به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری ایسکانیوز؛ روزشمار پایان دولت دوازدهم آغاز شده و کمتر از ۱۰ روز دیگر «سید ابراهیم رئیسی» سکان قوه مجریه را در دست خواهد گرفت. مهمترین وعده این دولت را از ابتدای کار میتوان رفع تحریم و بزرگترین دستاورد آن را توافق برجام دانست. توافقی که به گفته مسئولان عالیرتبه دولت قرار بود تحریمها را لغو و گشایشهای اقتصادی ایجاد کند.
سال ۹۲ «حسن روحانی» در حالی موفق به پیروزی در انتخابات شد که محور فعالیت خود را «چرخیدن چرخ زندگی مردم به همراه چرخیدن چرخ سانترفیوژها» و «تعامل با دنیا» اعلام کرده بود و بنا بر ادعای دولتمردان، مردم با رأی به وی، این رویکرد را انتخاب کردند.
با این حال پس از گذشت ۸ سال از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید نه تنها تحریمی رفع نشده، بلکه تحریمهای جدیدی علیه کشور وضع شده و ایران تحت «فشار حداکثری» نیز قرار گرفته است اما روحانی در این چند روز باقی مانده تمام تقصیرها را گردن مجلس انداخته و ادعا میکند مجلس مانع رفع تحریمها شده و اگر قانون اقدام راهبردی نبود تمام تحریمها لغو میشد.
این ادعا در حالی مطرح میشود که مجلس یازدهم از خرداد ماه ۹۹ و هفت سال پس از روی کار آمدن حسن روحانی آغاز به کار کرده و نمیتوان آن را مانع لغو تحریمها دانست زیرا دولت زمان بسیار زیادی برای رسیدن به این مقصود داشت بنابراین باید علت آن را در جای دیگری جست و جو کرد.
البته اشاره روحانی به طور خاص به قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و و صیانت از منافع ملت ایران» است که در آذر ماه ۹۹ تصویب شد و رئیس جمهوری در جلسه هفته گذشته هیئت دولت گفته بود که «اگر ۱۱ آذر (روز تصویب قانون) نداشتیم، همه تحریمها در اسفند لغو میشد» اما خواندن متن این قانون نشان میدهد که نه تنها مانع لغو تحریمها نیست بلکه باعث بالا رفتن قدرت چانهزنی ایران شده بود و به اذعان کارشناسان اگر این قانون نبود دست تیم مذاکرهکننده ایرانی در نشست وین خالی بود.
هرچند روحانی این قانون را مانع لغو تحریمها میداند اما این ادعا در حالی مطرح میشود که دولت در اجرای آن کوتاهی کرده و نمونه آن توافق با آژانس و تمدید اجرای سند پروتکل الحاقی بود.
نمایندگان مجلس نیز اعلام کردهاند که رئیس جمهوری این قانون را به درستی اجرا نکرده است. «عباس مقتدایی خوراسگانی» عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفته است «رئیس جمهوری در اعمال قانون اقدام راهبردی مجلس کوتاهیهایی داشته اما مجلس برای اینکه فرصت بهانهگیری به وجود نیاید، سختگیری زیادی به روحانی نکرد».
به نظر میرسد سخنان روحانی بیش از آنکه بر مبنای حقایق باشد، برای فرار از پاسخگویی مطرح شده و روحانی در تلاش است به جای پذیرش اشتباهات خود در طول مذاکرات، دیگران را مقصر جلوه دهد. با این حال این سؤال همچنان به قوت خود باقی است که چرا با وجود آنکه ایران امتیازات قابل توجهی داد اما طرف مقابل به تعهدات خود پایبند نبود و هیچ کدام از تحریمها برداشته نشده است؟
چرا تحریمها لغو نشد؟
همانگونه که در اخبار آن زمان آمده است از همان ابتدای برجام و در زمان «باراک اوباما» رئیس جمهوری وقت ایالات متحده، آمریکا به هیچ کدام از تعهدات خود عمل نکرد و تحریمی رفع نشد. پس از آن نیز با روی کار آمدن «دونالد ترامپ» این کشور به طور کامل از برجام خارج شده و تحریمهای جدیدی را وضع کرده و سیاست فشار حداکثری را علیه ایران در پیش گرفت.
پس از خروج آمریکا از برجام، دولت روحانی اعلام کرد که آمریکا تنها یکی از طرفین توافق بوده و این توافق بدون حضور آن کشور ادامه پیدا خواهد کرد؛ در نتیجه چشم امید به اروپا دوخته و منتظر اجرای تعهدات آنها ماندند اما گذر زمان نشان داد تروئیکای اروپایی نیز قصد عمل به توافق نداشته و هر چند در برجام مانده اما در عمل همان راه آمریکا را در پیش گرفته است.
این بدعهدیها پیش از رسیدن به توافق پیشبینی شده بود و کارشناسان بارها به تیم مذاکرهکننده و رئیس جمهوری هشدار داده بودند که آمریکا و غرب قابل اعتماد نیست. از طرف دیگر پس از امضای توافق و پیش از اجرای آن منتقدان بارها اعلام کردند که در این توافق هیچ تضمینی برای خارج نشدن آمریکا از برجام گرفته نشده و بر اساس متن آن تحریمها «تعلیق» خواهند شد نه «لغو».
