به گزارش گروه فرهنگی ایسکانیوز، برای گرفتن فال حافظ و تعبیر و تفسیر آن باید علم و سواد کافی داشت. به همین دلیل تصمیم گرفته‌ایم تا هر روز تفسیری یکی از غزل های حافظ شیرازی را برایتان بگذاریم. امروز ۴ مردادماه  غزل شماره ۲۶ می‌پردازیم:

فال حافظ/ نسیم صبح سعادت بدان نشان که تو دانی

زلف آشفته و خوی کرده و خندان لب و مست / پیرهن چاک و غزلخوان و صُراحی در دست
نرگسش عربده جوی و لبش افسوس کنان / نیم شب دوش به بالین من آمد بنشست

سر فراگوشِ من آورد به آواز حزین / گفت ای عاشق دیرینه من خوابت هست
عاشقی را که چنین باده شبگیر دهند / کافر عشق بُوَد گر نشود باده پرست

برو ای زاهد و بر دُردکشان خرده مگیر / که ندادند جز این تحفه به ما روز الست
آن چه او ریخت به پیمانه ما نوشیدیم / اگر از خمر بهشت است وگر باده مست

خنده جام می و زلف گره گیر نگار / ای بسا توبه که چون توبۀ حافظ بشکست

شرح و تفسیر غزل شماره ۲۶ دیوان حافظ شیرازی

شرح و تفسیر بیت یکم

زلف آشفته و خوی کرده و خندان لب و مست / پیرهن چاک و غزلخوان و صُراحی در دست

آشفته موی و خنده بر لب ، مست و عرق بر چهره ، در پیراهنی باز و بی پروا ، غزلخوان و پیاله شراب به دست . [ آشفته = پریشان . خوی = عرق . خوی کرده = عرق کرده . خندان لب = متبسّم . پیرهن چاک = پیراهن پاره ]

شرح و تفسیر بیت دوم

نرگسش عربده جوی و لبش افسوس کنان / نیم شب دوش به بالین من آمد بنشست

چشمش افتان و خیزان چون نرگس مست ، و لبش افسوس کنان . دیشب ، نصف شب بر سرِ بالینم آمد و نشست . یعنی اوضاع و احوالی که در بیت قبل گفته شد به اضافه احوال او در مصراع اول این بیت . نصف شب بر سرِ بالینم آمد و نشست .

شرح و تفسیر بیت سوم

سر فراگوشِ من آورد به آواز حزین / گفت ای عاشق دیرینه من خوابت هست

جانان با و ضع و حالی که وصفش در دو بیت سابق گذشت . نصف شب به بالین من آمد و سر فرا گوش من آورد و با آوازی نرم و ملایم گفت : ای عاشق قدیمی من آیا خوابت می آید ؟ یعنی من که با این حالت و اوصاف به بالین تو آمده ام باز هم می خواهی بخوابی ؟ برخیز و باده ای که آورده ام نوش کنیم و دنیا و وضع و حال دنیا را فراموش نماییم .

شرح و تفسیر بیت چهارم

عاشقی را که چنین باده شبگیر دهند / کافر عشق بُوَد گر نشود باده پرست

اگر به عاشقی بادۀ شبگیری چون باده ای که جانان آورده بود بدهند . منکر عشق است آن عاشق اگر باده پرست و میخواره نشود . یعنی به عاشقی که جانان باده بدهد و بگوید بنوش . اگر آن باده را نخورد و مرائی گری کند . او عارف و عاشق نیست بلکه منکر عشق و عرفان بوده . [ بادۀ شبگیر = باده ای که هنگام شب نوشند . پس شبگیر آن چیز یا آن امری است که سبب شب زنده داری شود . به وقت سحر نیز شبگیر گویند . پس مراد از بادۀ شبگیر ، باده ای است که جانان در آن شب آورده بود ]

شرح و تفسیر بیت پنجم

برو ای زاهد و بر دُردکشان خرده مگیر / که ندادند جز این تحفه به ما روز الست

برو ای زاهد خشک و به باده نوشان خرده مگیر و طعنه نزن . زیرا در روز ازل به ما تحفه ای جز این ندادند . یعنی باده نوشی برای ما از روز ازل مقدّر شده و با اختیار خودمان نیست . پس با این تقدیر محلی برای طعن باقی نمی ماند . [ دُرد کش = کسی که ته نشین و گِلِ شراب را می نوشد . روز الست = روز ازل ]

_ خطاب حافظ به زاهدی است که متوجه مردم است و به آنها ایراد می گیرد نه زاهد پاکی که مقید نَفسِ خود بوده با غیر خود ابداََ کاری ندارد .

شرح و تفسیر بیت ششم

آن چه او ریخت به پیمانه ما نوشیدیم / اگر از خمر بهشت است وگر باده مست

آنچه که آن شب جانان به پیمانه ما ریخت . ما نوشیدیم چه شراب جنت و چه باده قتال . یعنی چه مباح و چه غیر مباح و با جانان مخالفت نکردیم . هر چه او داد ما خوردیم . [ مراد از بادۀ مست ، بادۀ قتال است نه باده ای که مستی دهد ]

شرح و تفسیر بیت هفتم

خنده جام می و زلف گره گیر نگار / ای بسا توبه که چون توبۀ حافظ بشکست

ای یاران ، خنده جام می . یعنی صفای جام می ، و زلفِ مجعد یار، چون توبۀ حافظ توبه های بسیار شکسته است . یعنی در مجلسی که جام باده دور زند و نگاری که دارای زلفِ مجعد است حاضر باشد . اساس توبه اگر از پولاد هم باشد پاره پاره شده و می شکند . [ خنده جام = رخشندگی قدح است چون وقتی که پر از باده باشد شوق و ذوق می دهد . زلف گره گیر = زلف مجعد ]