به گزارش خبرنگار علم و فناوری ایسکانیوز؛ دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در اولین سفر بین‌المللی دوره دوم ریاست جمهوری خود دست خالی نرفت؛ تقریباً ۳۶ مدیرعامل از بزرگ‌ترین شرکت‌های آمریکایی، از جمله غول‌های فناوری بزرگ در عربستان سعودی به او پیوستند و قراردادهایی به ارزش ۶۰۰ میلیارد دلار امضا کردند. از آن طرف هم برخی از ضروری‌ترین اقلام اقتصاد جهانی را با خود به عربستان بردند: تراشه‌های هوش مصنوعی که بزرگ‌ترین پروژه‌های زیرساختی فناوری خاورمیانه را به کار خواهند گرفت و آینده پس از نفت منطقه را تضمین خواهد کرد.
به گزارش CNN، این توافق‌نامه‌ها اهمیت پروژه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی آمریکا را به عنوان یک ابزار چانه‌زنی کلیدی برای ترامپ برجسته می‌کند، چراکه او به دنبال این است که خود را به عنوان یک معامله‌گر و دیپلمات تمام‌عیار در صحنه جهانی و همچنین تضمین روابط نزدیک‌تر با کشورهای خلیج فارس به ویژه عربستان سعودی معرفی کند.
ایلان ماسک از تسلا، اسپیس‌ایکس و ایکس، سم آلتمن از OpenAI، جنسن هوانگ از انویدیا و آرویند کریشنا از IBM بخشی از گروه همراه ترامپ در بازدید او در عربستان سعودی بودند؛ گروهی که در فرودگاه با استقبال گرم محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی مواجه شدند.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که این اقدام ترامپ یک تغییر سیاست قابل توجه از جو بایدن، رئیس جمهور سابق آمریکا، را نشان می‌دهد؛ از این نظر که بایدن پس از قتل جمال خاشقجی، ستون‌نویس واشنگتن پست در سال ۲۰۱۸، قول داده بود که پادشاهی عربستان را به یک کشور «منفور» تبدیل کند.
با این حال به نظر می‌رسد که ترامپ فناوری مدرن را بهانه کرده است، زیرا چند روز پیش از عزیمت به سه کشور خلیج فارس، اعلام کرد که قصد دارد مجموعه‌ای از محدودیت‌های دوران بایدن را که به منظور دور نگه داشتن تراشه‌های هوش مصنوعی از دست دشمنان خارجی وضع شده بود، لغو کند. در این صورت ترامپ می‌تواند امیدوار باشد که فروش شرکت‌های تولید تراشه در کشورهای منطقه بالا برود.
کاخ سفید هفته گذشته در پی بازدید ترامپ از عربستان در بیانیه‌ای اعلام کرد: معاملاتی که امروز امضا شدند، برای هر ۲ کشور تاریخی و تحول‌آفرین هستند و نشان‌دهنده دوران طلایی جدیدی از همکاری بین ایالات متحده و عربستان سعودی هستند.
اقتصاد فرانفتی عربستان
اگرچه عربستان سعودی بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان است، اما این پادشاهی و کشورهای همسایه از پول حاصل از فروش انرژی برای تنوع بخشیدن به اقتصاد خود بهره می‌برند. عربستان سعودی اعلام کرده است که در قالب ابتکاراتی تحت عنوان «پروژه‌های عظیم» طرح چشم‌انداز ۲۰۳۰ قصد نوسازی کشور و قطع وابستگی اقتصاد آن به نفت را دارد.
صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان -که صندوق ثروت ملی این کشور به شمار می‌آید- در بخشی از این تلاش‌ها از تاسیس استارتاپ هوش مصنوعی «هیومین» یا Humain خبر داد و اظهار امیدواری کرد که این کشور به زودی به قطب هوش مصنوعی رقابتی جهان تبدیل خواهد شد.
قرارداد عرب‌ها با انویدیا، AMD و کوالکام
همانطور که گفتیم، قراردادهای مهمی بین غول‌های فناوری آمریکا و عربستانی‌ها امضا شد. در میان بزرگ‌ترین معاملات، انویدیا اعلام کرد که صدها هزار تراشه هوش مصنوعی در عربستان سعودی خواهد فروخت و اولین بخش آن شامل ۱۸ هزار تراشه جدید «بلک‌ول» به هیومین خواهد بود. شرکت طراح تراشه AMD نیز از قراردادی با هیومین خبر داد و گفت که یک همکاری ۱۰ میلیارد دلاری را آغاز کرده است.
