به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری ایسکانیوز، سوم شهریورماه، روزی بود که وزرای پیشنهادی دولت سیزدهم به غیر از وزیر معرفی شده برای وزارت آموزش و پرورش، توانستند رای اعتماد خود را از بهارستان بگیرند.

در این بین محمدعلی زلفی‌گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز توانست با 210 رای موافق، به مسند این وزارتخانه قرار بگیرد.  

وزارت علوم به عنوان یکی از بنیادی‌ترین و حساس‌ترین وزارتخانه‌های کشور، با مطالبات و دغدغه‌های بسیاری از سوی فعالان جریان دانشجویی، دانشجویان به ویژه مقاطع تحصیلات تکمیلی، اعضای هیئت علمی و طبقه نخبگان کشور روبه‌رو است.

ماموریت و رسالت فعالیت‌های فرهنگی یا علمی دانشجویان و نقش آن در رفع مشکلات و چالش های کشور در حالی مطرح است که دانشگاهیان انتظار دارند، وزیر علوم به دور از نگرش‌ها و گرایش‌های سیاسی خاص، به مطالبات آنها اهمیت داده و برای رفع دغدغه‌هایشان برنامه‌ریزی داشته باشد.

مسئولان باید به این موضوع واقف باشند که تحصیل افراد در دانشگاه‌ها یا فعالیت دانشجویان در حوزه‌های مختلف برای گذراندن اوقات فراغت نیست؛ بلکه آنها باید با دید بلند مدت به این فعالیت‌ها یا تحصیل دانشجویان نگاه کنند. دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی، گلایه‌هایی را نسبت به عملکرد وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دولت دوازدهم مطرح کردند و چشم امید دارند که وزیر علوم فعلی نه تنها گوش شنوا برای این مشکلات داشته باشد، بلکه برای حل آنها نیز تلاش کند.

دانشجویان دکتری نیازمند حمایت مالی

دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی، که برخی از آنها متاهل نیز هستند، خواستار دریافت حقوق ماهیانه از سوی دانشگاه هستند. موضوعی که معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم سال‌هاست وعده آن را به دانشجویان داده؛ اما تا کنون عملیاتی نشده است.

ایوب زارع دانشجوی دکتری رشته تاریخ و تمدن دانشگاه تهران معتقد است که در حال حاضر معیشت و گذران زندگی مهمترین مشکل دانشجویان به ویژه مقاطع تحصیلات تکمیلی کارشناسی ارشد، دکتری و همچنین دانشجویان متاهل است.

وی بر این باور است که وزارت علوم باید برای حمایت از پژوهشگران جوان برنامه داشته باشد. همچنین این وزارتخانه تسهیلات ویژه‌ای برای دانشجویانی که فعالیت علمی و پژوهشی علاوه بر گذراندن واحدهای درسی خود انجام می‌دهند، در نظر بگیرد.

زارع معتقد است که دانشجویان مقطع دکتری برای انجام پژوهش‌های خود نیاز به ابزارهای به خصوص دارند. در نتیجه نیازمند دریافت تسهیلات مالی از سوی دانشگاه هستند.

این دانشجوی دانشگاه تهران می‌گوید برخی از دانشجویان تحصیلات تکمیلی از لحاظ مالی ضعیف هستند چراکه شاغل نیستند. فشارهای معیشتی باعث می‌شود دانشجویان به اشتغال رو بیاورند و زمان کافی برای تحقیق و پژوهش باز در اختیار نداشته باشند.

 وی درباره جذب هیئت علمی در دانشگاه‌ها مطرح می‌کند، دانشجویان دکتری که از رساله خود دفاع می‌کنند، امیدی برای جذب شدن به عنوان هیئت علمی دارند. آنها علاقمند به فعالیت علمی هستند و پشتوانه علمی مناسبی دارند؛ اما ظرفیت جذب بسیار کم است.

به گفته زارع، دانشجویان از وزیر علوم سیزدهم درخواست دارند تا ظرفیت پذیرش هیئت علمی را افزایش دهد.

برقراری طرح پژوهانه توسط وزارت علوم

طرح پژوهانه دکتری در دولت دوم محمود احمدی‌نژاد اجرایی و  در دولت حسن روحانی لغو شد. طرحی که شاید بتوان گفت تضمین کننده اثر بخشی رساله‌ها و طرح‌های پژوهشی دوره دکتری متناسب با نیازها و مشکلات کشور بود. به این معنا که دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری تحقیقات خود در رشته‌های مختلف را برای پیدا کردن راهکار مشکلات کشور، انتخاب می‌کردند.

در این راستا کمیل یزدانی دانشجوی دکتری رشته مهندسی برق دانشگاه شهید بهشتی مطرح کرد وزیر علوم دولت اول حسن روحانی طرح پژوهانه را از بخش پایان ‌نامه‌ها جدا کرد و به صورت محدود و تنها در حوزه علوم انسانی طرح‌هایی انجام می‌شد. متاسفانه این طرح در دولت دوازدهم توسط منصور غلامی وزیر علوم سابق لغو و به وام‌های صندوق رفاه دانشجویان تبدیل شد.

وی با انتقاد از حذف طرح پژوهانه دکتری عنوان می‌کند این موضوع در واقع یعنی پول پاشی در مقطع دکتری، بدون اینکه نیاز اصلی کشور که این هزینه برای آن در نظر گرفته شده بود، محقق شود.

به گفته یزدانی، وزارت علوم با این هدف به دانشجویان دکتری وام می‌دهد که آنها بعد از اتمام دوران تحصیل، هزینه را پرداخت کنند و وزارت علوم بودجه‌ای برای فعالیت‌های پژوهشی متقبل نشود.

