به گزارش خبرنگار بینالملل ایسکانیوز، در چند ماه اخیر به ویژه پس از جنگ تحمیلی ۱۲ روزه رویکرد خصمانه سه قدرت اروپایی علیه ایران افزایش یافته و همین امر دور جدید از تنشها بر سر پرونده هستهای ایران ایجاد کرده است. در دوره مذکور، کشورهای اروپایی بارها تهدید کردند در صورت عدم همکاری تهران در مسیر مذاکرات، مکانیسم موسوم به «ماشه» را فعال خواهند کرد. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که این تهدیدها با هماهنگی کامل با واشنگتن و راستای مطالبات ایالات متحده از تروئیکای اروپایی به منظور افزایش فشار بر ایران صورت میگیرد. به بیان دیگر، اروپا تلاش دارد با افزایش فشار سیاسی بر ایران، روند گفتوگوها با آمریکا را تسریع کرده و در عین حال جایگاه خود را در تعاملات فراآتلانتیکی تقویت نماید.
بیشتر بخوانید:
بازگرداندن ایران به مذاکره با آمریکا از طریق فشار ممکن نیست/ حداقلی بودن تاثیر اقتصادی اقدام اروپاییها علیه تهران
با این حال، منتقدان یادآور میشوند که پس از خروج آمریکا از برجام، اروپا عملا هیچ اقدام مؤثری برای نجات این توافق انجام نداد و حتی سازوکارهایی که برای کاهش آثار تحریمها معرفی کرده بود، هیچگاه به مرحله اجرا نرسید. بنابراین، اروپا در موقعیتی نیست که امروز بتواند با استناد به برجام و با سوءاستفاده از مفاد آن، ایران را تحت فشار قرار دهد. برخی کارشناسان نیز اعتقاد دارند که رفتار تهاجمی اروپا بیش از آنکه به برجام مربوط باشد، ناشی از تلاش کشورهای اروپایی برای انتقامگیری از ایران بهدلیل مواضعش در قبال جنگ اوکراین است.
همزمان که اروپا لفاظیهای خود را علیه ایران افزایش داده و مدام بازگرداندن تحریمها را یادآور میشود، بسیاری از کارشناسان داخلی و حتی غربی اذعان دارند که حتی اگر اروپا به بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل اقدام کند، فشار اقتصادی مضاعفی بر ایران وارد نخواهد شد؛ چرا که پیشتر ایالات متحده تقریبا تمامی نهادها و فعالیتهای کلیدی اقتصاد ایران را هدف تحریم قرار داده است. از این منظر، تهدیدهای جدید اروپا بیشتر کارکرد سیاسی و تبلیغاتی دارد.
سرویس بین الملل ایسکانیوز در گفتگو با نوذر شفیعی -عضو هیئت علمی دانشگاه، کارشناس مسائل بین الملل و نماینده سابق مجلس- به بررسی این موضوع پرداخت.
وی با بیان اینکه آمریکا، اروپا و اسرائیل به صورت یک مجموعه واحد عمل میکنند، گفت: با وجود اینکه در برخی از موضوعات با یکدیگر اختلاف نظر داشته باشند اما در عمل موضع واحدی در قبال ایران دارند و همچنین این مجموعه در یک پیچ تاریخی قرار دارند و اگر از این پیچ تاریخی عبور میکنند، میتوانند از طریق موفقیت در جنگ اوکراین، موفقیت در مسئله ایران و دیگری مبارزه با چین نظم تاریخی آسیب دیده غرب را دوباره احیا کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تصریح کرد: در واقع آنها با سه چالش اوکراین، ایران و چین روبرو هستند که هر کدام مربوط به یک واحد است. اوکراین چالش مربوط به اروپا است، ایران چالشی مربوط به اسرائیل و چین چالش آمریکا محسوب میشود. در این برخورد با این تهدیدات آنها به صورت واحد عمل میکنند.
از نظر این کارشناس مسائل بین الملل احتمالا مکانیسم ماشه علیه ایران فعال خواهد شد؛ مگر اینکه ایران بپذیرد خواستههای حداکثری اتحادیه اروپا را بپذیرد که این امر اصولا دشوار به نظر میآید.