شرکت انویدیا، از همکاری استراتژیک با شرکت هیومین برای ساخت «کارخانه‌های هوش مصنوعی» در این کشور با ظرفیت پیش‌بینی‌شده تا ۵۰۰ مگاوات خبر داد.
کارخانه هوش مصنوعی چیست؟
منظور از کارخانه هوش مصنوعی یک موتور تصمیم‌گیری مبتنی بر هوش مصنوعی است که توسط برخی از شرکت‌های مدرن به کار گرفته می‌شود. این کارخانه با واگذاری تصمیمات در مقیاس کوچک‌تر به الگوریتم‌های یادگیری ماشین، عملیات روزانه خود را بهینه می‌کند.
این کارخانه حول چهار عنصر اصلی ساختار یافته است: خط لوله داده، توسعه الگوریتم، پلتفرم آزمایش و زیرساخت نرم‌افزاری. کارخانه هوش مصنوعی طبق طراحی می‌تواند در یک چرخه مطلوب اجرا شود: هرچه داده‌های بیشتری دریافت کند، الگوریتم‌های آن بهتر می‌شوند، خروجی خود را بهبود می‌بخشند و کاربران بیشتری را جذب می‌کنند که این امر داده‌های بیشتری تولید می‌کند.
نمونه‌هایی از شرکت‌هایی که از کارخانه‌های هوش مصنوعی استفاده می‌کنند عبارتند از: اوبر (مدیریت ناوگان و قیمت‌گذاری پویا)، گوگل (بهینه‌سازی تجربه موتور جست‌وجو) یا نت‌فلیکس (پیشنهاد فیلم).
کارخانه‌های هوش مصنوعی نشان‌دهنده سرمایه‌گذاری‌های محاسباتی در مقیاس بزرگ هستند که با هدف آموزش و استنتاج با حجم بالا و کارایی بالا انجام می‌شوند و از سخت‌افزارهای تخصصی مانند GPUها و راه‌حل‌های ذخیره‌سازی پیشرفته برای پردازش یکپارچه مجموعه داده‌های گسترده استفاده می‌کنند. تعادل بار و بهینه‌سازی شبکه، تنگناها را کاهش می‌دهند و امکان مقیاس‌پذیری در زمان واقعی و اصلاح مداوم مدل‌های هوش مصنوعی را فراهم می‌کنند. این سیستم‌های یکپارچه، صنعتی‌سازی توسعه هوش مصنوعی را برجسته می‌کنند و تضمین می‌کنند که داده‌های جدید و الزامات در حال تحول می‌توانند به سرعت در راه‌حل‌های مستقر گنجانده شوند.
انویدیا در بیانیه‌ای اعلام کرد: این مراکز داده هوش مصنوعی فوق مقیاس، زیرساخت بنیادی امنی را برای آموزش و استقرار مدل‌های هوش مصنوعی مستقل در مقیاس بزرگ فراهم می‌کنند.
«لیزا سو»، رئیس ای‌ام‌دی، مانند هوانگ از انویدیا، نیز در ریاض بود. شرکت او از یک قرارداد ۱۰ میلیارد دلاری با هیومین برای ساخت زیرساخت هوش مصنوعی رونمایی کرد، در حالی که کوالکام مستقر در سن‌دیگو اعلام کرد که به طور جداگانه قراردادی را با این استارتاپ هوش مصنوعی برای ارائه مراکز داده پیشرفته هوش مصنوعی امضا کرده است.
کوالکام اعلام کرد یادداشت تفاهمی برای توسعه و ساخت یک پردازنده مرکزی (CPU) مرکز داده امضا کرده است. این طراح تراشه شرکت سازنده پردازنده سرور Nuvia را در سال ۲۰۲۱ خریداری کرد، اما هنوز محصولی از آن را منتشر نکرده است و پیش‌بینی می‌شود که در همکاری با عربستان خبری از محصولات جدید آن بشنویم.
«کیث استرایر»، معاون ارشد بازارهای جهانی هوش مصنوعی در AMD، گفت که هیومین نمی‌خواهد برای سخت‌افزارهای مرتبط با هوش مصنوعی به یک فروشنده محدود شود.
