به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، از زمان آغاز جنگ اوکراین در زمستان ۱۴۰۰، صحنه نبرد به‌سرعت وارد مرحله‌ای تازه از تحول نظامی شد که در آن فناوری‌های نوین به‌ویژه پهپادها به بازیگرانی محوری تبدیل شدند. در این نبرد فرسایشی که ویژگی بارز آن پراکندگی جغرافیایی و افزایش اهمیت اطلاعات لحظه‌ای است، پهپادها دیگر صرفا ابزارهای شناسایی نیستند، بلکه به‌عنوان سلاح‌های دقیق و چندمنظوره، نقش تعیین‌کننده‌ای در سرنوشت عملیات‌ها ایفا می‌کنند.

اوکراین در سال‌های اخیر تلاش کرده با فعال کردن ظرفیت‌های داخلی، یک ساختار مستقل برای توسعه و تولید پهپاد ایجاد کند. این روند که پس از کاهش دسترسی به پهپادهای خارجی علی الخصوص چینی سرعت گرفت، اکنون به یکی از ارکان اصلی راهبرد نظامی این کشور تبدیل شده است. بر اساس اعلام رسمی دولت اوکراین، نزدیک به ۴۰ درصد تجهیزات مورد استفاده در جبهه‌ها تولید و مونتاژ داخلی هستند و این رقم قرار است در شش ماه آینده به ۵۰ درصد برسد.

یکی از محورهای کلیدی این سیاست، تقویت صنعت پهپادی است؛ حوزه‌ای که امروز دیگر صرفا متعلق به ارتش‌های کلاسیک نیست و در آن کشورهایی با منابع محدودتر نیز توانسته‌اند نقش‌های بزرگی ایفا کنند. تجربه اوکراین در این زمینه گرچه نوپاست، اما با بهره‌گیری از الگوهایی موفق در جهان، به‌ویژه الگویی مانند ایران که سال‌هاست با تمرکز بر بومی‌سازی، به یکی از قدرت‌های جهانی در حوزه فناوری پهپادی تبدیل شده، در حال پی‌ریزی یک زیرساخت پایدار و قابل اتکا است.

البته که اوکراین تا اینجای جنگ هم بواسطه تهدید ها و فرصت‌های ایجاد شده ناگزیر پا در مسیر بومی سازی پهپادی نهاده است. در ادامه، پنج پهپاد بومی و پرکاربرد اوکراینی را که بواسطه محدودیت‌های تجاری سیاسی رو به تولید آنها با فعال کردن ظرفیت‌های داخلی آورده و نقش مؤثری هم در میادین جنگ ایفا کرده‌اند، مرور می‌کنیم.

Sting: رهگیر نقطه‌زن در برابر پهپادهای مهاجم

Sting یک پهپاد رهگیر از نوع FPV است که برای مقابله با پهپادهای انتحاری روسی طراحی شده است. با سرعتی فراتر از ۱۶۰ کیلومتر بر ساعت و توان هدف‌گیری دقیق، Sting قادر است اهدافی چون Lancet را به‌صورت نقطه‌ای منهدم کند. گزارش‌ها حاکی از آن است که تنها در بازه‌ای سه‌ماهه، بیش از ۵۵۰ پهپاد مهاجم توسط Sting نابود شده‌اند. بودجه‌ای بالغ بر ۶ میلیون دلار برای تولید انبوه آن از سوی شهرداری کی‌یف اختصاص یافته است.

این پهپاد با هزینه پایین و چابکی بالا، مکملی مؤثر برای سامانه‌های کلاسیک پدافندی محسوب می‌شود و نمونه‌ای از گرایش جدید در عرصه جنگ‌های الکترونیکی و مقابله با تهدیدات غیرمتقارن است.

Mavic Analogs: جایگزین هوشمند برای پهپادهای تجاری

پس از توقف صادرات پهپادهای DJI از چین، صنایع داخلی اوکراین به سرعت اقدام به تولید نسخه‌های بومی با نام Mavic Analogs کردند. این پهپادها با دوربین‌های زوم اپتیکی ۳۰ برابری، پرواز تا شعاع ۴۰ کیلومتر، و مقاومت بالا در برابر اخلال الکترونیکی، عملاً جایگزین نمونه‌های تجاری خارجی شدند. قیمت پایین، اندازه کوچک و سهولت استفاده باعث شده این پهپادها به‌طور گسترده در خطوط مقدم به‌کار گرفته شوند.

