به گزارش خبرنگار علم و فناوری ایسکانیوز؛ همانند دستورالعمل‌های ارزشمندی که از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود، برخی از مناطق DNA نیز وجود دارد که تکامل جرات نمی‌کند آنها را تغییر دهد. به عنوان مثال؛ پستانداران انواع مختلفی از توالی‌های رمزگذاری شده DNA را نسل به نسل به اشتراک می‌گذارند که دست نخورده باقی مانده‌اند. اما انسان‌ها از این قاعده مستثنی هستند و در یک دوره تکاملی کوتاه در یک رویداد شانسی بحشی از DNA‌مان تغییر کرده است.

بزرگ‌ترین کلکسیون مغز انسان در انبار یک دانشگاه دانمارکی

از آنجا که ما انسان‌ها تنها گونه‌ای هستیم که این بخش از DNA‌مان به سرعت بازنویسی شده، به آن «بخش‌های شتابدار انسانی» یا HAR می‌گویند. در واقع، دانشمندان بر این باورند که این HAR‌ها پشت بسیاری از ویژگی‌هایی هستند که انسان‌ها را از بستگان‌ نزدیک‌شان مانند شامپانزه‌ها و بونوبوها متمایز می‌کند.

تیمی از محققان به رهبری کیتی پولارد، زیست‌شناس محاسباتی و مدیر موسسه علوم داده و بیوتکنولوژی گلادستون در آمریکا، حدود دو دهه پیش HAR‌ها را شناسایی و همزمان ژنوم انسان و شامپانزه را با هم مقایسه کردند. ولی هم‌اکنون در مطالعه جدید خود دریافتند که بخشی از DNA‌ فقط مختص به انسان‌ است. آنها یک رشته سه‌بعدی تا شده DNA انسان را در هسته ژنوم کشف کردند که عامل کلیدی در پیدایش گونه ماست.

رشته‌ای از DNA از آخرین جد مشترک ما با شامپانزه‌ها وجود دارد که شبیه به یک روسری بلند که دور گردن پیچیده شده، با نوارهایی از رنگ‌های مختلف در سراسر بافت آن است. حال تصور کنید که شخصی سعی کرده دقیقا همان روسری را بسازد، اما از الگوی اصلی آن پیروی نکرده است. برخی از راه‌راه‌ها باریک‌تر و برخی پهن‌تر شده‌اند و برخی از رنگ‌ها با ترتیبی متفاوت از نمونه اصلی به هم تابیده شده‌اند. پس زمانی که روسری جدید را مانند روسری اصلی دور گردن بپیچید، نوارهایی که در حلقه کنار هم قرار می‌گیرند، دیگر یکسان نیستند.

دقیقا همانند این روسری، تفاوت بزرگی بین DNA انسان و شامپانزه وجود دارد؛ تکه‌های بزرگی از بلوک‌های سازنده DNA در ژنوم انسان وارد، حذف یا مرتب شده‌اند و در نتیجه آن، DNA انسان در مقایسه با DNA سایر پستانداران به طور متفاوتی در هسته چین خورده است.

این تیم همچنین کشف کرد که محله‌های حاوی HAR غنی از ژن‌هایی هستند که انسان‌ها را از نزدیک‌ترین خویشاوندانش یعنی شامپانزه‌ها، متمایز می‌کند.

در آزمایشی که DNA را در سلول‌های بنیادی در حال رشد انسان و شامپانزه مقایسه کرد، یک سوم HAR‌های شناسایی شده به طور خاص در طول توسعه نئوکورتکس یا نوقِشر انسان رونویسی شدند.

بسیاری از HAR ها در رشد جنین نقش دارند، به ویژه در شکل‌گیری مسیرهای عصبی مرتبط با هوش، خواندن، مهارت‌های اجتماعی، حافظه، توجه و تمرکز – ویژگی‌هایی که می‌دانیم در انسان به طور مشخص با سایر حیوانات متفاوت است.

پولارد می‌گوید: هنوز دقیقاً نمی‌دانیم که این تغییرات چگونه بر جنبه‌های خاصی از رشد مغز ما تأثیر گذاشته است و چگونه آنها به بخشی جدایی ناپذیر از DNA گونه ما تبدیل شده‌اند. اگرچه در حال برنامه‌ریزی برای بررسی این سوالات هستیم.

اما تحقیقات آنها تاکنون نشان می‌دهد که تکامل مغز انسان واقعاً چقدر منحصر به فرد و بعید است.

انتهای پیام/