به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، شرایط بحرانی دانشگاههای غزه ۲ سال پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ همچنان ادامه دارد. ۲ سال جنگ نه تنها زیرساختهای آموزشی عالی را نابود کرده، بلکه بیش از هزار دانشجو و صدها کارمند را به شهادت رساند. با این حال، دانشگاهیان غزه در تلاشند آموزشهای دانشگاهی را برای فلسطینیان تداوم بخشند.
ایسکانیوز پیشتر در گزارشهای مقاومت فلسطینیها در برابر حذف آموزش عالی و تحصیل در غزه به تجملی دستنیافتنی تبدیل شده به بیان شرایط دشوار تحصیل در دانشگاههای فلسطین پرداخت. در این گزارشها آمده است که فلسطینیها تلاش میکنند با وجود حملات و محاصره اسرائیل علیه غزه، همچنان آموزش و آموزش عالی را زنده نگهدارند. هرچند آموزش عالی در غزه به یک تجمل دست نیافتنی تبدیل شده است.
امجد برهم وزیر آموزش فلسطین در مصاحبهای از جامعه بینالمللی درخواست کمک کرده و میگوید وزارتخانهاش برای ادامه یافتن آموزشهای دانشگاهی در فسطین از هیچ تلاشی فروگذار نمیکند. بر اساس آخرین آمارها، حملات اسرائیل به غزه بیش از ۸۰ درصد از ساختمانهای دانشگاهی در این منطقه، از جمله کارگاهها و آزمایشگاهها را نابود کرده است. همچنین نزدیک به ۴۰۰ مدرسه یا تخریب یا آسیب دیدهاند و بیش از ۶۰ ساختمان دانشگاه در جریان تجاوزات به نوار غزه به طور کامل ویران شدهاند.
وزیر آموزش فلسطین معتقد است که آموزش در این کشور ستون اساسی ساخت یک کشور مستقل فلسطینی است. در واقع از طریق آموزش میتوان نهادهای دولتی ساخت، از منابع آنها محافظت کرد و در نهایت به آزادی از اشغال دست یافت. به همین دلیل، فلسطینیان باید همچنان در دفاع از حق خود برای یادگیری ثابت قدم باشند.
شدت تخریب در غزه به حدی است که کارشناسان سازمان ملل معتقدند نابودی آموزش در غزه اقدامی عمدی از سوی اسرائیل برای نابودی نهادهای آموزشی و فرهنگی فلسطین و بافت فکری و اجتماعی فلسطینیان است.
کلاسهای دانشگاه پناهگاه مردم شده است
برهم تصریح کرد که دانشجویان حتی یک کلاس برای آموزش حضوری ندارند. چرا که همان تعداد کم ساختمان دانشگاهی باقی مانده به عنوان پناهگاه و محل اقامت برای مردم در حال استفاده است.
وزیر آموزش فلسطین افزود که آتشبسی که برای پایان دادن به جنگ از ۱۰ اکتبر ۲۰۲۵ برقرار شده ، تا حدودی از حملات هوایی بیوقفه اسرائیل کاسته است، اما صحبت در مورد بازسازی خیلی زود است. چرا که توافق آتشبس بارها شکسته شده است.
وی خاطرنشان کرد که امنیت و ایمنی دانشجویان اولین اولویت ماست. با توجه به این که طبق گزارشهای موجود، از زمان شروع جنگ، ۲۴۱ نفر از پرسنل دانشگاه، از جمله سه رئیس دانشگاه و حداقل ۹۶ نفر از اعضای هیئت علمی، کشته شدهاند و بقیه کارکنان اداری و فنی هستند. همچنین گزارش مشترک وزارتخانه و یونسکو تأیید میکند که حدود ۱۳۵۱ دانشجوی دانشگاه نیز کشته شدهاند. به علاوه هزاران نفر دیگر - اعم از کارکنان و دانشجویان - زخمی شدهاند.
آزمایشگاهها و کتابخانهها قابل بازسازی هستند، اما دانشمندان، محققان و رهبران فکری غیرقابل جایگزین هستند.
با ادامه جنگ و تداوم محدودیتهای امنیتی در سرزمینهای اشغالی، آموزش عالی در غزه، کرانه باختری و اورشلیم شرقی با چالشهای گسترده روبهرو است. از تخریب دانشگاهها گرفته تا محاصره مالی و محدودیت جابهجایی، ساختار آموزش فلسطین با فشارهایی بیسابقه مواجه شده؛ با این حال، دانشگاهها تلاش کردهاند با اتکا به آموزش الکترونیکی روند تحصیل را حفظ کنند.
برهم، از مقامهای وزارت آموزش عالی فلسطین، میگوید علاوه بر غزه، آموزش عالی در کرانه باختری نیز از خشونت شهرکنشینان و سیاستهای اسرائیل آسیب دیده است. به گفته او، مسدود شدن بودجه تشکیلات خودگردان، پرداخت حقوق معلمان و اداره مدارس را مختل کرده و موانع متعدد در مسیرهای زمینی، تردد اساتید و دانشجویان را با مشکل روبهرو کرده است.
