به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، دانشجو و استاد دو عنصر مهم یک کلاس درس در دانشگاه‌ها هستند، بنابراین نحوه و چگونگی ارتباط این دو بایکدیگر بسیار حائز اهمیت است. زمانی‌که از جایگاه استادی یا معلمی سخن می‌گوییم، در واقع از فردی صحبت می‌کنیم که علاوه بر چهره علمی باید در جنبه‌های شخصیتی دیگر هم مانند اخلاق، فرهنگ، مسائل فرهنگی نمونه و الگو باشد. از طرفی برای دانشجویی که به تازگی با فضای دانشگاهی آشنا شده، شاید تصور چگونگی برقراری ارتباط با استاد، سخت و نامفهوم باشد.
شاید در نگاه اول به نظر بیاید که اگر استاد بخواهد مورد توجه دانشجویان قرار بگیرد یا راهی به دل آنها باز کند، باید شخصیتی بسیار متفاوت داشته باشد یا به تمامی مهارت‌های ارتباطی و چهره به چهره آشنایی پیدا کند؛ اما در حقیقت آنچه یک استاد را از سایر استادان متمایز کرده و باعث افزایش محبوبیت وی می‌شود، به نحوه برقراری ارتباط استاد با دانشجویان است.
ایسکانیوز در گفت‌وگو با اساتید دانشگاه‌ها نحوه برقراری صحیح ارتباط استاد و دانشجو و عوامل تاثیرگذار بر این رابطه را بررسی کرده است.
ارتباط استاد و دانشجو نباید صرفا محدود به انتقال دانش باشد
به عقیده برخی از کارشناسان، ارتباط استاد و دانشجو در حالت مطلوب، نباید صرفا محدود به انتقال دانش باشد. بلکه همزمان با بیان مسائل علمی، آنها باید با شخصیت یکدیگر نیز آشنا شوند تا علاوه آموزش، موضوعات مرتبط با تعلیم را نیز پیگیری کنند.
محمدرضا دهقانی یکی از استادانی است که بر تفاوت بین «تعلیم و تربیت» و «آموزش» باور دارد. به اعتقاد وی در حال حاضر تمام توجه و تمرکز استادان بر بُعد آموزش به دانشجویان خلاصه شده؛ در حالی که تربیت و تعلیم اخلاق به جوانان در دانشگاه‌ها به دست فراموشی سپرده شده و گویا جزو وظایف استادان نیست.
آیا روابط استادان و دانشجویان در دانشگاه‌های کشور مناسب است یا خیر؛ عضو هیئت علمی دانشگاه یزد در پاسخ به این سوال می‌گوید: در حال حاضر ارتباط استاد و دانشجو در دانشگاه‌های کشور مناسب نیست. البته اگر دانشگاه‌ها و استادان بر اساس رسالت و ماموریت خود، به وظایفشان عمل کنند، کیفیت این ارتباط ارتقا می‌یابد.
هسته‌های مسئله محور بسیج، فرصتی برای افزایش تعامل استاد و دانشجو
تعامل مناسب و ارتباط موثر بین استاد و دانشجو در کلاس‌های درس، همواره یکی از دغدغه‌های کارشناسان حوزه آموزشی و فعالان دانشگاهی است. برخی از کارشناسان اعتقاد دارند که این ارتباط صرفا باید محدود به کلاس درس باشد تا دچار آسیب نشود؛ اما گروهی دیگر نظر متفاوت از گروه اول دارند.
مهرزاد اشرف پور استاد دیگری است که با اشاره به گلایه برخی دانشجویان مبنی بر تمایل نداشتن استادان برای برقراری ارتباط با آنان می‌گوید: «این گلایه در حالتی صحیح است که استادان فقط بخواهند در فضای بسته کلاس با دانشجویان ارتباط برقرار کنند. چون استاد در ساعت محدود کلاس، فقط می‌تواند به بیان مطالب علمی و آموزشی پرداخته و طبق سرفصل‌های از پیش تعیین شده، تدریس کند. در چنین شرایطی، طبیعتا استادان به بهبود ارتباط خود و دانشجو فکر نمی‌کنند.»
