به گزارش گروه فرهنگی ایسکانیوز، برای گرفتن فال حافظ و تعبیر و تفسیر آن باید علم و سواد کافی داشت. به همین دلیل تصمیم گرفته‌ایم تا هر روز تفسیری یکی از غزل های حافظ شیرازی را برایتان بگذاریم. امروز ۱۳ تیرماه غزل شماره ۱۲ می‌پردازیم:

فال حافظ/ در همه دیر مغان نیست چو من شیدایی

ای فروغِ ماه حُسن از رویِ رخشانِ شما / آبِ رویِ خوبی از چاهِ زنخدانِ شما
 عزمِ دیدارِ تو دارد جانِ بر لب آمده / باز گردد یا برآید چیست فرمانِ شما

کس بدورِ نرگست طرفی نبست از عافیت / بِه که نفروشد مستُوریِ بستان شما
 بختِ خواب آلود ما بیدار خواهد شد مگر / زانکه زد بر دیده آبی رویِ رخشانِ شما

با صبا همراه بفرست از رخت گُلدستۀ / بو که بوئی بشنویم از خاکِ بستانِ شما
 عُمرتان باد و مراد ای ساقیانِ بزمِ جم / گرچه جامِ ما نشد پُر می به دورانِ شما

دل خرابی می کند دلدار را آگه کنید / زینهار ای دوستان جانِ من و جانِ شما
 کی دهد دست این غرض یا رب که همدستان شوند / خاطرِ مجموعِ ما ، زلفِ پریشانِ شما ؟

دور دار از خاک و خون دامن چو بر ما بگذری / کاندرین ره کشته بسیارند قربانِ شما
 می کند حافظ دعایی بشنو آمینی بگو / روزی ما باد لعلِ شکرافشانِ شما

ای صبا با ساکنان شهرِ یزد از ما بگو / کای سرِ حق ناشناسان کُویِ چوگانِ شما
گرچه دوریم از بساطِ قرب همت دور نیست / بندۀ شاهِ شائیم و ثنا خوانِ شما

ای شهنشاه بلند اختر خدا را همتی / تا ببوسم همچو اختر خاکِ ایوانِ شما

شرح و تفسیر غزل شماره ۱۲ دیوان حافظ شیرازی

شرح و تفسیر بیت یکم

ای فروغِ ماهِ حُسن از رویِ رخشانِ شما / آبِ رویِ خوبی از چاهِ زنخدانِ شما

ای جانان ، ضیاء ماه زیبایی از روی درخشان شماست . یعنی همانطور که فلکِ ماه از خورشید کسب نور می کند . ماه زیبایی هم از صورت تو کسب نور و ضیاء می نماید . [ ای جانان آبِ روی زیبایی از چاهِ زنخدان شما است یعنی تمام حُسن و لطافت به زنخدان شما محصور است و هر زیبا ، حُسن خود را از آن کسب می کند همانطور که ماه از خورشید کسب نور می کند . ] ( چاه زنخدان = منظور گودی چانه است )

شرح و تفسیر بیت دوم

عزمِ دیدار تو دارد جانِ بر لب آمده / بازگردد یا برآید چیست فرمانِ شما

جانِ بر لب آمده قصدِِ ملاقات ترا دارد . برگردد یا برآید . فرمان چیست ؟ یعنی جان عزیز را به تو تسلیم نمایم یا خود به جایش برگردد . فرمان تان چیست . [ عزم = نیت . دیدار = ملاقات . جان = روح حیوانی است ]

شرح و تفسیر بیت سوم

کس بدورِ نرگست طرفی نبست از عافیت / بِه که نفروشد مستُوری به بُستانِ شما

در دوران چشمانت کسی از پرهیزکاری فایده نبرد . یعنی مستفیذ نشد زیرا هر کس که ترا دید مستِ عشقت گشت . حاصل اینکه تمام عالم را اسیر و دیوانه کردی پس بهتر است که به چشمان شما پرهیزکاری و مستوری نفروشند . [ به دور = دوران و زمان . نرگس = نام گلی است که شعرا به طریق کنایه چشم را به آن تشبیه می کنند ]

شرح و تفسیر بیت چهارم

بختِ خواب آلود ما بیدار خواهد شد مگر / زانکه زد بر دیده آبی رویِ رخشان شما

طالع خواب آلود و خوابناک ما دارد بیدار می شود زیرا روی درخشان تو به چشم بخت من آب پاشید یعنی دیدن روی درخشان تو باعث شد که طالع ما بیدار شود . زیرا مشهور است کسی که طالعش خواب باشد . خودش هم در رنج و الم به سر می برد اما اگر بخت بیدار باشد خود شخص هم در راحت است . [ آب بر دیده زدن = کنایه از اینکه از دیدن روی تو چشمانم روشن گشت و این دیدار محبوب را دلیل بر خوشبختی و نیک طالعی می داند ]

