگاه اسلامی باید مطابق چنین نگاهی باشد.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: مورد سوم در اسلامی‌سازی علوم، روش‌شناسی است. اشتراکات زیادی بین ما و غرب در روش‌های تحقیق کمی و کیفی وجود دارد و می‌توان در این بخش حتی از لحاظ تثبتی و اثبات‌گرایی از روش‌های تحقیقی غربی نیز استفاده کرد.
او معتقد است که اگرچه در حوزه تولید علم نظری موفق بوده‌ایم و جایگاه اول منطقه و شانزدهم جهان را در این رابطه کسب کرده‌ایم، اما دانشگاه‌های ما هنوز با مرجعیت علمی در جهان اسلام فاصله دارند؛ توفیق کامل ما در گرو تبدیل علم به فناوری است.
دهقانی اشکذری عنوان کرد: دانشگاه آزاد اسلامی توانسته به الگوی موفقی در بخش خردورزی و تقویت روحیه آزاد اندیشی اسلامی تبدیل شود. راه‌اندازی و توسعه کرسی‌های آزاد اندیشی، ترویجی و تئوری‌پردازی نقطه عطفی در مسیر حرکت به سوی دانشگاه اسلامی است.
رئیس دانشگاه آزاد واحد یزد افزود: یکی از محورهای پیاده‌سازی دانشگاه اسلامی، تعامل حوزه و دانشگاه است. در دانشگاه درک درستی از کارکرد گروه‌های معارف وجود ندارد و هنوز رسالت آن به درستی تبیین و اجرا نشده‌است. از سویی دیگر حوزه‌های علمیه نیز باید آغوش بازتری برای پذیرش دانشگاهیان داشته باشند.
وی تاکید کرد: عدالت آموزشی از دیگر جنبه‌های مهم تحقق دانشگاه اسلامی است. تفاوت‌هایی که میان دانشگاه‌های دولتی و غیر دولتی می‌بینیم، بیانگر فاصله زیاد ما با نظام آموزشی عادلانه است. در این زمینه نگاه دولت به همه دانشگاه‌ها باید از روی عدالت و متناسب با ظرفیت‌های انسانی، فیزیکی و تجهیزاتی آن‌ها باشد که تاکنون این‌گونه نبوده‌است.
دهقانی نقش سبک زندگی اسلامی را اساسی دانست و بیان داشت: سبک زندگی اسلامی و ارتقای مستمر و نظام‌مند علمی، مهارتی و اخلاقی دانشگاه‌ها نیز از مباحث اساسی این موضوع است که دانشگاه آزاد اسلامی تلاش کرده تا با توجه به این موارد در سند تحول و تعالی ۵ ساله خود، گام‌های بلند و موثری بردارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی یادآور شد: اسلام ظرفیتی عالی در ابعاد مختلف چیستی، راهبردی و محتوایی برای ورود به نهادها و مراکز اجتماعی مثل دانشگاه دارد که راه‌اندازی بزرگ‌ترین دانشگاه جهان توسط امام صادق (ع) مصداق بزرگ آن است. بنظر می‌رسد یکی از مشکلات اصلی ما در این حوزه عدم متناسب‌سازی درست محتوای دینی با نیازهای روز جامعه دانشگاهی است.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد در پایان گفت: علت عدم توفیق ما در تحقق دانشگاه اسلامی، پرداختن بیش از اندازه به ظواهر اسلامی است. اگرچه از دست دادن سنگر ظاهر اسلامی یا حجاب منجر به شکست در سنگرهای دیگری مانند عفاف، غیرت و حیا می‌شود، اما انسان نیازمند تربیت و تعمیق است. اگر به دنبال پرورش دانشجویانی به عنوان قوه عاقله هستیم باید برنامه‌ریزی زیربنایی در این رابطه داشته‌باشیم.
انتهای خبر/
نظر شما