حجت الاسلام محمد سعیدی آریا، استاد حوزه علمیه در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری ایسکانیوز در پاسخ به این سوال که انتقاد به عملکرد سیاسی و اجتماعی مراجع تقلید چگونه باید باشد که به جایگاه مرجعیت خدشه وارد نشود، اظهار کرد: این مسئله بنا بر جایگاه شخصی که مورد نقد قرار می‌گیرد و همچنین نوع گویش و انتقاد، باید متفاوت باشد.

استاد حوزه علمیه ادامه داد: کمااینکه در احترام گذاشتن هم همین‌طور است و احترام گذاشتن به فرزند با احترامی که به پدر و مادر می‌گذاریم متفاوت بوده، یعنی دو آداب متفاوت دارد و از قدیم هم گفته‌اند ادب آداب دارد، یعنی باید آداب این موضوع را بلد باشیم.

حجت الاسلام سعیدی با ذکر این مطلب که در شرایطی که شخصی مانند یک مرجع تقلید درجایگاه مقابل است، باید آدابی را برای نقد رعایت کرد، گفت: گاهی من با توجه به دیدگاهی که نسبت به شاگرد خود دارم  او را نقد می‌کنم و می‌گویم که در خصوص این موضوع اشتباه کردید و در اینجا من از جایگاه بالاتری به عنوان استاد برخوردار هستم اما هنگامی که از یک مرجع انتقاد می‌کنم، خودم را از ایشان پائین‌تر می‌بینم و نقد کردن را به معنی سوال از او می‌دانم  و در حقیقت از موضع بالا به پائین قضیه کاملا متفاوت است.

کارشناس مذهبی خاطرنشان کرد: کلمه نقد در مورد مرجع تقلید به عنوان شخصیتی که بالاترین جایگاه دینی را دارد، بیشتر به معنی سوال و ناشی از عدم فهم شخص است و اصولا آداب بزرگان دین ماهم همین‌طور بوده و وقتی سوالی را در محضر ایشان عرض می‌کردند از این باب بود که ما این سوال را متوجه نشده‌ایم.

استاد تفسیر قرآن افزود: انتقاد به مرجع و حتی العیاذ بالله به امام، نقد بیهوده‌ای است، به عنوان مثال انتقاد به امام معصوم یعنی احتمال داده‌ایم که ایشان معصوم نیست و به او انتقاد کرده‌ایم؛ در حقیقت فرد می‌خواهد احتمال اشتباه در مورد کسی بدهد که اصلا امکان این احتمال وجود ندارد، لذا نقد به این معنی احماقانه بوده و به تناقض کشیده می‌شود، زیرا آن مطلب جایگاه خاص خودش را دارد، اما انتقاد نسبت به مرجع تقید به معنی متوجه نشدن موضوعی است. 

وی گفت: در سوال کردن از مراجع باید به حفظ احترام  و جایگاه آنها توجه کنیم که هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد. 

حجت الاسلام سعیدی با بیان مثالی در این رابطه اذعان کرد: به عنوان مثال اگر من وسط جبهه جنگ باشم و هنگام جنگیدن فرمانده خودم را نقد کنم، آیا روحیه بقیه رزمنده‌ها پائین نیامده و در رابطه با اجرای تصمیم فرمانده برای آنها تردید ایجاد نمی‌شود و شهامتی را که به پشتوانه درستی حرف فرمانده کسب کرده بودند تا به جلوحرکت کنند از بین نمیرود؟ پس درک کردن موقعیت‌ها و آگاه بودن به اینکه در هر موقعیتی چگونه باید حرف زد و تحلیل کرد جزو اصلی‌ترین اصول نحوه نقد است. 

سعیدی در جواب این سوال که آیا راه انتقاد به مراجع به دور از توهین باید باز باشد، عنوان کرد: به عنوان مثال در زمانی اعلام می‌کنند که همه باید دارو بخورند، در صورتی که مسلما برای هر کس دارویی جهت علاج دردش تجویز می‌شود و نحوه مصرف دارو در افراد نیز متفاوت است. پس سوال به معنای فهم تحلیل باید باشد اما اگر به معنای رد کردن باشد درست نیست، زیرا هم جنبه تشخیص موضوع و هم وجه تشخیص حکم مطرح است و افتراق این دو دقت بسیاری لازم دارد. 

کارشناس مذهبی در پایان تاکید کرد: تشخیص حکم یعنی حاکم جامعه اسلامی حکم بدهد که در این صورت راهی برای انتقاد به آن وجود ندارد چون یک فتوا است اما تشخیص موضوع به این مفهوم است که حرف من مقدم بر حرف مرجع باشد  که در این صورت امکان نقد یا حتی رد کلام مرجع تقلید وجود دارد اما در احکام اینطور نیست، برای مثال نظر پزشک در خصوص روزه گرفتن در ماه رمضان مهم است و پزشک موضوع را تشخیص می‌دهد.

انتهای پیام/