به گزارش خبرنگار فرهنگی ایسکانیوز، عزاداری ماه محرم با فرهنگ و آداب شهرهای مختلف درهم آمیخته شده است. هر یک از مناطق کشورمان نیز سبک و سیاق خود را در عزاداری و برپایی مراسم سوگواری دارند. از سوی دیگر در بسیاری از سنت‌های عزاداری شهرهای مختلف، شباهت‌های فراوانی وجود دارد. برپایی دسته‌های عزاداری، تعزیه، گرداندن علم و نخل و تهیه غذای نذری از جمله مراسمی است که در شهرهای مختلف کشور برپا می‌شود. گاهی این سنت‌ها به قدری جالب‌ توجه‌اند که مردم را نه تنها از سراسر کشور بلکه از کشورهای دیگر دعوت به تماشا می‌کنند.

در این میان، کرب‌زنی جزو آن دسته آیین‌های ویژه عزاداری ماه محرم است که اجرای آن بیشتر در روستاهای منطقه بندپی بابل در استان مازندران و برخی از مناطق لاهیجان در استان گیلان مرسوم است.

آئین سنتی کرب‌زنی در شهر لاهیجان از دیرباز به طرز باشکوهی توسط عزاداران محله "شعربافان" (شوراب محله‌ای ها) اجرا می‌شد.

در واقع کرب نام درختی در جنگل های مازندران است که در گذشته در مناطق کوهستانی فراوان بوده است و مردم از چوب آن جهت ساخت این وسیله استفاده می کردند ولی بعدها در طول زمان این درخت کمیاب شد. امروزه بیشتر از چوب درخت گردو، توت و آلبالو، کرب را می‌سازند ولی به لحاظ تاریخی همچنان نام کرب بر آن باقی مانده است.

کرب در کف دست قرار می‌گیرد و انگشتان بر گرد آن حفاظ می‌شوند، یک جفت کرب را در دست می‌گیرند و به آهنگ نوحه‌ای که خوانده می‌شود آنها را بر هم می‌کوبند و کرب زنان ضمن هماهنگی و همنوایی با هم نمادی از همدلی و اتحاد از خود نشان می‌دهند و ناله کرب آنان بیانگر ناله جمادات و زمین و زمان بر حسین (ع) و یارانش است.

معمولا خراطان، چوب‌های کرب را تهیه می‌کنند که دسته‌های گرد آن باعث می‌شود تا هنگام استفاده افراد، دست حالت راحتی داشته باشد، همچنین دو لبه صاف دارد که همانند سنج به هم زده می‌شود لذا دسته‌های گرد، به طور معمولی ۲۱ ضرب را می‌زدند اما نخبه‌هایی که هنرمندانه این ۲۱ ضرب را می‌زدند اندک بودند و کارهایشان بسیار زیبا بود.

برخی (اهالی شعربافان) معتقدند مرحوم محمّد ابراهیم غبرائی (متخلّص به  فانی) در سفری که اواخر قرن ۱۲ هجری شمسی به کربلا داشت، این نوع ویژه عزاداری را دید و پس از جست‌وجو درباره تاریخچه و فلسفه وجودی آن در بازگشت به شهر خود (لاهیجان) با توجّه به طبع شعری که داشت ریتم‌های جدیدی برای آن ابداع کرد و مرثیه‌هایی به زبان فارسی برای آن سرود و آن را در شب دسته محلّه شعربافان به اجرا در آورد.

کرب زنی معمولا در ماه محرم و در دهه‌ نخست این ماه برگزار می‌شده که موسوم به عاشورا و مصادف با سالگرد شهادت امام سوم شیعیان است.

این رسم علاوه بر لاهیجان در سبزوار، سمنان نیز اجرا می‌شود ولی آن‌ها با شیوه‌ای متفاوت کرب‌ها را برهم می‌کوبند. این مراسم در شب هشتم محرم و همچنین در روز عاشورا توسط محله شعربافان اجرا می‌شود.

دو روایت برای این مراسم وجود دارد: یکی اینکه این رسم بر جا مانده از دوران سیاوش است. آن روز که پیکر خونین سیاوش را از توران به ایران می‌آورند سوگوارانی که در پی او روان بودند سنگ بر هم کوفته و مویه می‌کردند و دیگری اینکه می‌گوید: هنگامی که حضرت زینب می‌خواست برای اهل کوفه سخنرانی کند، عده‌ای به دستور ابن زیاد سنگ‌هایی را برهم می‌زدند تا صدای حضرت زینب به مردم نرسد. در این هنگام حضرت فرمودند: اُسکت (ساکت شو) که بعد از این واقعه دیگر هرچه سنگ‌ها را بر هم زدند فایده‌ای نداشت.

انتهای پیام/