به گزارش خبرنگار سیاسی ایسکانیوز، بهبود «کیفیت اینترنت» یکی از وعده‌های مسعود پزشکیان در کمپین انتخاباتی‌اش بود اما پس از سپری شدن یک سال از عمر این دولت، نه تنها این وعده روی زمین مانده است بلکه نارضایتی کاربران از کیفیت بسیار پایین اینترنت، روز به روز در حال افزایش است.

بیشتر بخوانید؛

عدم جسارت و مسیر اشتباه دولت برای رفع فیلترینگ/ رفع محدودیت‌های فضای مجازی دیگر اولویت دولت نیست؟

سیدستار هاشمی، وزیر ارتباطات ۲۸ مردادماه در جلسه‌ای با مدیران اپراتورهای اینترنت اذعان کرد: «مردم نسبت به کیفیت ارتباطات دغدغه و شکایت دارند و نقدشان به وضعیت اینترنت به‌حق است. بهبود کیفیت اینترنت یک مطالبه جدی است و ما باید با یک برنامه مشخص و گام‌به‌گام کیفیت شبکه را بهبود ببخشیم.»

وی همچنین اخیرا در نشستی با خبرنگاران، سخنان خود را با جمله «به‌عنوان وزیر ارتباطات، من هم از وضعیت اینترنت راضی نیستم» آغاز کرد. با این حال دولت تاکنون برای رفع این نارضایتی اقدامی نکرده است و آن را صرفا ناشی از فیلترینگ، عدم سرمایه‌گذاری و محدودیت‌های جنگ اخیر می‌داند.

هاشمی ۳۱ تیرماه در گزارشی به مجلس شورای اسلامی درباره دلایل افت کیفیت اینترنت گفته بود: «در زمان جنگ ۱۲ روزه محدودیت‌هایی حسب صلاحدید مراجع ذی‌صلاح و نهادهای اطلاعاتی و امنیتی در بحث اینترنت اتفاق افتاد و تلاش کردیم منابعی را برای این خسارت ها به میزان ۲ همت تامین و فرآیند در اختیار قرار دادن آن با همراهی وزارت اقتصاد و معاونت علمی و فناوری شکل گیرد و این مهم الان در جریان است.»

با این حال به نظر می‌رسد گزارش وی مورد پذیرش نمایندگان مجلس قرار نگرفته است. فرهاد طهماسبی، نایب رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس، با انتقاد از عملی نشدن وعده‌های وزیر ارتباطات و کیفیت پایین خدمات اینترنت، از تعیین مهلتی مشخص به ستار هاشمی خبر داده و گفته است: «اگر این مهلت به اتمام رسیده و اقدامات لازم در جهت ارتقا پوشش اینترنت انجام نشود با وزیر ارتباطات برخورد خواهیم کرد.»

وضعیت اسفبار اینترنت در ایران

در پنجمین گزارشی که انجمن تجارت الکترونیک تهران در تاریخ ۱۲ مردادماه منتشر کرده است، جایگاه اینترنت ایران اینگونه توصیف می‌شود: «اگر وضعیت کیفیت اینترنت کشور را بدون توجه به وضعیت دوران «حمله‌ی اسراییل به ایران» در نظر بگیریم، تفاوت محسوسی نسبت به گزارش چهارم (جایگاه ۹۵ از ۱۰۰ کشور) نداشته‌ایم؛ یعنی هم‌چنان تجربه کاربری اینترنت در ایران با سه گزاره‌ی کند (۸۴ از ۱۰۰)، پر اختلال (۹۲ از ۱۰۰) و محدود (۹۹ از ۱۰۰) توصیف شود. درمجموع بر اساس رده‌بندی میانگین سه شاخص در رتبه‌ی ۹۷ از ۱۰۰ کیفیت اینترنت قرار گرفته است.»

برخلاف توجیهات وزیر ارتباطات در بخش دیگری از این گزارش آمده است: «بی‌کیفیتی اینترنت کشور، برخلاف عوامل ناشی از تحریم‌ها، علتی قابل کنترل‌تر دارد و می‌توان با تصمیم‌گیری عاقلانه و به سرعت این محدودیت‌ها را برطرف کرد. در واقع فقط با تغییر سیاست داخلی-رفع فیلترینگ از شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های کاربردی و مهارتی- و بهبود وضعیت شبکه (حذف اختلالات تحمیلی به بهانه جلوگیری از عملکرد فیلترشکن‌ها) و با همین بضاعت ملی، تجربه‌ی بهتری را برای کسب‌وکارهای دیجیتال، شهروندان کشور و بازگشت اعتماد عمومی می‌توان ایجاد کرد.»

