در ماه‌های اخیر، اسرائیل با یکی از جدی‌ترین بحران‌های داخلی تاریخ خود روبه‌روست. ترکیب آشفتگی سیاسی در دولت، بحران مشروعیت جامعه، تعارضات در دستگاه‌های امنیتی و قضایی و فشارهای بی‌سابقه جنگ و اقتصاد، همه‌وهمه وزن چشمگیری بر سیاست خارجی این رژیم گذاشته است.

۱. بحران سیاسی و ضعف دولت

دولت نتانیاهو که پیش‌تر با ائتلاف شکننده بر سر کار آمد، امروز با ریزش مشروعیت در بین افکار عمومی و حتی بدنه سنتی راست‌گرایان مواجه است. فسادهای گسترده، اعتراضات خیابانی، اختلافات شدید درون کابینه و پروژه‌های اصلاحات قضایی (که با مخالفت فراگیر روبه‌رو شد)، عملاً دولت را فلج کرده است.

اختلاف‌نظرها درباره نحوه مدیریت جنگ غزه و همچنین سوء مدیریت در پرونده بازداشت‌ها و ترورهای اخیر، پایه‌های دولت را بیش از پیش سست کرده است. انتقادات نه فقط از احزاب اپوزیسیون، بلکه از شخصیت‌هایی درون دستگاه امنیتی و حتی شرکای کابینه بیان می‌شود.

۲. تحولات و تلاطم در دستگاه‌های امنیتی و نظامی

در ماه‌ها و هفته‌های اخیر، جابه‌جایی‌هایی در سطوح عالی ارتش، موساد و شاباک دیده شده است. این تغییرات همواره در رژیم اسرائیل حامل پیام جدی‌اند؛ نشانه‌ای از تلاش برای کنترل بیشتر نخست‌وزیر، ساکت‌کردن مخالفان یا مقابله با بحران‌های متوالی.

نمونه آشکار آن، بحران اخیر بر سر رئیس شاباک بود که به چالش حقوقی انجامید و دیوان عالی، دخالت نتانیاهو را غیرقانونی دانست.

همزمان، فرماندهان نظامی بارها نسبت به شکست راهبردی در غزه، ناتوانی در آزادی گروگان‌ها و فرسودگی ارتش هشدار داده‌اند. عدم هماهنگی میان دولت سیاسی و نهادهای اطلاعاتی باعث کاهش کارایی اسرائیل در پیشبرد طرح‌های امنیتی و ضدایرانی شده است.

۳. جامعه اسرائیل؛ فرسایش اعتماد و گسترش اعتراضات

همزمان با بحران سیاسی و امنیتی، بخش بزرگی از جامعه از فساد، تبعیض، وضعیت اقتصادی و بی‌پاسخی ساختار حاکم ناراضی‌ست. اعتراضات چندصدهزارنفری خیابانی، فرار سرمایه و حتی مهاجرت برخی نخبگان مجدداً افزایش یافته است. نظرسنجی‌ها حاکی از پایین‌ترین سطح اعتماد به دولت و دستگاه‌های اصلی کشور است.

۴. تأثیر تحولات داخلی بر سیاست خارجی و ایران

بحران و چنددستگی داخلی، سیاست امنیتی و خارجی اسرائیل را به شدت آسیب‌پذیر کرده است. رژیم حاکم که همیشه سیاست خارجی تهاجمی و لفاظی علیه ایران را ابزار انسجام داخلی می‌دانست، اکنون قدرت مانور قبلی را ندارد:

- عملیات‌های خرابکاری و ترور در خارج از مرزها با پیچیدگی اجرای بیشتری روبه‌رو شده و دارای ریسک بالای پاسخ شدید متقابل ایران و محور مقاومت است.

- اختلاف سر موضوع ایران بین جناح‌های نظامی، اطلاعاتی و سیاسی عمق بیشتری یافته است. برخی خواهان تشدید؛ دیگران نگران نتیجه معکوس و بین‌المللی شدن منازعه هستند.

- حتی در سطح جهانی نیز جایگاه دیپلماتیک اسرائیل تنزل یافته و روابط با آمریکا، اروپا و برخی کشورهای عربی تضعیف یا مشروط به اصلاح رفتار داخلی شده است.

۵. جمع‌بندی و چشم‌انداز

اسرائیل اکنون با بحران مشروعیت، فرسایش در نظام قدرت و چالش‌های اقتصادی و نظامی جدی روبه‌روست. این وضعیت، رژیم را در برابر ایران و محور مقاومت آسیب‌پذیرتر کرده؛ نه به این معنا که تهدید را کنار بگذارد اما قدرت ابتکار عمل و اجرای سیاست‌های تهاجمی گذشته، کاهش یافته است. تلاش دولت برای تحکیم قدرت از طریق ابزارهای امنیتی و سیاست خارجی، بیش از آنکه دستاورد داشته باشد، نشانه‌ای از ضعف و بی‌ثباتی درونی است.

*مدیرکل روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی

انتهای پیام/