شرح و تفسیر بیت پنجم

با صبا همراه بفرست با رخت گلدسته ای / بو که بوئی بشنویم از خاکِ بستانِ شما

ای جانان از گلشن رخت به همراه بادِ صبا دسته گلی بفرست . شاید از خاک بوستانی که تو در آن قدم نهاده ای بوی عطری بشنویم . یعنی خاک بوستانی که تو در آن قدم نهادی بوی گل می دهد . پس استشمام بوی گلِ رخسارت همان بوییدن خاکِ پایت است . [ همراه = رفیق و به اتفاق . رخ = گونه است ولی در اینجا مراد صورت است . گلدسته ای = دسته گلی . بوکه = شاید که ]

شرح و تفسیر بیت ششم

عُمرتان باد و مراد ای ساقیانِ بزمِ جم / گرچه جامِ ما نشد پُر می به دورانِ شما

عمرتان زیا و مرادتا برآورده گردد ای ساقیان مجلس پادشاه گرچه در دوران شما قدح ما پر از مِی نشد .

شرح و تفسیر بیت هفتم

دل خرابی می کند دلدار را آگه کنید / زینهار ای دوستان جانِ من و جانِ شما

دل خرابی می کند یعنی اسرار را فاش می سازد . ای دوستان ، دلدار را آگاه کنید البته زیرا جان من همان جان شما است یا خود جان من با جان شما است و هر چه که به جان من برسد به جان شما همان می رسد . حاصل سخن اینکه دل بی قرار شده و با آه آتشین خود جهان را می سوزاند و نابود می کند در حالی که شما و دلدار هم در جهان هستید . پس دلدار را آگاه کنید از این موضوع تا مرحمتی به جان من بکند.

شرح و تفسیر بیت هشتم

کی دهد دست این غرض یا رب که همدستان شوند / خاطرِ مجموعِ ما ، زلفِ پریشانِ شما ؟

این مقصود چه زمانی حاصل خواهد شد که دل آسوده به عشق ما با گیسوی آشفتۀ شما همراز و هم صحبت شود ؟ [ همدستان = مخففِ همداستان به معنی همراز و هم صحبت ]

شرح و تفسیر بیت نهم

دور دار از خاک و خون دامن چو بر ما بگذری / کاندرین ره کشته بسیارند قربانِ شما

وقتی که از نزدیک ما می گذری ، دامنت را جمع کن که آلوده خاک و خون نشود . یعنی در حالیکه دامنت را جمع می کنی با کمال عظمت رد شو زیرا در این راه که ما افتاده ایم . خیلی اشخاص چون ما قربانی شما شده اند . یعنی عشاق فراوان فدای راه عشق شده و از بین رفته اند . مراد جلب توجه جانان است که بدین وسیله شفقت و مرحمت او را طلب می کند .

شرح و تفسیر بیت دهم

می کند حافظ دعایی بشنو آمینی بگو / روزیِ ما باد لعلِ شکرافشانِ شما

حافظ دعا می کند . ای جانان بشنو و آمین بگو و آن دعا این است . نصیب ما باشد آن لب شکرافشان شما .

شرح و تفسیر بیت یازدهم

ای صبا با ساکنان شهرِ یزد از ما بگو / کای سرِ حق ناشناسان کُوی چوگانِ شما

ای صبا به پادشاهی که در یزد ساکن است و به اعیان دولت آنجا بگو : که ای اربابان دولت ، سرِ حق ناشناسان ، گوی چوگان شما باشد .

شرح و تفسیر بیت دوازدهم

گرچه دوریم از بساطِ قرب همت دور نیست / بندۀ شاهِ شمائیم و ثنا خوان شما

ای ساکنان شهر یزد ، اگر چه وجودمان و تن مان از شما دور است اما همت مان دور نیست . یعنی هرگز از خاطرمان محو نمی شویم بلکه همیشه بنده شاه و دعا گوی شماییم . [ قرب = نزدیکی . همت = اراده ]

شرح و تفسیر بیت سیزدهم

ای شهنشاه بلند اختر خدا را همتی / تا ببوسم همچو اختر خاکِ ایوانِ شما

ای شاهنشاه بلند اختر به حق خدا یا به خاطر خدا همتی کن تا خاکِ ایوان چون گردونِ بلندت را ببوسم . یعنی ایوانی که مشابه گردون است یا همانطور که گردون را می بوسند ایوانت را ببوسم.

انتهای پیام/