وی اعتقاد دارد که رغبت و علاقه‌ای از سوی وزارت علوم برای حمایت فعالیت علمی دانشجویان وجود ندارد. این وزارتخانه   باید سالانه مبلغ ۳ میلیون تومان به اتحادیه‌های انجمن‌های علمی برای هزینه‌های جاری پراخت کند. متاسفانه این مبلغ قطع شده و حتی بودجه‌ معاونت علمی  وزارت علوم برای اتحادیه‌ها نیز پرداخت نشد.

یزدانی با بیان اینکه نگاه نادرست به دانشجویان در دولت روحانی گسترش یافته است، می‌گوید در حال حاضر فعالیت‌های علمی از دیدگاه استادان برای دانشجویان نقطه ضعف محسوب می‌شود. وزیر علوم سابق نیز مسئول مستقیم ترویج چنین تفکری بین اعضای هیئت علمی است.

سهم‌خواهی جریانات سیاسی دردسر وزیر علوم 

سهم خواهی از رئیس جمهور یا وزرا یکی از چالش‌هایی بوده  که در ادبیات سیاسی کشور مطرح است. این سهم خواهی در نهایت باعث می شود تا برخی از افراد که پیشینه مرتبط با مسئولیت جدید را ندارد، در سمت مسئولیت، سیاست‌های نادرستی را اتخاذ کنند. این سهم خواهی اگر در وزارت علوم انجام شود، باعث انحراف فعالیت دانشجویان و دانشگاه از مسیر پویایی سالم برای خدمت به جریانان سیاسی و علمی -دانشجویی است.

سعید کرمی دبیر جامعه اسلامی دانشگاه آزاداسلامی واحد مشهد اعتقاد دارد وزیر علوم نباید تمایل به سیاسی کاری داشته باشد. همچنین وی نباید برای پیشبرد اهداف سیاسی در وزارت علوم، مسئولیت دانشگاه‌ها را بین جناح‌های سیاسی یا افراد وابسته به این جریانات تقسیم کند.

وی می‌گوید وزیر علوم باید بتواند در مقابل فشارهای سیاسی برای سهم خواهی ایستادگی کند و اجازه ندهد دانشگاه‌ها به حیاط خلوت جریانات سیاسی تبدیل شود. همچنین دانشگاه‌ها نباید به محلی برای نیروسازی برای احزاب سیاسی رادیکالی تبدیل شوند.

کرمی درباره مطالبه اصلی دانشجویان از وزیر علوم بیان می‌کند، وجود چند صدایی و تکثر تشکل‌های دانشجویی درخواست دانشجویان از این وزارتخانه است. همچنین ایجاد محیط سیاسی سالم برای فعالیت تشکل‌ها از الزامات جامعه دانشگاهی است چرا که در حال حاضر فضای سیاسی دانشگاه‌ها خیلی مناسب نیست.

این فعال دانشجویی مطرح می‌کند که تخلفات موجود در فعالیت‌های پژوهشی، تعداد مقالات ضعیف از سوی دانشجویان مقطع تحصیلی دکتری و استادان و بی‌توجهی به پایان‌نامه‌های قوی دانشجویی به عنوان پایه پژوهشی در راه حل‌های مدیریتی  کشور موضوعاتی است که باید مورد توجه وزیر علوم قرار بگیرد.

شایستگی؛ اصل انتصابات در وزارت علوم 

تجربه، تخصص و تحصیل در رشته مرتبط می‌تواند سه ضلع یک مثلث طلایی برای مدیریت موفق و کارآمد را تشکیل دهند. این قاعده درباره تعیین روسای دانشگاه‌ها، معاونان، کارشناسان وزارت علوم نیز صادق است.

علی شفیع‌زاده عضو شورای حمایت و نظارت بر انجمن‌ها و اتحادیه‌های علمی-دانشجویی وزارت علوم، از شخص وزیر علوم  می‌خواهد تا  افرادی را به عنوان کادر متخصص انتخاب کند، که سابقه عضویت و فعالیت در انجمن‌های علمی، تشکل‌های دانشجویی و کانون‌ها را داشته باشند.

وی اعتقاد دارد که متاسفانه برخی مسئولان وزارت علوم دولت گذشته تخصصی در حوزه مسئولیت خود نداشتند. او امیدوار است زلفی‌گل، مسئولیت‌ها و معاونت‌ها را بر اساس شایستگی افراد تعیین کند.

لزوم پاسخ‌گویی وزیر علوم درباره دغدغه‌های دانشجویان

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری درباره عمده مسائل موجود در جامعه دانشگاهی یعنی مشکلات یا خواسته‌های دانشجویان در حوزه‌های صنفی، آموزشی، فرهنگی، معیشتی باید پاسخگو باشد. البته شاید برخی از این مشکلات ریشه در  نگاه به بیرون از دانشگاه داشته باشند و وزیر تنها راه‌حل را کمک گرفتن از شورای عالی انقلاب فرهنگی یا مجلس بداند.

راهکار حل بخشی از این مشکلات در حیطه قانون‌گذاری است که در سطح وزارتخانه باید مورد بررسی یا رسیدگی قرار گیرد.  بخش دیگر از آن نیز سلیقه‌ای است و دانشگاه‌های مختلف بر اساس رویه خاص خودشان باید بدان رسیدگی کنند.

به طور کلی با توجه به مباحث فوق انتظار می‌رود وزیر علوم با تشکیل اتاق فکر با حضور مسئولان دانشگاهی یا نمایندگان تشکل‌های دانشجویی در جریان این مشکلات دانشجویان قرار بگیرد و برای حل آن در کوتاه ترین زمان ممکن چاره اندیشی کند.

انتهای پیام/