به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، حوزه و دانشگاه، دو نهاد آموزشی و پژوهشی تأثیرگذار در پیشرفت و توسعه جامعه اسلامی است. هر یک از این دو، نماد علمی تمدن اسلامی و مدرن است. حوزه در عام‌ترین تعریف آن که شامل همه مراکز آموزشی و پژوهشی مسلمانان، اعم از شیعی و سنی می‌شود، نقش اساسی را در پیدایش تمدن اسلامی ایفا کرده و همچنان عهده‌دار این نقش است و نمی‌توان این وظیفه را از آن گرفت. همچنین دانشگاه نیز در تعریف مدرن آن، سامانه‌ای علمی برای بسط تمدنی غرب جدید است. بنابراین طبیعی بود که صورت‌بندی جدید دانشگاه دیر یا زود در ایران پا بگیرد و به عنوان نهادی تأثیرگذار در سرنوشت ایران زمین به رسمیت شناخته شود.

بخشعلی قنبری، دانشیار پایه 18 دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، از اساتیدی است که در کارنامه تحصیلی خود هم تحصیلات حوزوی و هم تحصیلات دانشگاهی داشته است. او در سال ۱۳۶۳ موفق به اخذ مدرک دیپلم در رشته فرهنگ و ادب از دبیرستان ناصرخسرو شد و در همان سال در کارشناسی رشته زبان روسی دانشگاه تهران و همچنین در کاردانی رشته دینی و عربی تربیت معلم علامه امینی تبریز پذیرفته شد و پس از ثبت‌نام در دانشگاه تهران، به دلیل علاقه فراوانی که به فلسفه و الهیات داشت، دانشگاه و تربیت معلم یاد شده را رها کرد و در حوزه علمیه ولی عصر(عج) تبریز به تحصیل علوم اسلامی مشغول شد. قنبری پس از سه سال تحصیل در دروس حوزوی در سال ۱۳۶۶ تحصیلات خود را در دانشگاه تهران در رشته الهیات شاخه ادیان و عرفان دنبال کرد اما همزمان با آن تحصیل در حوزه علمیه را ادامه داد و تا سال ۱۳۷۰ موفق شد دروس لمعه و اصول فقه را با موفقیت بگذراند و نیز دروس رسایل و مکاسب شیخ انصاری و نیز بخش قابل توجهی از کفایه الاصول ملا آخوند خراسانی را به پایان برساند و در عین حال موفق به اخذ لیسانس در رشته الهیات با گرایش ادیان و عرفان شود. این استاد دانشگاه، در سال ۱۳۷۵ با دفاع از پایان نامه خود با عنوان «عرفان و مبانی آن در نهج البلاغه» موفق به اخذ مدرک کارشناسی ارشد شد و تحصیلات خود را در مقطع دکترا از سال ۱۳۸۰ در رشته ادیان و عرفان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات آغاز و در سال ۱۳۸۵ موفق شد از رساله خود با عنوان «بررسی تطبیقی عرفان ترزا و مولوی» دفاع کند.

بخشعلی قنبری در گفت وگو با خبرنگار ایسکانیوز درباره ضرورت وحدت حوزه و دانشگاه در جامعه اسلامی اظهار کرد: حوزه‌های علمیه در کشورمان با تنوعی که پیدا کرده‌اند، این اتفاق برای‌شان افتاده است که بتوانند خود را به دانشگاه نزدیک و وحدت بیشتری با دانشگاه‌ها پیدا کنند.

این استاد ادیان و عرفان در ادامه با بیان اینکه مرزهای قبلی بین حوزه و دانشگاه برداشته شده است، ادامه داد: اکنون در حوزه‌ها هم مدرک داده می‌شود و روش‌های پژوهش دانشگاهی در حوزه‌ها رواج یافته‌است. در عین‌ حال حوزویان به راحتی می‌توانند با همان مدرک حوزوی در دانشگاه‌ها شرکت و در رشته‌های مختلف تحصیل کنند که این موضوع خیلی خوبی است، چون یکی از راه‌های ایجاد رابطه حوزه و دانشگاه همین است که حوزویان بتوانند در دانشگاه‌ها و دانشگاهیان بروند در حوزه‌ها درس بخوانند و از این طریق، تعاملات میان آنها زیاد شود. بنابراین به نظر می‌رسد در این زمینه ما توفیقات  بسیارخوبی داشته‌ایم و حوزه‌های علمیه ما مخصوصا از دهه هفتاد به بعد از طریق ورود به مباحث جدید توانسته‌اند گام‌های میمون و مبارکی در این راه بردارند.