به غیر از غول‌های فناوری آمریکا که با عربستانی‌ها قرارداد امضا کردند، شرکت‌های کوچکی مانند Scale AI نیز از این شرایط بهره کافی را بردند. اسکیل ای‌آی یک استارتاپ است که توسط آمازون پشتیبانی می‌شود و سال گذشته بیش از ۱۳ میلیارد دلار ارزش‌گذاری شد. این شرکت در حال راه‌اندازی فروشگاه در عربستان سعودی و سایر کشورهای خلیج فارس است و براساس گزارش خود شرکت، تا پاپان سال میلادی دفتری را در عربستان سعودی افتتاح خواهد کرد.
ترامپ پس از عربستان سعودی، به قطر همسایه و در نهایت به امارات متحده عربی پرواز کرد که جاه‌طلبی‌های فناوری خاص خود را دارد. امارات متحده عربی در سال ۲۰۱۷، اولین وزیر جهان را که به هوش مصنوعی اختصاص داده شده است، منصوب کرد.
در آوریل ۲۰۲۴، مایکروسافت از سرمایه‌گذاری ۱/۵ میلیارد دلاری در G۴۲، یک گروه هوش مصنوعی مستقر در ابوظبی، پایتخت امارات متحده عربی و به ریاست یکی از اعضای بانفوذ خانواده سلطنتی حاکم، خبر داد. نیویورک تایمز نیز هفته گذشته گزارش داد که دولت ترامپ در حال بررسی معامله‌ای است که می‌تواند منجر به فروش صدها هزار تراشه هوش مصنوعی آمریکایی به G۴۲ شود.
بده و بستان‌های ترامپ و عربستانی‌ها
رویترز گزارش می‌دهد که هدف سفر ترامپ به خاورمیانه، جذب تریلیون‌ها دلار سرمایه‌گذاری است. این معاملات به صورت دوجانبه انجام خواهد شد.
کاخ سفید اعلام کرد که شرکت عربستانی «دیتاولت» ۲۰ میلیارد دلار در مراکز داده هوش مصنوعی و زیرساخت‌های انرژی در ایالات متحده سرمایه‌گذاری خواهد کرد. کاخ سفید بدون ارائه جزئیات اعلام کرد که ۸۰ میلیارد دلار در فناوری‌های متحول‌کننده پیشرفته در هر ۲ کشور سرمایه‌گذاری خواهد کرد.
با توجه به اینکه قرار است بخشی از ظرفیت در سال ۲۰۲۶ به صورت آنلاین در دسترس قرار گیرد، هیومین بر ارائه قدرت پردازش داده‌ها به مشتریان بالقوه نظارت خواهد کرد، در حالی که AMD پردازنده‌های مرکزی، پردازنده‌های گرافیکی و نرم‌افزار خود را که به هماهنگی پردازش داده‌ها کمک می‌کند، فراهم خواهد کرد.
استایر گفت: بخشی از منطق بستن قرارداد با AMD این است که اطمینان حاصل شود که هومین برای سخت‌افزارهای مرتبط با هوش مصنوعی به استفاده از یک فروشنده واحد وابسته نیست. و اکنون، علاوه بر ساخت زیرساخت‌ها، کشورها تشخیص داده‌اند که باید این کار را به روشی بسیار انعطاف‌پذیر و از این راه‌های متنوع انجام دهند.
گفتنی است که هومین، به ریاست بن سلمان، تحت صندوق سرمایه‌گذاری عمومی فعالیت خواهد کرد و خدمات و محصولات هوش مصنوعی، از جمله مراکز داده، زیرساخت‌های هوش مصنوعی، قابلیت‌های ابری و مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی را ارائه خواهد داد.
همکاری‌های برد- برد برای از میدان به در کردن چین
فورچون گزارش می‌دهد: کارشناسان سیاست خارجی و فناوری می‌گویند مذاکرات ایالات متحده و عربستان سعودی در مورد هوش مصنوعی، با حضور شرکت‌های فناوری آمریکایی، معادل یک بازی شطرنج ژئوپلیتیکی است که میلیاردها - حتی تریلیون‌ها - دلار در آن در معرض خطر است. عربستان سعودی، با طرح چشم‌انداز ۲۰۳۰ خود، می‌خواهد از وابستگی به نفت فاصله بگیرد و در عین حال به عنوان رهبر هوش مصنوعی خاورمیانه و به عنوان یک قدرت نرم جهانی در حوزه تصمیم‌گیری فناوری، تسلط منطقه‌ای خود را به دست آورد.