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز درباره ارتباط داشتن استاد و دانشجو خارج از محدوده کلاس درس با قاطعیت عنوان می‌کند که «اگر این ارتباط با حفظ و رعایت مسائل اخلاقی توامان باشد، بسیار مناسب است؛ اما در غیر اینصورت پسندیده نبوده و آثار نامناسبی را در پی دارد.»
وی راهکار حل این مشکل را اینگونه عنوان می‌کند که هسته‌های فناورانه و مسئله محور در بسیج دانشجویی بهترین فرصت برای شکل‌گیری ارتباط استاد و دانشجو و افزایش تعامل آنها است، چون طرفین هم به صورت مستمر با یکدیگر در ارتباط هستند، هم خروجی مطلوب علمی، باعث ایجاد انگیزه در دانشجویان می‌شود. به همین علت، دانشگاه‌ها می‌توانند محیط‌هایی را برای استاد و دانشجو در نظر بگیرند تا آنها در بسترهای تشکیلاتی مانند بسیج دانشجویی یا استادی، فعالیت‌های پژوهشی دانشجو محور یا فعالیت فرهنگی را با راهنمایی استاد انجام دهند.
تفاوت دیدگاه استاد و دانشجو نسبت به برقراری ارتباط با یکدیگر
شکی در آن نیست که برقراری ارتباط مناسب بین استاد و دانشجو یکی از عوامل شادابی و پویایی دانشگاه و پیشرفت علمی - اجتماعی دانشجویان است. البته این موضوع به اذهان خطور می‌کند که این رابطه نیز همانند سایر روابط با آسیب‌ها و چالش‌هایی همراه باشد. محب‌علی رهدار بر این باور است دغدغه‌ها و آسیب‌هایی که در هر رابطه اجتماعی وجود دارد، در رابطه بین استاد و دانشجو نیز وجود دارد و این مشکلات در برخی از مواقع مانع از شکل گیری مناسب این ارتباط می‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان می‌گوید: «این آسیب‌ها از منظر دانشجو و استاد متفاوت باشد. به عنوان مثال استادان فکر می‌کنند دانشجویان ممکن است، در این ارتباط حد و حدود را رعایت نکنند. از سوی دیگر دانشجویان هم فکر می‌کنند؛ ممکن است برخی تعاملات باعث ناراحتی و رنجیدن استادان شود؛ به همین منظور هر دو طرف ترس از برقراری ارتباط دارند. باتوجه به تمام این موارد، به نظر من، راهکار حل این مشکل ارائه آموزش‌های مرتبط با مهارت برقراری ارتباط موثر است.»
برخی استادان تمایلی به نقد شیوه‌های آموزشی خود ندارند
کلاس‌ها خشک و جدی برای هر دانشجویی خسته کننده است، به گونه‌ای که شاید بر کیفیت یادگیریشان هم تاثیر نامطلوب بگذارد. در این میان، شاید کمی شوخ طبعی و صحبت درباره مباحث غیر درسی از سوی استاد، فضای بی روح کلاس را تغییر دهد. البته باید به یاد داشت ممکن است چنین رفتارهایی زمینه ایجاد سوءاستفاده را برای طرفین ایجاد کند. صمد عابدینی نسبت به رفتار برخی از استادان، که بیشتر به دنبال استفاده از موقعیت مالی یا جایگاه شغلی دانشجویان هستند، گلایه دارد؛ زیرا بر این باور است که آنان برای رسیدن به منافع خود، رابطه صمیمانه‌ای و غیر رسمی با دانشجویان برقرار کرده و از سوی دیگر دانشجویان نیز برای کسب نمره قبولی، اقدام به برقراری رابطه دوستانه و خارج از عرف با اساتید می‌کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی درباره گلایه دانشجویان مبنی بر اینکه برخی استادان از «نمره» استفاده ابزاری کرده و اجازه نقد سازنده به آنان نمی‌دهند، می‌گوید متاسفانه این واقعیت تلخ وجود دارد. برخی از استادان تمایلی ندارند که دانشجویان مطالبه علمی داشته باشند یا سواد علمی یا شیوه‌های آموزشی آنها را مورد نقد قرار دهند. بنابراین نمره تبدیل به ابزاری برای سلطه استادان بر دانشجویان شده است.
انتهای پیام/
نظر شما