به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، دادگاه بین‌المللی جنایات در داکا -پایتخت بنگلادش- روز دوشنبه و در غیاب شیخ حسینه -نخست وزیر سابق- این رهبر ۷۸ ساله را به جرم جنایت علیه بشریت محاکمه کرد. جرم او صدور دستور سرکوب مرگبار قیام سال گذشته است.

این در حالی است که از زمان شورش پیش آمده در 2024 در این کشور، حسینه در هند به سر می‌برد و موضوع استرداد او اکنون چیزی است که مقامات نبگلادش انتظار دارند دهلی نو هر چه زودتر به آن عمل کند.

بیشتر بخوانید:

رقابت آمریکا و روسیه برای توسعه روابط با هند

وزارت امور خارجه داکا، با استناد به توافق استرداد مجرمان با هند، اعلام کرد که تضمین بازگشت حسینه به بنگلادش، «مسئولیت اجباری» دهلی نو است و تحویل ندادن آن را غیر دوستانه توصیف کرد.

واکنش هند به حکم اعدام حسینه

هند در بیانیه‌ای از سوی وزارت امور خارجه خود اعلام کرد که «حکم» علیه حسینه را «متوجه شده» و دهلی نو «همیشه با همه ذینفعان به طور سازنده تعامل خواهد داشت». هند اعلام کرد که «به منافع مردم بنگلادش، از جمله صلح، دموکراسی و ثبات در آن کشور، متعهد می‌ماند».

تردید هند در استرداد حسینه

تحلیلگران سیاسی در هند در گفت‌وگو با الجزیره خاطرنشان کردند که در مواردی که جرم «دارای ماهیت سیاسی» باشد، استثنایی در پیمان استرداد وجود دارد.

به گزارش الجزیره، اگرچه هند مشتاق ایجاد همکاری با داکا پس از حسینه است، اما چندین تحلیلگر ژئوپلیتیک می‌گویند که نمی‌توانند سناریویی را تصور کنند که در آن دهلی نو نخست وزیر سابق را برای مواجهه با مجازات اعدام به بنگلادش تحویل دهد.

سانجی بهاردواج -استاد مطالعات جنوب آسیا- معتقد است که هند پرونده حسینه را به‌عنوان یک انتقام سیاسی از سوی دولت حاکم بنگلادش می‌بیند. او می‌گوید تحویل دادن حسینه به مقام‌های بنگلادشی، در شرایطی که کشور توسط نیروهای «ضد هند» اداره می‌شود به معنای مشروعیت بخشیدن به این مخالفان و تأیید اقدامات آن‌ها علیه هند تلقی شود. گفتنی است محمد یونس بارها از سیاست هند انتقاد کرده است.

تلاش برای ایجاد روابط با حکومت جدید بنگلادش

رابطه بین دهلی نو و داکا امروز سرد است. اتحاد اقتصادی، امنیتی و سیاسی شکوفا که در زمان حسینه وجود داشت، اکنون به روابطی تبدیل شده است که با بی‌اعتمادی مشخص می‌شود. تحلیلگران معتقدند این موضوع به زودی رفع نمی‌شود ولی ممکن است انتخابات جدید فوریه در بنگلادش دریچه‌ای برای ارتباطی نو باشد.

برخی تحلیلگران تغییر نگرش در مقامات هندی را نسبت به بنگلادش جدید خواستار هستند. سریرادها داتا -استاد متخصص مطالعات جنوب آسیا- گفت که هند بر سر حسینه در مخمصه گرفتار شده است، اما نسبت به خشم عمومی علیه او در بنگلادش بی‌تفاوت نیست.

او گفت در یک سناریوی ایده‌آل، دهلی نو دوست دارد در مقطعی از آینده، حزب عوامی لیگ -حزب حسبیه- را دوباره در بنگلادش به قدرت برساند. داتا به الجزیره گفت: «او [حسینه] همیشه بهترین گزینه برای هند است».