اهمیت وحدت حوزه و دانشگاه در سطوح بالای کشور به معنی تحقق آن نیست

قنبری درادامه با اشاره به اهمیت وحدت حوزه و دانشگاه در اندیشه امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری تصریح کرد: این موضوع برای نظام جمهوری اسلامی بسیار قابل اهمیت است، منتهی اهمیت آن در سطوح بالای کشور به معنی تحقق آن نیست. در سطوح میانی و پایینی نیز این موضوع باید اهمیت یابد تا مورد توجه قرار گیرد.

وی افزود: قطعا وحدت حوزه و دانشگاه ضروری است ولی وحدت به معنای یکی شدن آنها نیست بکله بر اساس ساختاری که دارند، روش خاص، موضوع و اهداف خاصی هم دارند ولی هدف همه آنها در نهایت می‌تواند این باشد که دست کم دو چیز را دنبال کنند، یکی سعادت انسان در دنیا و رستگاری او در آخرت که اگر حوزه و دانشگاه این هدف را مدنظر قراردهند، مسلما چه شعار بدهند وچه شعار ندهند، آن پیوند لازم بین این دو برقرار شده است. میزان شناخت حوزویان و دانشگاهیان در رده خواص خوب است ولی در رده‌های پایین اصلا خوب نیست که باید به آنها هم توجه لازم بشود.

تمدن‌سازی یک امر کوتاه‌مدت نیست

این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به جایگاه حوزه و دانشگاه در دنیای مدرن گفت: دانشگاه که در دنیای مدرن تعریف مشخصی دارد و اینکه در تمام دنیا دانشگاه در پیشرفت و پسرفت کشور جایگاه کاملا مشخصی دارد و هیچ کشوری در دنیا بدون دانشگاه نمی‌تواند ادامه حیات بدهد. اما حوزه‌ها جایگاه سنتی دارند و جایگاه سنتی آنها در تمام ادیان در تمام کشورهای دنیا وجود داشته است. باید دید، در دوره مدرن آیا واقعا حوزه‌ها هم توانسته‌اند وارد دانشگاه و نقش دانشگاه را در جامعه داشته باشند.

قنبری در ادامه درباره نقش حوزه و دانشگاه در بازآفرینی تمدن اسلامی تصریح کرد: اولا واقعا تمدن اسلامی بحث جذابی است که بتوانیم تمدن اسلامی را از نو بازسازی کنیم واینکه ایران به جایگاه پیشین خود دراین تمدن برسد، موضوع بسیار جالبی است ولی به نظر من، این بیان رهبر معظم انقلاب را مراکز علمی ما خیلی جدی نگرفته‌اند واین بحثی نیست که هر وزیر و وکیلی برای آن بخشنامه‌ای صادر کند که فردا تمدن اسلامی ایجاد کنید.

وی افزود: رهبری  معظم هم وقتی این مطب را مطرح کرد، می‌دانست که این کار یک بذرافشانی است و خیلی هم کار پسندیده‌ای بود که انجام شد ولی مراکز دانشگاهی باید با جدیت به دنبال آن باشند البته این را نیز بگویم که خوشبختانه  قراین و شواهد نشان می‌دهد که در بعضی جاها  کارهایی انجام شده است. برای مثال در نهادهای علمی همچون فناوری‌های نوین و معاونت علمی ریاست جمهوری کارهایی در این زمینه انجام و استارت‌آپ‌هایی راه‌اندازی و شرکت‌های دانش بنیانی راه افتاده‌اند، که نوید آینده درخشانی را در این زمینه می‌دهند ولی ما در بدنه دانشگاه‌های خود هنوز از درک این پیام خیلی فاصله داریم. به نظر می‌رسد که مسئولان مربوطه دانشگاه و حوزه باید برای این جریان و رسیدن به تمدن اسلامی برنامه‌ریزی و با جدیت آن را دنبال کنند.