یکی از نکات جالب دیگر این گزارش حاکی از کیفیت فعلی اینترنت کشور در حد کشورهای بسیار توسعه نیافته است. نمودار زیر نیز جایگاه ایران در شاخص RTT را در قیاس با کشورهای جهان را نشان می‌دهد که متاسفانه ایران فقط از کشورهای کوبا، ترکمنستان، کامرون، آنگولا، سودان و کنگو و اتیوپی، وضعیت بهتری دارد.

در ادامه گفتگوی تفصیلی ایسکانیوز با محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دوازدهم را در زمینه دلایل کیفیت پایین اینترنت کشور و راهکارهای برون رفت از آن را می‌خوانید:

فیلترینگ و قطعی برق عوامل اثرگذار بر کیفیت اینترنت هستند

آذری‌جهرمی در پاسخ به پرسشی در باره علل اصلی عدم کیفیت اینترنت و راهکارهای رفع آن گفت: عوامل مختلفی بر کیفیت اینترنت اثرگذار هستند اما اصلی‌ترین عوامل، فیلترینگ و قطعی برق است.‌ موضوع فیلترینگ سابقه طولانی دارد و خاص این روزها نیست. از زمانی که اینترنت به ایران آمد موضوع فیلترینگ و اثرات منفی دسترسی به اینترنت مورد بحث بود و در حال‌ حاضر نیز ادامه دارد.
وزیر ارتباطات دولت دوازدهم در ادامه افزود: جدا از شرایطی که در جنگ ۱۲ روزه رخ داد، در یک سال اخیر نسبت به ۳ سال ماقبل، با کمتر شدن ماجراجویی در فیلترینگ و همچنین برداشته شدن فیلترینگ واتساپ، اثر وضعی فیلترینگ بر کیفیت اینترنت کمتر شد. بنابراین عامل فیلترینگ که روی کیفیت اثر منفی داشت، تا حدی بهبود پیدا کرده است.

وی با تشریح تاثیر ناترازی برق بر کیفیت اینترنت، تصریح کرد: در بُعد برق، همانطور که پیش از این در متنی که توسط بنده منتشرشد، آمده است، تعداد دفعات قطع برق در سایت‌های یکی از اپراتورها درنیمه نخست مرداد ماه امسال، دوبرابر معادل کل آن مقداری است که در مرداد ماه سال گذشته بود، البته این آمار تنها برای یکی از اپراتورها است.

آذری جهرمی در ادامه توضیح داد: این موضوع نشان می‌دهد که دسترسی‌پذیری شبکه که معمولا ۹۹.۹ درصد هست به ۹۶ درصد رسیده و کاهش یافته است. قطعی برق منجر می‌شود مردم تصورکنند ظرفیت شبکه مشکل دارد زیرا خود مردم در منطقه‌ای هستند که برق دارند اما سایتی که به ‌آن وصل‌ هستند و از اینترنت آن استفاده می‌کنند در منطقه‌ای است که برق ندارد. از این جهت علت اختلال در شبکه اینترنت را متوجه نمی‌شوند.

مشکلات ناشی از قطعی برق را دولت به اپراتورها تحمیل کرده است

آذری جهرمی با انتقاد از نقش دولت در ناترازی برق و به تبع آن تاثیر این ناترازی بر کیفیت اینترنت گفت: واقعیت این‌است که در حال‌حاضر مسئله‌ اصلی که باعث بهم ریختن کیفیت‌ اینترنت می‌شود، موضوع قطعی برق است و این موضوع را نیز دولت به اپراتورها تحمیل کرده است و خود دولت هم باید پیش‌قدم شود و راهکار ارائه دهد تا مسئله حل شود.

وزیر ارتباطات دولت دوازدهم با تاکید بر این که رفع قطعی برق امکان‌پذیر است، گفت: دولت و وزارت ارتباطات باید برای حل این مساله جدی‌تر عمل کنند و موضوع را در دستور کار قرار گیرد. برای حل چنین مشکلی تقریبا ۳ همت پول لازم است و این منبع مالی را دولت دارد؛ پس باید تخصیص داده شود تا کار هرچه سریع‌تر انجام شود.