اما در عین حال او معتقد است، به واقع هند باید بپذیرد که بعید است بنگلادش هرگز به حسینه فرصت دیگری بدهد. به اعتقاد این استاد مطالعات جنوب آسیا، هند باید با سایر نیروهای سیاسی در داکا روابط برقرار کند. همچنین او لزوم احترام و رعایت نزاکت بین دو کشور را لازم دانست.

حسینه کیست و چرا مردم علیه او شورش کردند؟

حسینه، طولانی‌ترین دوره نخست‌وزیری در بنگلادش را دارد و بزرگ‌ترین دختر شیخ مجیب‌الرحمن است، کسی که در سال ۱۹۷۱ رهبری جنگ استقلال از پاکستان را بر عهده داشت.

حسینه نخستین بار در سال ۱۹۹۶ به مقام نخست‌وزیری رسید. در انتخابات سال ۲۰۰۱ شکست خورد و تا سال ۲۰۰۹ که دوباره پیروز شد، از قدرت دور بود. پس از آن، ۱۵ سال در قدرت باقی ماند و در انتخابات‌هایی پیروز شد که اغلب احزاب مخالف آن‌ها را تحریم کرده یا از شرکت در آن‌ها منع شده بودند. همین عامل تنش‌های درونی در داخل کشور را افزایش داده تا جایی که در 2024 در نهایت موجب سقوط حکومت او شد. از آن زمان محمد یونس شخصی که برنده جایزه نوبل شده بود حکومت را در دست گرفته است. گفته می شود در ماه فوریه قرار است انتخاباتی جدید در کشور برگزار شود.

روابط هند و بنگلادش

بنگلادش و هند مرز مشترک ۴۰۰۰ کیلومتری با یکدیگر دارند. به علاوه از نظر فرهنگی نیز اشتراکات زیادی بین آنها وجود دارد. از منظر اقتصادی نیز هند پس از چین دومین شریک تجاری بزرگ بنگلادش است. حتی تجارت بین هند و بنگلادش باوجود تنش‌ها در ماه‌های اخیر افزایش یافته است.

گفتنی است هند در دوره حسبیه روابط خوبی با بنگلادش داشت اما این روابط امروز رو به سردی است. اکنون، با محکومیت رسمی حسینه به جنایت علیه بشریت و صدور حکم اعدام برای او، انتظار می‌رود این تنش‌ها به اوج جدیدی برسد.

نقش هند در روی کار آمدن حسینه

پس از جنگ خونین استقلال در سال ۱۹۷۱، پدر حسینه با کمک هند قدرت را در پاکستان شرقی که به بنگلادش تغییر نام داده بود، به دست گرفت. برای هند، تجزیه پاکستان با تبدیل همسایه شرقی خود به یک دوست، یک کابوس بزرگ استراتژیک و امنیتی را حل کرد.

رابطه شخصی حسینه با هند نیز تقریبا به همان زمان برمی‌گردد. حسبیه و خواهرش ریحانه پس از کودتا در ۱۹۷۵ تنها بازماندگان خانواده خود بودند که به دلیل زندگی در آلمان زنده ماندند. ایندیرا گاندی -نخست وزیر وقت هند- به دختران یتیم رحمان پناهندگی داد و پس از چندین سال تبعید حسینه به کشور آمد و قدرت را در دست گرفت.

امکان پیروزی حزب حسینه در آینده

مایکل کوگلمن -تحلیلگر جنوب آسیا مستقر در واشنگتن دی سی- به الجزیره گفت که حضور حسینه در هند همچنان «به عنوان یک مانع در روابط دوجانبه» در آینده باقی خواهد ماند، اما این امر هند را قادر می‌سازد تا «به تعهد خود مبنی بر وفاداری به متحدانش پایبند بماند».

همچنین برخلاف دیگر تحلیلگران، کوگلمن معتقد است که میراث سیاسی حسینه و آینده حزب عوامی لیگ او را نمی‌توان کاملا نادیده گرفت. به اعتقاد او چنین حزب‌های سلسله مراتبی می‌توانند در آینده دوباره روی کار بیایند و امکان دیدن چنین تحولاتی وجود دارد.

خبرنگار: ماری ملکی

انتهای پیام/