دانشگاه آزاد اسلامی مظلوم واقع شده‌است

این استاد دانشگاه آزاد اسلامی درباره نقش این دانشگاه و فارغ التحصیلان آن در جهت عمومی‌سازی دانشگاه بعد از انقلاب اسلامی خاطرنشان کرد: وزارت علوم واقعا باید به دید محرم به دانشگاه آزاد نگاه کند، در بعضی از دولت‌ها همیشه دانشگاه آزاد مظلوم واقع شده است، چه آن زمان که اصول‌گرایان و چه آن زمانی که اصلاح‌طلبان سرکار بودند. اغلب رده‌های بالای دانشگاه اختلافاتی با دولت‌ها داشته‌اند که دودش در چشم دانشجو وهیئت علمی و کارمندان دانشگاه رفته است که این خود نوعی تبعیض و ظلم است. لذا خدمات و حسنات دانشگاه آزاد را در جامعه نباید فراموش کرد. این دانشگاه، این همه فارغ‌التحصیل خوب پرورش داده و در بعضی جاها به بیان اهل فن و تخصص، از دانشگاه‌های دولتی ما به مراتب جلوتر است. دانشگاه آزاد نوپا است، بعضا برخی دانشگاه های دولتی ما عمرشان به ۸۰ سال می‌رسد در حالیکه دانشگاه آزاد بسیار جوان‌تر است. از این نظر باید بررسی کرد آیا همه دانشگاه‌های شهرستان‌های کوچک هیئت علمی لازم را دارند و اینکه آیا همه این واحدها، دانشجوی مورد نیاز خود را دارند یا نه؟ که در این زمینه‌ها وزارت علوم باید با ریاست عالیه دانشگاه آزاد اسلامی حتما فکر اساسی نسبت به این دانشگاه بزرگ در کشور بکنند.

دانشگاه و حوزه در ایجاد تمدن اسلامی نقش بی‌بدیلی دارند

این استاد دانشگاه در ادامه با تاکید بر اینکه مسلما وحدت حوزه و دانشگاه تاثیر بسزایی در جامعه دارد، ادامه داد: ولی باید توجه داشته باشیم که عمده کار حوزه علمیه در علوم انسانی است و دانشگاه هم در همه زمینه‌های معرفتی کار می‌کند و مسلما این دو می‌توانند در این زمینه همکاری بسزایی باهم داشته باشند. دانشگاه و حوزه هر دو در ایجاد تمدن اسلامی نقش بی بدیلی دارند و اصلا دو روی این مرکز معرفتی هستند و پایه‌های آن را تشکیل می‌دهند.

رسیدن به تمدن اسلامی تنها یک شعار نیست

وی در ادامه افزود: اعضای هیئت علمی، مسئولان دانشگاه و وزرای مربوطه نباید این موضوع را به عنوان شعار در نظر بگیرند. رسیدن به تمدن اسلامی تنها یک شعار نیست. واقعا ایران استعداد رسیدن به این جایگاه را دارد که تمدن سازدراین حوزه شود و هیچ تردیدی در آن نیست و کشورهای دیگر توانسته‌اند این کار را انجام دهند. ما همیشه باید به گذشته خود نگاهی کنیم که کجا بوده ایم و چرا اینگونه شده‌ایم. این نکته بسیار مهمی است که باید به آن توجه کرد و دانشگاه‌های ما در این حوزه نقش بسیارمهمی دارند.

نهج‌البلاغه می‌تواند بسترساز تمدن اسلامی باشد

 مولف کتاب حکمت و معنویت (عرفان در نهج البلاغه)  در ادامه خاطرنشان کرد: نکته مهمی است که باید به آن توجه کرد که وقتی می‌خواهید تمدن‌سازی کنید آیا واقعا مرکزی برای این کار بوجود آمده است؟ نه اینکه مدام جلسه و کنفرانس و کنگره راه بیاندازند. واقعا برای این کار نیروها باید در تمام حوزه‌های علوم انسانی و علوم غیرانسانی شناسایی و به آنها عادلانه امکانات و تجهیزات داده و حمایت شوند. در آن صورت می‌توان به این موضوع امیدوار بود. خوشبختانه در بعضی از حوزه‌ها این پیام جدی گرفته شده و اقدامات خوبی صورت گرفته است که امیدوارم ما معلمان هم بتوانیم در این حوزه کارساز شویم که چون حوزه تخصصی من نهج‌البلاغه است،  این را صریح به شما بگویم که این کتاب می‌تواند بسترساز تمدن اسلامی باشد که امیدوارم به این کتاب توجه لازم در این زمینه بشود.

انتهای پیام /