افت کیفیت اینترنت باعث افزایش نارضایتی خواهد شد

وی در پاسخ به پرسشی درباره چشم‌انداز ناترازی برق و تاثیر آن بر کیفیت اینترنت پاسخ داد: دولت باید پایداری شبکه اینترنت را به حدی برساند که بتواند پاسخ‌گوی شرایط ناشی از ناترازی برق باشد. با این حال به‌نظر نمی‌آید ظرف دو تا سه سال آینده وضعیت فعلی شبکه برق اصلاح شود و اگر این اتفاق رخ ندهد، امکان دارد روز به روز کیفیت شبکه اینترنت خراب‌تر شده و نارضایی بیش‌تری بوجود آید؛ زیرا این روزها زندگی مردم به شبکه اینترنت وصل است.

وی با انتقاد از راهکار وزیر ارتباطات فعلی درباره توسعه فیبر نوری و نسل ۵G عنوان کرد: وقتی برق نداریم و سایت قطع می‌شود چه فرقی می‌کند ۵G یا حتی اصلا ۱۰G آورده شود. ‌مسئله کیفیت پایین، مربوط به کم بودن پنهای باند نیست که با توسعه فیبر نوری و نسل ۵G حل شود.

آذری‌جهرمی در ادامه تصریح کرد: باتوجه‌ به افزایش ظرفیت، وزارت ارتباطات وظیفه دارد نسل ۵G و فیبر را توسعه دهد، این روند خوب است اما مستلزم رفع ناترازی برق است و دولت باید ابتدا زیر ساخت برق را اصلاح کند. راهکار اصلاح زیرساخت نیز، تبیین بسته سیاسی از سوی دولت است تا منابع مورد نیاز اپراتورها تامین شود. سپس اپراتورها ملزم به ارتقای استانداردها شوند تا سایت‌های موبایل حداقل برای دو ساعت توانمندی در برابر قطعی برق را داشته باشند.

فراگیر شدن اینترنت استارلینک در ایران کذب است

وی با تکذیب برخی آمارها درباره فراگیر شدن اینترنت استارلینک تصریح کرد: برخلاف آمارها که در سانه‌ها منتشر می شود درباره این که ۳۰ الی ۴۰ هزار نفر از خدمات استارلینک استفاده می‌کنند، بعید می‌دانم اینترنت ماهواره‌ای، فراگیری بالایی در جامعه داشته باشد. اما در آینده اگر خدمات دایرکت توسِل استارلیک روی کار آید، ممکن است معادلات به هم ریزد و فراگیر شود.

آذری جهرمی در پاسخ به این پرسش که آیا در صورت عدم بهبود کیفیت اینترنت، امکان استفاده مردم عادی از اینترنت ماهواره‌ای یا استارلینک وجود دارد؟ توضیح داد: هر چیز جایگاه خودش را دارد، به عنوان مثال راننده اسنپ نمی‌تواند مودم استارلینک را روی ماشین خود گذاشته و تردد کند. تا قبل از این‌که نسخه بعدی که روی تلفن همراه قابل دسترسی‌است، وارد چرخه مصرف شود، استارلینک فقط نیاز منازل را برطرف می‌کند.

وی در ادامه افزود: دومین مسئله هزینه استفاده از آن است. علاوه بر هزینه مودم، شارژ ماهانه استارلینک مبلغی حدود ۷۰ تا ۱۰۰ دلار است. تامین این مبلغ برای بسیاری از اقشار میسر نیست. در هرصورت اگر اینترنت باکیفیت تامین نشود درصد کمی از مردم که توانایی تامین مالی بالا دارند به استفاده از اینترنت ماهواره‌ای سوق راغب خواهند شد.

تقویت‌کننده‌های سیگنال تاثیر چندانی بر افت کیفیت اینترنت ندارند

وزیر ارتباطات دولت دوازدهم در واکنش به اظهارات ستار هاشمی مبنی بر تاثیر تقویت‌کننده‌های سیگنال و اثرات آن بر کیفیت اینترنت نیز گفت: موضوع استفاده کابران از تقویت کننده‌ها فرآیندی است که همیشه روند ثابت دارد. میزان اندکی تقویت کننده وجود دارد که مخل وضعیت شبکه اینترنت است اما این موضوع، عامل فراگیری نیست که نارضایتی بوجود آورد.

