به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، اگر به شهر مثل یک موجود زنده نگاه کنیم، آن هم مثل بدن ما ورودی و خروجی دارد و کارکردهایش تحت تأثیر نحوه رشدش قرار میگیرد.
وقتی شهر بیبرنامه و پراکنده گسترش پیدا کند، مثل بدنی میشود که اعضایش هماهنگ کار نمیکنند؛ نتیجهاش ترافیک سنگین، سفرهای طولانی، زیاد شدن ماشینهای تکسرنشین، و هدر رفتن منابع (مثل مواد غذایی) حتی قبل از استفاده است. یعنی رشد بیقاعده، هم وقت و انرژی مردم را میگیرد و هم به محیط زیست ضربه میزند. به این مفهوم در علم نوین، متابولیسم شهری میگویند که شناخت آن به مدیران کمک میکند تا در مدیریت شهری عملکرد بهتری داشته باشند.
از عماد مطالبی دکتری برنامهریزی شهری و کارشناس محیطزیست درباره این مفهوم پرسیدیم و وی در پاسخ به ایسکانیوز گفت: تغییرات زیست محیطی حاصل از فعالیتهای انسانی در محیط شهرها سبب میشود که دامنه تاثیرات آن تا حد تغییر ترکیب هوا گسترش یابد. اثرات زیانبار آن بر روی اقلیم شهری، تخریب محیط زیست را به همراه دارد و شهرها قربانی این رویداد میشوند.
کارشناس محیطزیست گفت: باید شهرها را با درایت و هوشیاری، همگام با محیطزیست طراحی و مدیریت کرد. شهرسازان و مدیران شهری باید نظام شهری را بهعنوان یک کلیت منسجم و هماهنگ، مبتنی بر روشهای نوین آمایش شهری در نظر بگیرند تا بتوانند اثرات کالبدی و توسعهای شهرسازی را بر محیط طبیعی مورد توجه قرار دهند.
وی افزود: مدیران شهری باید در شکل گیری فضاهای شهری و کلانشهری شدت احتمالی آثار این فرآیندها را مدنظر قرار داده و مسایل مزمنی مثل کیفیت نامطلوب هوا، انباشته شدن مواد زاید، تراکم ترافیک و شلوغی و ازدحام و گرههای آن و ناهمگن بودن پهنههای شهری را مورد ارزیابی قرار دهند.
دکتری برنامهریزی شهری گفت: در مفهوم متابولیسم شهری موضوع استفاده شهرها و کلانشهرها از نظر بیولوژیکی در استفاده از منابع حیاتی مطرح است چراکه هرچه شهر بزرگتر باشد از پیرامون و اطراف خود بیشتر طلب میکند. بزرگ شدن شهر پدیده بلعیده شدن زمینهای پیرامون را به همراه دارد و خطر تخریب محیط زیست افزایش پیدا میکند.
وی ادامه داد: از این رو در شهرها همچنان شاهد این هستیم که شهر به عنوان قطب قدرتمند جذب مهاجرین به ویژه از روستا، عمل میکند و به سرعت شهرها به رشد خود ادامه داده و برنامهریزیها و کوششها برای مهار جمعیت نتوانسته مثمرثمر و اثربخش باشد.
کارشناس برنامهریزی شهری و آمایش شهر با اشاره به مفهوم متابولیسم شهری در مدیریت مطرح کرد: متابولیسم شهری مجموعهای از واکنشهای شیمیایی و فرآیندهایی است که در آن، شهر همچون یک موجود زنده در نظر گرفته میشود. این مفهوم ابزاری ارزشمند برای تجزیه و تحلیل و ارزیابی وضعیت اکولوژیکی شهرها است.
وی ادامه داد: توسعه و گسترش بیرویه و بدون برنامه شهرها، منجر به پراکندگی نامنسجم و ناهماهنگ بافت شهری میشود و شکلگیری شهرهای ارگانیک را بهدنبال دارد؛ امری که بیتوجه به شرایط اقتصادی و ساختاری، کارایی شهر را کاهش میدهد.
مطالبی توضیح داد: نمونهای از پیامدهای این وضعیت، دورههای بحرانی تراکم ترافیک است که شهروندان اثرات آن را بهطور ملموس احساس میکنند. مهمترین نمودهای آن عبارتند از: افزایش طول زمان و مسافت سفرهای شهری، رشد تعداد خودروهای تکسرنشین، و انباشت و افزایش دورریز کالاهای مصرفی ـ بهویژه مواد غذایی ـ که بخشی از آن حتی پیش از رسیدن به دست مصرفکننده از بین میرود.
مشاور کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر رشت گفت: در شهرهای کوچکتر و کمجمعیت، میزان ضایعات و مواد دورریز بهمراتب کمتر است. با استفاده از تشبیه «متابولیسم شهری» میتوان دریافت که شهرهای بزرگ از نظر مصرف منابع حیاتی بسیار پرمصرفتر بوده و تخریب محیطزیست در آنها با سرعت بیشتری رخ میدهد.
وی ادامه داد: این روند پیامدهایی چون اثرات نامطلوب بر سلامت انسان، فرسایش ساختمانها و سایر سازهها، کاهش منابع آبی، نابودی اکوسیستمهای موجود، افزایش گازهای گلخانهای، اسیدیشدن و نشت مواد از محلهای دفن زباله را به همراه دارد. با این حال، شهر نباید بهگونهای عمل کند که ساکنان خود را مسموم سازد، بلکه باید با ایجاد پیوندی صحیح با محیط پیرامون، حیات و فعالیت خود را در هماهنگی با طبیعت ادامه دهد.
انتهای پیام/
نظر شما