برای مثال «سعید جلیلی» رئیس سابق تیم مذاکرهکنند ایرانی و نماینده رهبر معظم انقلاب در شورای عالی امنیت ملی، در جلسه کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس نکاتی کارشناسی را درباره این توافق مطرح کرده و گفته بود که «بر اساس برجام تحریمهای هستهای در اروپا و آمریکا باقی میماند»، اما ظریف در جواب گفته بود که «قصد پاسخ به جناب آقای دکتر جلیلی را ندارم» و در پاسخ به شخص دیگری در جلسه مدعی شده بود که «کل تحریمهای اقتصادی، مالی و پولی اتحادیه اروپا از روز اجرا لغو و تمام تحریمهای ایالات متحده آمریکا متوقف خواهد شد».
بررسی متن برجام نشان میدهد صحبت جلیلی صحیح بوده و میبینیم که در متن این توافق اصلا کلمه «لغو» استفاده نشده بلکه بارها کلمه «تعلیق» به کار رفته است. برخلاف اظهارات اعضای تیم مذاکرهکننده که مدعی شدهاند در هیچ جایی از متن توافق کلمه تعلیق به کار نرفته، با یک بررسی اندک خواهیم دید که در ۲۳ مورد از «تعلیق»، بهتعابیر مختلف استفاده شده است.
در متن برجام ۴ بار کلمه Suspend و ۱۲ بار Implementation و ۷ بار کلمه Ceaseaplication به کار رفته است، ۲۳ بار استفاده از کلمه تعلیق یعنی این که قانون تحریم سر جای خود باقی خواهد ماند، اما در زمان مشخصی اجرا نمیشود.
همچنین فؤاد ایزدی کارشناس مسائل بینالملل در جلسهای رسانهای که فیلم آن نیز منتشر شد به ظریف هشدار داده بود که بیشتر کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اعلام کردهاند که یک یا دو روز پس از ورود به کاخ سفید از برجام خارج خواهند شد و کری نیز در جلسه سنا گفته است که هیچ الزامی برای پایبندی رئیس جمهوری بعدی برای باقی ماندن در برجام وجود ندارد. اما ظریف در پاسخ گفته بود که «به قول یکی از مقامات آمریکایی رئیس جمهور بعدی با یک امضا همه چیز را برمیگرداند. برگرداند اما کسی در دنیا آن را اجرا نمیکند».
ایزدی همچنین در آن زمان در گفتوگویی درباره اجرا نشدن توافق در دولت بعدی گفته بود که «باید بدانیم اوباما تنها ۱۹ ماه رئیس جمهور خواهد بود و پس از او جانکری هم دیگر وزیر امور خارجه نخواهد بود. تا رسیدن به نقطه راستی آزمایی ایران که مدت نسبتاً زیادی طول میکشد، اوباما حداکثر هفت ماه فرصت دارد تحریمها را بهصورت تعلیق در بیاورد. مشکل تعلیق این است که رئیس جمهور بعدی آمریکا در قبال ادامه تعلیق تحریمها، هیچ تعهدی ندارد و اگر نخواهد نامهای به کنگره بنویسد و تعلیق تحریمها برداشته شود، دوباره ایران تحریم میشود، بهعبارت دیگر، رئیس جمهور آمریکا باید نامه بنویسد و از کنگره درخواست کند که تحریم ایران تعلیق شود، حالا رئیس جمهور بعدی هیچ الزامی ندارد این تعلیق را ادامه دهد».
با وجود این تذکرات و ایرادات جدی در متن برجام، دولت به جای توجه به نظر کارشناسان و منتقدان، آنها را «بیسواد» و «کاسب تحریم» خواند و خوش خیالانه خبر از گشایشهای اقتصادی بزرگ داد و اعلام کرد «تمام تحریمها از روز اجرای برجام لغو خواهد شد»؛ اتفاقی که هیچگاه نیفتاد و به جای آن شاهد وضع تحریمهای جدید علیه کشور بودیم.
پس از آن نیز بارها دیدیم که رئیس جمهوری از عمل کردن دولت به قول خود یعنی رفع تحریمها سخن گفته بود اما در روزهای پایانی با وجود آنکه مجددا از عمل به وعده خود سخن گفته است، میگوید تحریمی لغو نشده و مقصر آن مجلس است، مجلسی که کمتر از یک سال و نیم از روی کار آمدن آن میگذرد و دولت در عمل به قانون آن کوتاهی کرده است. به نظر میرسد روحانی در این روزهای باقی مانده به جای عذرخواهی و اعتراف به اشتباهات خود به فرافکنی روی آورده و تلاش میکند حقایق را وارونه جلوه دهد اما تمام اتفاقات این سالها در تاریخ و حافظه ملت ایران ثبت شده و خلف وعده این دولت و ناکارآمدی آن از یادها نخواهد رفت.
انتهای پیام/
نظر شما