به گزارش گروه فرهنگی ایسکانیوز، امروز ۲ اردیبهشت برابر با ۲۲ آوریل تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

بیشتر بخوانید:

۱ اردیبهشت در تاریخ چه گذشت؟

رویدادها:

۱۹۲۶ - پیمان امنیت مشترک ایران، افغانستان و ترکیه

۲۲ اپریل ۱۹۲۶ (دوم اردیبهشت ۱۳۰۵ هجری خورشیدی) میان ایران، ترکیه و افغانستان یک پیمان امنیت مشترک به امضاء رسید که برخی مورخان نوشته اند سیاست انگلستان پشت سر آن بود که در آن زمان یک قدرت بزرگ جهانی و استعمارگر شماره یک بشمار می رفت. به باور این مورخان، قرارداد پاریس که به موجب آن دولت تهران حاکمیت خود بر هرات و مناطق غربی افغانستان را واگذار کرد، سارشنامه ای مشروط است و در مواردی دست ایران را در فرستادن نیروی نظامی به هرات باز گذارده و هدف لندن از پیمان دوستی اپریل ۱۹۲۶ سه کشور، گرفتن تایید ضمنی دیگری از دولت تهران مبنی بر برسمیت شناختن استقلال افغانستان (تجزیه ایران) بود. این پیمان در تهران و در خانه محمدعلی فروغی نخست وزیر وقت [که شهرت نزدیک بودن به دولت لندن داشت] توسط نمایندگان سه کشور امضاء شد. فروغی (ذکاء الملک) ماه بعد از نخست وزیری برکنار شد ولی در کابینه بعدی، این ادیب را وزیر جنگ کردند!. در این فاصله رضاشاه سرگرم برگزاری مراسم تاجگذاری خود بود.

به نظر پاره ای دیگر از مورّخانی که درباره پیمان امنیت مشترک ایران، ترکیه و افغانستان تحقیق کرده اند، هدف انگلستان از تشویق سه کشور به امضای این پیمان، ایجاد یک سد در برابر سرایت تفکر سوسیالیسم روسیه شوروی به جنوب بود که سلطه و نفوذ مسکورا به دنبال داشت. همچنین دولت لندن که همواره نظر خاص به افغانستان داشته است می خواست که از دعاوی احتمالی ایران نسبت به آن سرزمین پیشگیری کرده باشد. ایجاد افغانستان از تجزیه ایران، عمدتا با بازی های انگلستان صورت گرفته بود.

1358 - ترور سپهبد قرنی

پیش از ظهر سوم اردیبهشت 1358، در حالی که هنوز تیترهای اخبار مربوط به هشدار مسکو به تهران، رویدادهای نقده و اعزام واحدهای تازه نفس ارتش به سوی این منطقه، ابلاغ مصوبه مهم شورای انقلاب به دولت که تنها سه ماه مهلت دارد تکلیف مالکیت های بزرگ را برپایه تعالیم اسلامی که نه مشابهت با اقتصاد کمونیستی دارد و نه اقتصاد کاپیتالیستی روشن سازد و آنها را ملی سازد و یا به بنیاد مستضعفان و سازمانهای عام المنفعه بدهد، انتصاب دکتر ابراهیم یزدی به سمت وزیر امورخارجه، تعیین سفیر تازه آمریکا در ایران، خودداری آمریکا از تحویل چهار کشتی جنگی خریداری شده توسط دولت شاه، اخطار جمهوری اسلامی به دولت مکزیک که شاه برکنار شده را به کشور خود راه ندهد و ... روی میز سردبیران روزنامه های عصر تهران بود که کدام را تیتر اول کنند که خبر رسید سرلشکر محمد ولی قره نی (قرنی) رئیس سابق ستاد ارتش در خانه اش ترور شده است. سرلشکر قره نی نخستین رئیس ستاد ارتش، پس از پیروزی انقلاب، هفتم فروردین از این سمت کناره گیری کرده و جای خود را به معاونش، سرلشکر ناصر فربد داده بود. پس از کناررفتن قره نی گفته شده بود که علت این کناره گیری، مخالفت چپگرایان که در انقلاب نقش داشتند با سختگیری قره نی درقبال رویدادهای تجزیه طلبانه کردستان، خوزستان و گنبد کاووس (گرگان) و اعزام واحدهای ضربتی ارتش به این مناطق بود!. در این تغییرات «شاد مهر» معاون دیگر قره نی نیز سمت خودرا از دست داده بود. دو هفته اول فروردین 1358 گزارشهای مربوط به رویدادهای گنبد کاووس (گرگان) و کردستان، ایرانیان را نگران آینده وطن خود کرده بود، مخصوصا که در خوزستان هم معارضاتی در جریان بود و حرفهایی از بلوچستان به گوش می رسید.