آذری جهرمی در پاسخ به این پرسش که آیا با افزایش تعرفه اپراتورها نباید شاهد بهبود کیفیت اینترنت باشیم؟ گفت: مسئله اصلا بالا بردن تعرفه‌ها نیست زیرا در اثر فیلترینگ، جلوی درآمد اپراتورها گرفته شده‌ است و در چنین وضعیتی تعرفه اپراتورها افزایش می‌یابد. در واقع اصل مسئله تعرفه نیست بلکه فیلترینگ عاملی است که علاوه بر کیفیت اینترنت، درآمد اپراتورها را نیز خراب می‌کند.

فیلترینگ باعث کاهش درآمد اپراتورها و افزایش تعرفه‌ها می‌شود

وی با اشاره به تجربیات سایر کشورهای جهان در زمینه قیمت‌گذاری اینترنت گفت: در دنیا همزمان با افزایش مصرف کاربران، قیمت اینترنت کاهش می‌یابد اما سیاست‌گذاری کشور ما به گونه‌ای است که مسیر ترافیک اپراتور را با فیلترینگ مسدود کرده‌اند و چون درآمد اپراتور به علت فیلترینگ کاهش‌ می‌یابد، تعرفه‌ها را افزایش می‌دهند درحالی‌که این جز مصادیق حق‌الناس و ظلم به کاربر است.

وزیر ارتباطات دولت دوازدهم درباره راه‌کار فائق آمدن بر این مسئله توضیح داد: این مسئله با حذف فیلترینگ و اصلاح اقتصاد فن‌آوری اطلاعات امکان‌پذیر است. باید شاخص را بازگردانیم به روالی که در دولت دوازدهم با رشد ۸ درصدی همراه بود.

آذری جهرمی با اشاره بر تاثیر فیلترینگ بر افزایش تعرفه اپراتوها بیان کرد: سال ۱۴۰۱ که فیلترینگ گسترده انجام شد، ۵۰ درصد ترافیک کشور از بین رفت و این به معنای از بین رفتن ۵۰ درصد از درآمدزایی اپراتورها بود. این روال درست نیست که از یک طرف با فیلترینگ، کیفیت اینترنت را خراب کنیم و موجب نارضایتی مردم و کاهش درآمد اپراتور شویم و بعد هم شاهد افزایش تعرفه‌ها باشیم؛ چنین وضعیتی یک چرخه مضر برای مردم است که باید متوقف شود.

رئیس‌جمهور باید به وعده‌اش درباره رفع فیلترینگ اینترنت عمل کند

وی با بیان این‌که مردم به وعده‌های رئیس‌جمهور درباره اینترنت و رفع فیلترینگ اعتماد کردند، گفت: یک سال از تشکیل دولت گذشت و رییس‌جمهور باید به وعده‌هایی که در ابتدا کار داد عمل کند و موانع از جلوی پای مردم برداشته شود.

وزیر ارتباطات دولت دوازدهم در نقد اظهارات ستار هاشمی مبنی بر این‌که سرمایه‌گذاری ناکافی در حوزه ارتباطات از دلایل کاهش کیفیت اینترنت است، گفت: وقتی جایی سرمایه‌گذاری می‌کنید، انتظار بازگشت سرمایه را دارید. اپراتوری که شبکه نسل ۴ را دایر کرده هزینه‌ای متقبل شده تا این شبکه دایر شود و انتظار دارد پولی که سرمایه‌گذاری کرده به طریقی بازگردد. اما تا دولت فیلترینگ را برندارد، نیمی از آن درآمدی که اپراتور می‌توانست داشته باشد از دستش رفته است.

آذری جهرمی در ادامه با اشاره به نامه مدیران شرکت‌های مختلف مانند رایتل، شاتل وغیره به سازمان بورس و همچنین نامه‌هایی که به صورت عمومی منتشر کردند؛ گفت: این اعتراضات نشان می‌دهد، درآمد آن‌ها از بین رفته است. زمانی که درآمد قبلی آن‌ها محقق نشده است چطور باید سرمایه‌گذاری جدید انجام دهند؟

استفاده از باتری لیتیومی یکی از راهکارهای افزایش کیفیت اینترنت است

وزیر ارتباطات دولت دوازدهم استفاده از باتری لیتیومی را یکی از راهکارهای افزایش کیفیت اینترنت دانست و گفت: در این زمینه توسعه پنل‌های خورشیدی ضرورت دارد اما مسئله این است که از ظرفیت شبکه برق به‌صورت کامل استفاده نمی‌شود و فاصله پرباری و کم باری شبکه بسیارزیاد است.