از سوی دیگر، ایالات متحده علاقه زیادی به همراهی با این طرح دارد: شرکت‌هایی مانند OpenAI، گوگل، متا و xAI، شرکت هوش مصنوعی ماسک، به دنبال پول هنگفتی برای تحقیق و توسعه، مراکز داده و گسترش خود هستند. و دولت ایالات متحده می‌خواهد عربستان سعودی را در مدار خود نگه دارد تا این کشور دیگر به فناوری چین وابسته نباشد؛ آن هم در زمانی که طرح کمربند و جاده چین (BRI) شامل سرمایه‌گذاری‌های قابل توجه در هوش مصنوعی و زیرساخت‌های دیجیتال در سراسر خاورمیانه است.
«اندرو لبر»، استادیار گروه علوم سیاسی و برنامه مطالعات خاورمیانه و شمال آفریقا در دانشگاه تولین، گفت: این واقعیت که هیومین توسط صندوق سرمایه‌گذاری عمومی پادشاهی -صندوق ثروت ملی که ده‌ها میلیارد دلار از سود نفتی عربستان سعودی را سرمایه‌گذاری می‌کند- تأسیس شده است، نشان دهنده این واقعیت است که این حوزه از اولویت‌های استراتژیک برای دولت سعودی است.
«مارتین ماکاریان»، تحلیلگر سیاست متخصص در فناوری‌های نوظهور و امنیت در دانشکده مطالعات بین‌الملل جان هاپکینز، گفت: هیومین اساساً تجسم جاه‌طلبی‌های هوش مصنوعی جهانی و منطقه‌ای عربستان سعودی است. ریاض می‌داند که نمی‌تواند به یک ابرقدرت جهانی هوش مصنوعی تبدیل شود - رقابت واقعی بین ایالات متحده و چین است - اما رهبری در توسعه و استقرار هوش مصنوعی، حداقل در خاورمیانه، به چندین هدف ولیعهد برای چشم‌انداز بلندمدت این کشور می‌رسد.
او افزود: این امر صرفاً یک ضرورت اقتصادی برای کشور و دولتی نیست که کل اقتصاد آن مبتنی بر صادرات نفت است. این یک حرکت ژئوپلیتیکی در راستای آرمان‌های عربستان سعودی برای رهبری منطقه‌ای در خاورمیانه و به ویژه در جهان عرب است - یکی از اهداف اصلی هومین، همانطور که انتظار می‌رود، تبدیل شدن به توسعه‌دهنده پیشرو درLLM های زبان عربی است.
در این گزارش استدلال شده است که اگر کشورهایی مانند امارات متحده عربی و عربستان سعودی به زیرساخت‌های فناوری آمریکا جذب نشوند، سرمایه آنها ناگزیر به جای آن به چین سرازیر خواهد شد.
بلومبرگ براساس گفته افراد آگاه می‌گوید: دولت ترامپ در حال آماده شدن برای اعلام توافقی است که به عربستان سعودی دسترسی بیشتری به نیمه‌رساناهای پیشرفته می‌دهد و راه را برای افزایش ظرفیت مراکز داده در این کشور خلیج فارس، علیرغم نگرانی‌های برخی از مقامات آمریکایی در مورد روابطش با چین، هموار می‌کند.
این افراد گفتند: نگرانی‌های اصلی و هسته‌ای آمریکا این است که چین می‌تواند به تراشه‌های ارسالی به عربستان سعودی، چه از طریق تغییر مسیر محموله‌های فیزیکی یا با بهره‌برداری از قابلیت‌های این تراشه‌ها از طریق فضای ابری، دسترسی پیدا کند. به گفته این افراد، یکی از مفاد مورد بحث، کنترل دسترسی دولت مریکاه‌ای است که از تراشه‌های آمریکایی استفاده می‌کنند. مشخص نیست که تحت چه شرایطی یا به چه کسی این دسترسی اعطا خواهد شد.
«دیوید ساکس»، مشاور هوش مصنوعی کاخ سفید، هفته گذشته در پستی در پلتفرم رسانه اجتماعی ایکس نوشت: ما باید گام‌های جدی برای جلوگیری از انتقال غیرقانونی نیمه‌هادی‌های پیشرفته به چین برداریم. اما این هدف نباید مانع فروش قانونی به سایر نقاط جهان شود، مادامی که شرکا شرایط امنیتی معقول را رعایت کنند.