سرلشکر قره نی که پیش از سال 1336 معاون ستاد ارتش و قبل از آن رئیس اطلاعات ارتش (رکن دوم ستاد) بود در آن سال دستگیر و پس از یک محاکمه غیرعلنی به زندان و اخراج از ارتش محکوم و سه سال بعد از زندان آزاد شده بود. گفته شده بود که وی در صدد کودتا برضد شاه بود. از آن پس، سرلشکر قره نی در جامعه ایران به عنوان شخصیتی ملّی و ضد سلطنت شناخته می شد و مورد احترام بود.

1915 - بکار بردن سلاح شیمیایی در بلژیک

ارتش آلمان 22 اپریل 1915 و در دومین سال جنگ جهانی اول، در جبهه «Ypres» واقع در بلژیک برضد دو لشکر فرانسوی (عمدتا مرکب از افراد الجزایری و مراکشی)، دو لشکر انگلیسی و یک لشکر کانادایی سلاح شیمیایی (گاز کُلُر) بکار برد که براثر آن، ظرف یکی ـ دو ساعت شش هزار تن درگذشتند.

در این عملیات که در یک جبهه شش کیلومتری انجام شد 168 تن گاز کُلُر رها شده بود و این گاز ریه نظامیان را از کار انداخته بود. این دومین بار بود که ارتش آلمان در جنگ از سلاح شیمیایی استفاده می کرد. این ارتش سه ماه پیش از این در جبهه Bolimov برضد روس ها از این سلاح استفاده کرده بود.

1945 - تاریخنگاران از قول همکاران هیتلر نوشته اند که او در 22 اپریل این سال پس از افتادن «Eberswalde» به دست ارتش شوروی، در پناهگاه زیرزمینی خود خطاب به نزدیکانش اعتراف به شکست کرد و گفت که برای او راه دیگری جز خودکشی نمانده است. هیتلر چند روز بعد در همان پناهگاه خودکشی کرد. Eberswalde شهری جنگلی در 50 کیلومتری شمال شرقی برلین است.

۱۹۶۷ - جنجال پناهنده شدن دختر استالین به آمریکا

۲۱ آوریل۱۹۶۷ سوتلانا (Svetlana Alliluyeva) دختر استالین که در آن زمان ۴۱ ساله بود، در هند به دولت آمریکا درخواست سفر به این کشور و اقامت در آنجا را تسلیم کرد که چون با هیچیک از موارد مندرج در قانون مهاجرت آمریکا مطابقت نداشت، «پناهندگی» تلقی و به همین صورت در رسانه ها درج شد. وی چندی پیش از آن، خاکستر شوهر هندی متوفای خود را از مسکو به هند برده بود تا در رود «گنگ» بریزد و مدتی را درخانه یکی از بستگان شوهر متوفا زندگی کرده بود. گفته شده است که سوتلانا، نخست مایل به ماندن در هند بود که دولت هند به سبب داشتن مناسبات حسنه با مسکو، از بیم جنجال مطبوعاتی، به او روی خوش نشان نداده بود. شوهر هندی سوتلانا یک کمونست بود که در مسکو با هم آشنا و در همانجا زندگی مشترک آغاز کرده بودند. ورود سوتلانا به آمریکا وسیله مناسبی برای انتقاد از سوسیالیسم شوروی شده بود که حتی دختر رهبر سابق از این روش ناراضی و ترک وطن کرده بود. اقدام سوتلانا هفته ها از اخبار اول رسانه های غرب بود.