وی در ادامه افزود: پیک‌های مصرفی داریم که در آن توان تولید وجود ندارد و در ساعات‌هایی از شبانه‌روز نیز تولید بسیار کمتر از آن مقداری است که توانش وجود دارد. پس باید بعضی از بارها را به ساعات کم‌باری منتقل کنیم تا فشار در ساعات پرباری کاهش یابد.

وزیر ارتباطات دولت دوازدهم با اشاره به نقش فرآیند پیک‌سائی برای کاهش مصرف برق و تاثیر آن بر شبکه اینترنت گفت: یکی دیگر از راه‌حل‌هایی که از گذشته استفاده می‌شد، فرآیند پیک‌سائی است تا مثلا میزان مصرف ادارات در ساعات اوج پایین آورده شود و بتوانند در ساعات کم‌باری بخشی از انرژی را ذخیره و در ساعات پرباری استفاده کنند.

دولت باید از ظرفیت شبکه توزیع برق استفاده بهینه کند

وی در ادامه افزود: به این ترتیب از ظرفیت موجود شبکه استفاده بهینه می‌شود. قبلا این امکان وجود نداشت اما در حال‌حاضر با فراگیری باتری لیتیومی که در خودروها آمده وظرفیت قابل قبولی هم ایجاد کرده است، می‌توان برای دو ساعت قطعی برق منازل، نیز از آن استفاده کرد.

آذری جهرمی با تاکید بر ضرورت استفاده از تکنولوژی‌های نوین برای افزایش پیک‌سائی تصریح کرد: دولت برای کاهش فشار بر قشر توانمند جامعه باید تسهیلاتی برای واردات، وندورها وغیره لحاظ کند. به عنوان مثال، قیمت باتری لیتیومی در حال ‌حاضر بالا است و مثلا باتری ۵۰ میلیونی ۱۳۰ میلیون به ‌فروش می‌رسد. باید تلاش شود باتری با همان قیمت ۵۰ میلیون که مجموعا با تابلو واینورتر و نصب ۱۰۰ میلیون تمام می‌شود به دست مصرف کننده برسد.

وی در ادامه افزود: بخشی از جامعه از این خدمات استفاده خواهند کرد و این کار منجر به پیک‌سائی می‌شود. پس این اقدام باید جزو بسته‌های سیاستی باشد که دولت به موازات اقدامات دیگر می‌تواند بکار گیرد.

آذری جهرمی درباره استقبال مردم از باتری لیتیومی عنوان کرد: بعد از منتشر شدن مطلبی که در این باره نوشتم شاید بیش‌تر از ۱۰۰ نفر پیام دادند از چه طریقی دسترسی به آن امکان‌پذیر است زیرا می‌خواهیم برای منازل استفاده کنیم. زمانی که چنین ظرفیتی وجود دارد و مردم می‌توانند از آن استفاده کنند چرا دولت برای آن تسهیلات به‌وجود نمی‌آورد؟

وعده رئیس‌جمهور برای نصب پنل خورشیدی در ادارات امکان‌پذیر نبود

وزیر ارتباطات دولت دوازدهم در انتقاد از وعده رئیس‌جمهور که گفته بود تا پایان تابستان همه ادارات مجهز به پنل خورشیدی می‌شوند، تصریح کرد: در حال حاضر همه متصل شدند؟! تعبیه پنل خورشیدی امکان‌پذیر نبود زیرا ادارات ظرفیت چنین کاری ندارند و در پشت بام با محدودیت مواجه هستند اما استفاده از باتری لیتیومی امکان‌پذیر است.

آذرجهرمی در ادامه افزود: علاوه بر این استفاده از باتری لیتیومی نسبت به پنل خورشیدی مقرون به صرفه‌تر است البته به این معنی نیست که نباید پنل خورشیدی را توسعه دهیم اما فشاری که بر شبکه و پنل خورشیدی ومدل غیراقتصادی آن‌ها وجود دارد با استفاده از باتری لیتیومی اقتصادی‌تر می‌شود.

انتهای پیام/

خبرنگار: علیرضا جانی