به گزارش خبرنگار بین الملل ایسکانیوز، ایران هفته گذشته پیشنهاد برگزاری نشستی با سه کشور اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان) را مطرح کرد. هدف از این نشست، هماهنگی مواضع پیش از دور بعدی مذاکرات با واشنگتن و بررسی احتمال بازگشت تحریم‌های سازمان ملل در اکتبر آینده است.

در همین حال، فرانسه اعلام کرده بود که در صورت عدم دستیابی به توافق جدید، آماده است تا تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را بازگرداند. ژان-نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، در جلسه شورای امنیت سازمان ملل اظهار کرده بود که در صورت عدم پیشرفت در مذاکرات، فرانسه به همراه بریتانیا و آلمان ممکن است مکانیزم بازگشت تحریم‌ها را فعال کنند.

با آنکه هنوز کشورهای اروپایی به این درخواست پاسخ نداده‌اند می‌توان گفت در این شرایط، نقش اروپا به‌عنوان میانجی و تضمین‌کننده تعهدات طرفین می تواند اهمیت بیشتری یابد. ایران به دنبال تضمین‌هایی از سوی اروپا برای جلوگیری از اعمال مجدد تحریم‌ها و حفظ منافع اقتصادی خود است. از سوی دیگر، کشورهای اروپایی تلاش می‌کنند تا با حفظ تعادل میان فشارهای آمریکا و خواسته‌های ایران، زمینه را برای احیای توافق هسته‌ای فراهم کنند.

واکنش آمریکا

بر اساس گزارش‌های منتشرشده، ایالات متحده هنوز به‌طور رسمی به پیشنهاد ایران برای برگزاری نشست با سه کشور اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان) پیش از دور بعدی مذاکرات واکنشی نشان نداده است. با این حال، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد آمریکا تمایل دارد نقش اروپا در این مذاکرات محدود بماند.

در گزارشی از رویترز در تاریخ ۱۰ آوریل ۲۰۲۵، آمده است که تصمیم واشنگتن برای عدم هماهنگی با کشورهای اروپایی در مورد مذاکرات با ایران ممکن است اهرم فشار آمریکا را کاهش دهد و احتمال اقدام نظامی آمریکا و اسرائیل علیه تهران را افزایش دهد.

همچنین، در گزارش دیگری از رویترز در تاریخ ۲۴ آوریل ۲۰۲۵، اشاره شده است که هماهنگی میان آمریکا و کشورهای اروپایی بهبود یافته است، اما هنوز مشخص نیست که آمریکا به‌طور کامل از مشارکت فعال اروپا در مذاکرات حمایت می‌کند یا خیر.

در واقع با وجود اینکه اروپا تمایل دارد تا این بار نیز خود را به نحوی در مذاکرات وارد نماید اما به نظر نمی‌رسد آمریکا هنوز جایگاهی برای آن قائل باشد. اروپا در تمام این سال‌ها که ترامپ از برجام خارج شده بود فرصت داشت تا به توافقی جامع و اصولی با ایران دست یابد. به خصوص در دوران بایدن و زمانی که بازیگری اروپا بیشتر بوده این مهم قابل دسترسی بود.

اما اکنون به نظر می‌رسد اروپا تنها به عنوان جامانده‌ای از تمام اتفاقات اخیر جهان و در شرایطی که آمریکا تعرفه‌های سنگینی بر آن اعمال کرده، سعی در امتیازگیری آن هم از هر دو جناح را دارد.

منافعی که اروپا از این حضور می‌تواند دست یابد چندین جنبه دارد. اولین و مهم‌ترین منافع برای اروپا این است که اروپا که از زمان حضور ترامپ به کناری گذاشته شده بود بار دیگر فرصت پیدا می‌کند تا از حاشیه به متن آید. این به خصوص با توجه به اینکه در چندین نشست مهم از جمله موضوع اوکراین و غزه آمریکا هیچ لزومی را برای حضور اروپا در نظر نگرفته بود می‌تواند اهمیت زیادی داشته باشد و این فرصتی است که ایران با پیشنهاد خود به اروپا داده است که چه بسا می‌تواند بازگشتی برای نقش پیشین و مقدمه‌ای برای آشتی با آمریکا باشد.

از منظر اقتصادی نیز اروپا می‌تواند با بازگشت به توافق هسته‌ای و تسهیل مبادلات تجاری با ایران، به‌ویژه در زمینه‌های انرژی و صنعت، منافع اقتصادی بزرگی کسب کند. ایران با منابع غنی نفتی و گازی خود می‌تواند به عنوان یک شریک تجاری مهم برای اروپا به شمار رود.

بازگشت به تمام مزایای قبلی که روابط با ایران برای اروپا داشت اکنون تنها با موافقت آمریکا می‌تواند عملی شود. آمریکایی که خود مسیر اروپا را در دنبال کردن استراتژی‌های منطقه‌ای و بین‌المللی مورد نکوهش قرار داده است. ونس -معاون ترامپ- در کنفرانس مونیخ در ماه فوریه سخنرانی تندی علیه رهبران اروپایی ایراد کرد و بزرگ‌ترین تهدید برای اروپا را نه از سوی روسیه یا چین، بلکه خود اروپا و فاصله‌گیری از ارزش‌هایش خواند.

از طرفی با توجه به افزایش تعرفه های تجاری و رویکردهای انتقادی ترامپ از رویکرد اروپا در ناتو، به نظر نمی‌رسد آمریکا علاقه داشته باشد تا در مذاکرات هسته‌ای با ایران طرف اروپایی را وارد کند. علاوه بر این آمریکا تمایل دارد به عنوان یک «رهبر یکه تاز» در مذاکرات این افتخار را برای خود نگه دارد که می‌تواند بدون جنگ به صلح با طرف‌ مقابل دست یابد. در صورت دستیابی به توافق با ایران این موضوع خود طعنه‌ای به اروپایی است که اوکراین را تشویق به جنگ کرده و همچنان تحریک به ادامه آن می‌کند.

در مجمع باید گفت علاوه بر اینکه اروپا باید منتظر بماند تا پاسخ مثبتی از سوی ترامپ برای حضور در مذاکرات بگیرد و هر چند حضور اروپا می‌تواند به عنوان ناظر و میانجی و اهرمی برای کنترل آمریکا باشد، اما عملکرد آن نشان داده در طول این چند سال با وجود همکاری ایران با آژانس نتوانسته رویکردی در جهت رفع مسائل بردارد و تنها با تهدید ایران به خصوص فعال کردن مکانیزم ماشه در ایجاد تنش بیشتر بین روابط گام برداشته است.

خبرنگار: ماری ملکی

انتهای پیام/