سوتلانا پس از اقامت در آمریکا با یک آمریکایی ازدواج کرد و با این که تبعه نچرالایزد آمریکاست بیشتر اوقات خود را در روسیه می گذراند. وی تنها دختر استالین بود که او را از همسر دومش داشت. سوتلانا 27 ساله بود که پدرش فوت شده بود. او در یک آپارتمان عمومی در مسکو زندگی می کرد و به شغل تدریس و ترجمه اشتغال داشت. سوتلانا در دانشگاه مسکو ادبیات زبان انگلیسی تحصیل کرده بود. او در زمان تحصیل در دانشگاه مسکو، برغم میل باطنی پدرتش با همشاگردی یهودی خود به نام «موروزفMorozov» ازدواج کرده بود که این ازدواج طولی نکشیده بود. سوتلانا پیش از آشنا شدن با کمونیست هندی، یک بار دیگر هم ازدواج کرده بود. ازدواج سوتلانا با شوهر آمریکایی اش هم زیاد دوام نیافت. سوتلانا چند کتاب نوشته که دوتای آنها معروفیت دارند.

1357 - تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به فرمان امام خمینی(ره)

در نخستین روزهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357، بنا به فرمان حضرت امام خمینی(ره) به جوانان غیور و انقلابی ایران اسلامی، عده‏ای از دلسوختگان راستین و پیروان صدیق ولایت فقیه گرد هم جمع شدند و نهاد مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را پی‏ریزی کردند. پس از مدتی حضرت امام خمینی(ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی در دوم اردیبهشت ماه 1358 طی فرمانی به شورای انقلاب، رسماً تأسیس نهاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را اعلام کردند و شورای انقلاب نیز با تأسیس شورای فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، گامی اساسی در جهت سازماندهی این نهاد انقلابی برداشت. در اولین اطلاعیه سپاه، وظایف کلی آن چنین عنوان شده است: کمک به اجرای امور انتظامی و امنیتی، مبارزه مسلحانه علیه جریان‏های ضدانقلاب، دفاع در برابر حملات داخلی و خارجی، همکاری و هماهنگی با نیروهای مسلح نظام اسلامی، تربیت و آموزش اخلاقی و ایدئولوژیکی - سیاسی و نظامی کادر سپاه و... . اگرچه سپاه هویتی نظامی دارد اما نظامی‏گری در واقع یک بُعد از ابعاد این نهاد مکتبی است. سپاه نهادی نظامی در جهت اهداف و آرمان‏های والای انقلاب اسلامی است که حفاظت و نگهبانی از نظام و حکومت اسلامی مهم‏ترین رکن آن را تشکیل می‏دهد. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در افقی فرازمند، دارای آرمان‏های مکتبی، انسانی و جهان شمول است که باید همیشه حرکت خود را به آن سو جهت دهد.

۱۳۵۹ - سالروز اعلام انقلاب فرهنگی

در ۲۸ فروردین ۱۳۵۹، تعدادی از دانشجویان مسلمان کنترل دانشگاه تبریز را به دست گرفتند و فردای آن روز، منافقین و گروهک‏ها، دانشگاه تربیت معلم را تصرف کردند. به دنبال اولتیماتوم سه روزه از طرف شورای انقلاب به منافقین، مردم مسلمان، در دوم اردیبهشت ۱۳۵۹ موفق به شکست آنان شدند و این حرکت مورد تأیید امام قرار گرفت. پس از آن، ضرورت ایجاب می‏کرد تا دانشگاه‏ها برای مدتی تعطیل باشد تا تغییر و تحولی اساسی در تمام نظام آموزشی کشور انجام شود، از این رو دانشگاه‏ها از آن روز تعطیل شدند تا با مطالعه و دقت و فرصت کافی، تحولی بنیادین و اساسی در نظام دانشگاهی کشور پدید آید. این وظیفه به عهده ستاد انقلاب فرهنگی محوَّل گردید تا این که دانشگاه‏ها در ۲۷ آذر ۱۳۶۱ در سالروز وحدت حوزه و دانشگاه، بازگشایی شدند. این حرکت با هدف اسلامی کردن دانشگاه‏ها و خارج ساختن عوامل طاغوتی بود که به انقلاب فرهنگی موصوف گردید.