Spectator M-1 : چشمان بلندپرواز ارتش اوکراین

Spectator M-1 پهپادی شناسایی با برد بلند است که برای عملیات‌های اطلاعاتی در عمق خاک دشمن طراحی شده. با توان پرواز بیش از ۳ ساعت و برد عملیاتی ۲۰۰ کیلومتر، این پهپاد قادر است داده‌های زنده و رمزنگاری‌شده را حتی در شرایط اختلال ارسال کند. از ویژگی‌های آن می‌توان به طراحی بال‌ثابت، سامانه ارتباطی امن و قابلیت پنهان‌کاری اشاره کرد. این مدل توسط صنایع دفاعی دولتی اوکراین توسعه یافته و از سال ۲۰۲۳ به خدمت عملیاتی درآمده است.

Dragon: پهپاد مردمی با قدرت آتش ترمیت

پهپاد Dragon برای حملات مستقیم در خطوط مقدم به‌کار می‌رود. این پهپاد کوچک، مجهز به محموله آتش‌زای ترمیت است که می‌تواند حرارت بسیار بالا (تا ۲۵۰۰ درجه سانتی‌گراد) تولید کرده و تجهیزات سبک، استحکامات زیرزمینی و انبارهای دشمن را نابود کند. نکته قابل توجه درباره Dragon، منشأ تولید آن است: این پهپادها اغلب توسط گروه‌های داوطلب، از طریق تأمین مالی جمعی و مهندسی DIY (عمدتاً توسط گروه‌های داوطلب و با کمک‌های مالی مردمی و روش‌های ساخت مستقل )ساخته می‌شوند. سرعت ساخت، قابلیت هدایت دقیق، و هزینه پایین، باعث شده این پهپاد به ابزاری مؤثر در نبردهای چریکی و عملیات‌های ویژه بدل شود.

REBOFF: پهپادی با هدایت کابلی و ایمن از جنگ الکترونیک

REBOFF یکی از خاص‌ترین مدل‌های پهپادی اوکراین است که به‌جای ارتباط بی‌سیم، از کابل فیبر نوری بهره می‌برد. همین ویژگی، آن را در برابر اختلالات الکترونیکی و فریب GPS مصون ساخته است. این پهپاد معمولاً از مواضع امن پرتاب شده و قادر است در شرایطی که اکثر پهپادها از کار می‌افتند، مهمات خود را به هدف برساند. در محیط‌های دارای پارازیت بالا، REBOFF یک گزینه مناسب به شمار می‌آید.

تحول مفهومی در میدان نبرد

تجربه اوکراین نشان می‌دهد که در عصر جدید نبردها، دیگر تسلیحات سنگین و زرادخانه‌های کلاسیک تعیین‌کننده نهایی نیستند. بلکه نوآوری فناورانه و توانایی در بومی‌سازی سریع، نقش کلیدی در حفظ مزیت میدان دارند. الگویی که کشورهای پیشتاز در حوزه پهپادی، از جمله ایران، سال‌ها پیش پایه‌گذاری کردند و امروز دستاوردهای آن در سطوح مختلف میدان نبرد قابل مشاهده است.

در حالی که اوکراین تازه در ابتدای مسیر بومی‌سازی گسترده قرار دارد، تجربه ایران به‌عنوان کشوری که توانسته انواع پهپادهای شناسایی، تهاجمی، انتحاری و پدافندی را در داخل تولید و به مرحله عملیاتی برساند، به‌روشنی نشان می‌دهد که چگونه یک سیاست فناورانه متمرکز، می‌تواند وابستگی نظامی را کاهش داده و توازن قوا را تغییر دهد.

البته که الگوی توسعه پهپادی اوکراین متفاوت از ایران و با پشتوانه سرمایه گذاری های غربی اروپایی در حال شکل گیری است. چنانچه بر اساس گزارش‌های منتشرشده از سوی منابع غربی، ایالات متحده اکنون در حال نهایی‌کردن توافقی برای سرمایه‌گذاری در تولید داخلی پهپادهای اوکراینی است. سرمایه‌گذاری‌هایی که ضمن ارتقاء توان دفاعی این کشور،نمایانگر تداوم رقابت جهانی در عرصه تسلیحات فناورمحور است. با این حال، آنچه در میدان جنگ اهمیت دارد، صرفاً دسترسی به تجهیزات نیست؛ بلکه داشتن راهبرد، زیرساخت بومی و تجربه عملیاتی، همان مؤلفه‌هایی‌ست که آینده‌ی نبردها را رقم خواهند زد.

خبرنگار: مصطفی قنواتی

انتهای پیام/