واشنگتن از سال ۲۰۲۳ شرکت‌ها را ملزم به دریافت مجوز برای فروش تراشه‌های هوش مصنوعی به امارات متحده عربی، عربستان سعودی و دیگر کشورهای خاورمیانه کرده است، که بخش عمده‌ای از آن به دلیل نگرانی از احتمال رسیدن سخت‌افزار به دست پکن است.
مقامات بایدن بخش زیادی از سال گذشته را صرف بحث در مورد شرایط اعمال شده برای این محموله‌ها کردند تا اطمینان حاصل کنند که از فناوری آمریکا در برابر چین محافظت می‌شود.
به گفته افراد آشنا با این موضوع، علاوه بر مفاد مربوط به دسترسی به تأسیسات، ۲ طرف در مورد ایده ایجاد سفارتخانه‌های داده بحث کرده‌اند که بر اساس آن مراکز داده می‌توانند از مقررات محلی حفاظت از داده‌ها معاف باشند و در عوض تابع قوانین یک کشور خارجی باشند.
طبق پیش‌نویس قانونی که ترتیبات مربوط به سفارتخانه‌های داده را شرح می‌دهد، هدف از چنین بندی، کمک به عربستان سعودی برای ایجاد «محیطی جذاب برای دولت‌های خارجی و نهادهای بخش خصوصی جهت توسعه و پذیرش چنین فناوری‌هایی برای اهداف و کاربردهای صلح‌آمیز» خواهد بود. این قانون که به توافق ایالات متحده اشاره‌ای نمی‌کند، همچنین بر موقعیت جغرافیایی و توانایی عربستان سعودی در اتصال سه قاره تأکید دارد.
نگرانی در مورد خطرات امنیتی
برخی از کارشناسان نگرانی‌هایی را در مورد خطرات امنیت ملی ناشی از باز کردن دسترسی زیاد برای جاه‌طلبی‌های هوش مصنوعی عربستان سعودی و همچنین پیامدهای اجازه دادن به این همه نفوذ اقتصادی و ژئوپلیتیکی به پادشاهی عربستان سعودی ذکر کردند.
«جانت ایگان»، عضو ارشد بخش فناوری و امنیت ملی در اندیشکده مرکز امنیت نوین آمریکا در واشنگتن دی‌سی، با اشاره به فهرست کشورهایی که ایالات متحده از خرید تراشه‌های پیشرفته هوش مصنوعی منع کرده است، گفت: از زمان روی کار آمدن دولت ترامپ، عربستان سعودی به طور مداوم برای خارج شدن از فهرست تحریم لابی کرده است.
او به فهرست کشورهایی که ایالات متحده از خرید تراشه‌های پیشرفته هوش مصنوعی منع می‌کند، اشاره کرد و گفت: چیزی که در حال حاضر نگران آن هستم این است که آمریکا برای منافع کوتاه‌مدت، قراردادهای تجاری کوتاه‌مدت منعقد می‌کند - هرگونه محدودیتی بر تراشه‌ها را لغو می‌کند - که مزیت استراتژیک بلندمدت ایالات متحده را تضعیف می‌کند.
او تأکید کرد که از منظر امنیتی، انجام برخی همکاری‌ها با کشورهای خلیج فارس مانند عربستان سعودی و امارات متحده عربی منطقی است. ما می‌خواهیم آنها را به مدار دموکراتیک نزدیک‌تر کنیم، حتی اگر آنها کشورهای غیردموکراتیک باشند. اما ایده دسترسی نامحدود به آنها در حالی که به دلیل رژیم‌های اقتدارگرا انرژی، سرمایه، پول و معافیت‌های نظارتی دارند، یک مساله جدی است.
پیشینه عربستان سعودی در همکاری با غول‌های آمریکایی
عربستان سعودی در سرمایه‌گذاری در صنعت فناوری ایالات متحده تازه‌کار نیست. به عنوان مثال، صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان سعودی یک سرمایه‌گذار بزرگ در توییتر و اوبر و همچنین در صندوق چشم‌انداز سافت‌بانک و صندوق زیرساخت بلک‌استون بود. اما چشم‌انداز پادشاهی برای تبدیل شدن به یک قطب هوش مصنوعی - و تمایل شرکت‌های فناوری برای حمایت از آن - اکنون در یک هدف کلی ادغام شده است که در ابتکار سرمایه‌گذاری آینده در ریاض در اکتبر گذشته - که اغلب «داووس در صحرا» نامیده می‌شود- به نمایش گذاشته شد.
انتهای پیام/
نظر شما