به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از همدان، با فرارسیدن ایام محرم، شهر همدان که از دیرباز به‌عنوان یکی از مراکز فرهنگی، تاریخی و مذهبی غرب کشور شناخته می‌شود، چهره‌ای دیگر به خود می‌گیرد. این شهر نه‌تنها در تاریخ تشیع، جایگاهی خاص دارد، بلکه آیین‌ها و رسوم محلی‌اش در عزاداری سیدالشهدا(ع) نیز از غنای فرهنگی بالایی برخوردار است. اما آن‌طور که پیداست، این ظرفیت‌های فرهنگی و مذهبی، همچنان در سطح گردشگری مغفول مانده‌اند و برنامه‌ریزی منسجمی برای بهره‌برداری هدفمند از آن‌ها صورت نگرفته است.
محرم در همدان، فقط یک سوگواری صرف نیست؛ بلکه صحنه‌ای زنده از آیین‌ها و روایت‌هایی است که از دل تاریخ و باور مردم بیرون آمده‌اند. از آیین "چهل‌منبر" در برخی محله‌های قدیمی تا دسته‌های سینه‌زنی منظم، از نخل‌گردانی گرفته تا اشعار ویژه‌ی تعزیه‌خوانی محلی که فقط در برخی مناطق خاص اجرا می‌شود، همگی جلوه‌هایی هستند که نه‌تنها برای گردشگران داخلی، بلکه برای مستندسازان، محققان آیین‌های مذهبی و علاقه‌مندان به فرهنگ بومی نیز جذاب‌اند.
با وجود چنین پتانسیلی، تاکنون نه اداره‌کل میراث فرهنگی و گردشگری و نه شهرداری‌ها و متولیان فرهنگی استان، موفق به ارائه بسته‌های مشخصی برای جذب گردشگران مذهبی در ایام محرم نشده‌اند. این در حالی است که در شهرهایی نظیر یزد، کاشان و اصفهان، محرم سال‌هاست به فرصتی برای رونق گردشگری مذهبی و معرفی آیین‌های بومی تبدیل شده و حتی تورهای تخصصی برای بازدید از این مراسم‌ها طراحی و اجرا می‌شود.
در همدان، بسیاری از محله‌های قدیمی مانند محله جولان، محله کبابیان، یا خیابان اکباتان تا امامزاده عبدالله، در ایام محرم به کانون‌های عزاداری تبدیل می‌شوند. نذرهای خاص مردم، سفره‌های سنتی، و آیین‌هایی همچون «چاووش‌خوانی» و «مقتل‌خوانی» که هنوز هم توسط پیرغلامان محلی اجرا می‌شود، بخشی از میراث زنده مذهبی این شهر است. با این‌حال این سرمایه فرهنگی نه ثبت شده و نه مستندسازی منظمی از آن‌ها انجام شده است؛ گویی آنچه باید معرفی شود، تنها بر دوش هیئات و مردم باقی مانده، نه نهادهای فرهنگی رسمی.
در سال‌های اخیر، تنها تلاش پراکنده‌ای از سوی برخی انجمن‌های فرهنگی و حسینیه‌ها برای معرفی این آیین‌ها در فضای مجازی صورت گرفته اما نه زیرساختی برای پذیرایی از گردشگران مذهبی در ایام محرم آماده شده و نه کمپین‌هایی برای معرفی آیین‌های عزاداری خاص این شهر راه افتاده‌اند. موضوع وقتی نگران‌کننده‌تر می‌شود که بدانیم بسیاری از این آیین‌ها در آستانه فراموشی‌اند؛ چراکه نسل جوان با آن‌ها بیگانه شده و جذابیت رسانه‌ای یا مستندگونه‌ای برای بقای آن‌ها ایجاد نشده است.
در شرایطی که گردشگری مذهبی می‌تواند به عاملی مؤثر برای رونق اقتصاد محلی، اشتغال‌زایی فرهنگی و همچنین تقویت هویت دینی و اجتماعی شهرها تبدیل شود، همدان هنوز سهمی در خور توجه از این جریان ندارد. حتی در سال‌هایی که این شهر میزبان زائران یا گردشگران تابستانی است، کمتر دیده شده که مسیری برای تلاقی برنامه‌های دینی و فرهنگی با حوزه گردشگری ترسیم شود.
غفلت از چنین فرصت‌هایی، نه فقط از نظر فرهنگی، بلکه از نظر اقتصادی نیز آسیب‌زاست. در محرم، فروش صنایع‌دستی، خوراکی‌های سنتی، تورهای شهری با رویکرد مذهبی و روایت‌گری تاریخی، می‌تواند بستری برای یک زنجیره اقتصادی محلی باشد که هم درآمدزا و هم هویت‌ساز است. اما نبود سیاست‌گذاری هدفمند، همه‌چیز را به مراسمی درون‌گرا محدود کرده که تنها برای جامعه محلی طراحی شده است، نه برای جذب و تأثیرگذاری بر مخاطب بیرونی.
خبرنگار: نازنین مولایی منظر
انتهای پیام/
نظر شما