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس نهم با بیان اینکه مسئله حال حاضر غرب مسئله ایران نیست، گفت: مسئله اصلی این است که اکنون غرب اراده کرده در فرجه ۴ سالهای که ترامپ قدرت را در دست دارد برخی از چالشهای معطوف به مجموعه غرب را حل کند و حداقل خواسته اروپاییها، اسرائیل و آمریکا از ایران، یک کشور غیر هستهای صلح آمیز، غیرموشکی و غیر صاحب نفوذ در منطقه خاورمیانه است.
وی افزود: اگر ایران این سه شرط را بپذیرد شروط بعدی آنها نیز در ادامه خواهد آمد. لذا این رویکرد غربیها رو دررویی ایران و غرب را اجتناب ناپذیر ساخته است.
شفیعی در پاسخ به آثار احتمالی فعال شدن مکانیسم ماشه ضمن تایید حداقلی بودن آثار اقتصادی آن اظهار کرد: در صورت فعال شدن این روند احتمالا فشار سیاسی بر ایران افزایش خواهد یافت و از آنجایی تحریمهای آن از سوی سازمان ملل متحد خواهد بود اول اینکه مشروع بیشتری در مقایسه با تحریمهای آمریکا دارد، دوم اینکه در حوزه اجرایی این تحریمها همکاریهای بیشتری اتفاق خواهد افتاد و سوم اینکه این تحریمها ممکن است به بازرسی محمولههای صادراتی ایران منجر شود.
شفیعی همچنین بر این باور است که فعال شدن اسنپ بک کار برای کشورهایی مانند چین و روسیه در همکاری و کمک به ایران برای دور زدن تحریمها نیز دشوار میشود. از نظر وی، کشوری مثل چین که خود از نظم امنیتی مبتنی بر سازمان ملل تبعیت میکند و حتی نظم آمریکا محور و مبتنی بر اتحادها و ائتلافهای مبتنی بر آمریکا را رد میکند، برای دور زدن تحریمهای ایران با یک چالش روبرو خواهد شد.
این کارشناس مسائل بین الملل در خصوص راهکارهای پیشروی ایران گفت: اکنون باید ما مسیر مذاکره را باز بگذاریم و اگر واقعا روزنهای برای مذاکره بود به آن ورود کنیم و در آنجا سعی کنیم به کاهش تنش کمک کنیم و در عین حال نیز باید به سمت تقویت توانمندیهای نظامی خود به خصوص با استفاده از ظرفیت کشورهایی مانند چین،پاکستان و روسیه و کره شمالی استفاده کرد. زیرا الان شرایطی نیست که ایران بتواند خواستههای غرب را با صورت کامل بپذیرد و همانگونه که گفته شد روبرویی اجتناب ناپذیر خواهد بود.
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس نهم در خصوص بازتاب حضور ایران در شانگهای نیز اظهار کرد: آنچه روسیه و چین بخواهند در ارتباط با ایران کمک کنند، فارغ از اتحادیهای مثل شانگهای خواهد بود و من باور ندارم سازمان همکاری شانگهای فعلا بتواند یک نقش موثری در عرصه بینالملی ایفا کند.
وی افزود: اساسا اعضایی مانند روسیه و چین نیز فعلا تمایل ندارند که اینگونه استنباط شود که سازمان همکاری شانگهای یک رویکرد تقابلی و تهاجمی و مقابلهای با غرب دارد، بنابراین آنچه برای ما بهعنوان دستاورد در حضور در شانگهای مطرح بود این است که در یکجا با سران ۲۰ کشور ملاقات شد و در یک جا در بین این ۲۰ کشور دیدگاه ایران مطرح شد و در حاشیه این اجلاس مذاکرات دوجانبهای بین جمهوری اسلامی ایران و برخی از کشورها انجام شد که دستاوردهای مهمی هم برای ایران داشت که محصول این دیدارهای دوجانبه ممکن است برای ایران از کل اجلاس بیشتر باشد.
انتهای پیام/
نظر شما