در غزه جنگزده، تأثیر جنگ مستقیماً بر اقتصاد و توان مالی دانشجویان منعکس شده است. او توضیح داد که ناتوانی دانشجویان در پرداخت شهریه، ظرفیت دانشگاهها برای پرداخت حقوق کارکنان و اداره مؤسسات را کاهش داده است. به گفته او، همین وضعیت نگرانیهایی درباره خروج متخصصان علمی و اعضای هیئت علمی ایجاد کرده است: نمیخواهیم بر اثر این تجاوز، متخصصان و معلمان دانشگاهی را از دست بدهیم. باید بتوانیم حداقل حقوق آنها را تأمین کنیم.
اجبار دانشگاهها به مجازی کردن آموزشها
با سختتر شدن تردد و آسیب دیدن ساختمان دانشگاهها، بسیاری از مؤسسات آموزشی ناچار شدهاند آموزش را بهطور کامل به شیوه مجازی ادامه دهند. به گفته برهم، در اورشلیم شرقی اشغالی نیز دانشجویان و معلمان عرب با محدودیتهای مشابهی روبهرو بودهاند: گاهی ورود و خروج تقریباً غیرممکن بود.
با وجود این فشارها، معلمان و دانشجویان فلسطینی با اتکا به کلاسهای مجازی، توانستهاند حضور خود را در روند آموزشی حفظ کنند. برهم گفت: «معلمان صبحها برای دانشآموزان کرانه باختری و شمال کلاس حضوری برگزار میکنند و عصرها از طریق آموزش مجازی به دانشآموزان غزه درس میدهند.» به گفته او، همین روش امکان ادامه دو سال تحصیلی را فراهم کرده است.
با وجود صف طولانی مشکلات، وزارتخانه توانسته امتحانات نهایی دبیرستان (توجیهی) را در پاییز امسال برگزار کند. دانشآموزان غزه که متولد ۲۰۰۶ هستند، امتحانات خود را یک سال دیرتر و بهصورت آنلاین پشت سر گذاشتهاند و گروه متولد ۲۰۰۷ نیز در مهرماه امتحان دادهاند.
برهم تأکید کرد که امتحان توجیهی نقش مهمی در تعیین مسیر دانشگاهی جوانان فلسطینی دارد. وزارتخانه در حال هماهنگی با دانشگاههاست تا ثبتنام این دانشآموزان را تسهیل کند و پیشبینی میشود حدود ۹۰ درصد از ۶۰ هزار شرکتکننده وارد آموزش عالی شوند.
با ایجاد امید به آتشبس، وزارت آموزش عالی اولویت خود را احیای آموزش حضوری در غزه اعلام کرده است. برنامه اولیه شامل ایجاد مراکز آموزشی موقت تا زمان بازسازی دانشگاههاست. برهم تأکید کرد که بازسازی گسترده مؤسسات آموزش عالی وابسته به رفع موانع سیاسی، امنیتی و لجستیکی است: لازم است تضمینهایی وجود داشته باشد که دانشگاهها دوباره هدف قرار نگیرند.
او گفت هزینه بازسازی دانشگاهها صدها میلیون دلار و مرمت مدارس چندین میلیارد دلار برآورد میشود، علاوه بر آن، برداشتن آوار باید طبق استانداردهای علمی انجام شود تا خطرات زیستمحیطی کاهش یابد.
به گفته برهم، وزارتخانه با کشورهای عربی برای حمایت از دانشجویان همکاری میکند. تعدادی از دانشجویان آواره غزه به عنوان «دانشجوی مهمان» در دانشگاههای عربی ادامه تحصیل میدهند و برخی کشورها مدارک دانشجویان را برای اتمام تحصیلات منتقل کردهاند.
او از همکاری با نهادهایی مانند یونسکو، بنیاد آموزش عالی، انجمن تعاون و بنیاد PAMA خبر داد و گفت که اکنون زمان «مداخلات عملی» فرا رسیده است. همچنین گروهی از اساتید بینالمللی در قالب آموزش از راه دور با دانشگاههای غزه همکاری میکنند.
با این حال، او تأکید کرد که حمایت بیشتری برای پرداخت حقوق کارکنان، تأمین شهریه دانشجویان و جلوگیری از خروج نخبگان دانشگاهی لازم است. به گفته او، در غزه «تنها راهحل» اتکا به کمکهای خارجی و شهریه دانشجویان است.
برهم با اشاره به نگرانیهای جامعه جهانی درباره فساد، گفت که وزارتخانه سازوکارهای شفاف و قابل پیگیری برای توزیع کمکها دارد. صندوق وام دانشجویی و اداره کل کمکهای مالی مسئول نظارت بر تمامی پرداختها هستند و کمکها بهطور مستقیم به حساب دانشجویان واریز میشود. او تأکید کرد که تاکنون هیچ ادعای فسادی در این زمینه مطرح نشده است.
او در پایان از تلاش معلمان و استادان در این شرایط سخت تقدیر کرد و گفت که دانشگاههای فلسطین نهادی مستقل، حرفهای و متعهد باقی ماندهاند. به گفته او، «تضمین تداوم آموزش عالی در غزه و حفاظت از دانشجویان، اساتید و برنامههای دانشگاهی» مأموریت اصلی وزارتخانه طی دو سال گذشته بوده و همچنان ادامه دارد.
انتهای پیام/
نظر شما