۲۰۱۰ - محکومیّت رئیس جمهور پیشین آرژانتین به ۲۵ سال زندان

یک دادگاه کیفری آرژانتین ۲۱ اپریل ۲۰۱۰ ژنرال رینالدو بیگنون Reynaldo Bignone رئیس پیشین این کشور در دوران حکومت نظامی هارا به جرم ۵۶ مورد شکنجه، بازداشت غیر قانونی و تخلفات دیگر از این دست به ۲۵ سال زندان محکوم کرد. وی که متولد ۱۹۲۸ است دو سال (سالهای۱۹۸۲ و ۱۹۸۳) بر آرژانتین حکومت کرده بود. پنج افسر بازنشسته دیگر (زیردستان وقت ژنرال بیگنون) به همین جرائم به ۱۷ تا ۲۵ سال زندان محکوم شدند. [جرائم دیکتاتوری مربوط به سالهای ۱۹۷۶ تا ۱۹۷۸ ارتباط به این محکومیت ندارد. در آن سالها ژنرال بیگنون فرمانده یک پایگاه نظامی بود و متهمان سیاسی را پس از دستگیری و جهت بازجویی به آنجا منتقل می کردند.].

بیگنون که از سالها پیش از محاکمه در بازداشت خانگی بود گفته بود که اگر عملی خلاف قانون صورت گرفته مربوط به زیردستان اوست، وضعیت روز چنان سختگیری هایی را ایجاب می کرد، ما درگیر عملیات نظامی با انگلستان بر سر جزایر فالکلند بودیم.

دادگاه با توجه به اینکه بیگنون بعدا مانع از تجدید حیات دمکراسی در آرژانتین نشده بود و نیز کهولت، با رعایت تخفیف اورا به 25 سال زندان محکوم کرد.

جمعیت مدافعان حقوق بشر یکی از شاکیان این شش نظامی سابق بود.

روزنامه ها عکس کنونی و عکس زمان اقتدار ژنرال بیگنون را به صورت زیر در کنار هم قرار داده و نوشته بودند که محکومیت بیگنون باید درس عبرت برای کسانی باشد که گمان می کنند قدرت دائمی دارند و وضعیت لایتغیّر است. جهانیان آگاه و پیشرفته امروز مانع از آن می شوند که بدی ها و خوبی ها ـ تخلّف و خدمت ـ فراموش شود و اهل تقصیر آسوده بخوابند.

روز جهانی زمین پاک

با اینکه سازمان ملل روز 20 مارس (نوروز ایرانیان) را که آغاز بهار است و خورشید نسبت به استوای زمین در وضعیت ویژه قرار می گیرد «روز زمین» پیشنهاد کرده بود که اتفاقا ایرانیان از هزاران سال پیش در این روز به تمیزکاری و نوکردن می پرداخته اند22 آوریل 1970 به پیشنهاد یک سناتور آمریکایی در یک نشست محیط زیست تصمیم گرفته شد که همین روز (22 آوریل) روز زمین (Earth Day) تعیین شود. هدف از برگزاری روز زمین تشویق مردم (ساکنان آن) به حفظ کره زمین ازآلودگی ها و لزوم و اهمیت این کار است. در نیمکره جنوبی که بهار آن برابر است با پاییز نیمکره شمالی، روز زمین را در همان بهار خودشان برگزار می کنند.