به گزارش گروه فرهنگی ایسکانیوز، روزهای گرم و تابستانی ماه خرداد، خونها و خاطراتی را با خود به همراه دارد، خاطراتی که از شهری گرم و مردمانی گرمتر از نخلستانهایش دارد. خرمشهر که روز سوم خرداد را برای خود نشان کرده است، تنها یک روز نیست بلکه راوی ماهها مقاومت و نماد غیرت مردان ایرانی در برابر دشمن است.
به عنوان یک ایرانی این روز میتواند بهانهای برای ما باشد تا با تاریخ کشورمان بیشتر آشنا شویم. در کنار جشنوارهها و برنامههای تلویزیونی و فرهنگی که به مناسبت روز خرمشهر ارائه میشوند، کتاب میتواند برای هجرت به تاریخ همراهمان باشد. در راستای شناختن بهتر تاریخ دفاع مقدس در ادامه به ده کتاب با این موضوع پرداختهایم.
«خونین شهر تا خرمشهر»
اگر دنبال سند و منطق در تاریخ دفاع مقدس و روز خرمشهر هستید این کتاب کمک بزرگی به شما میکند. انتشارات «مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس» این کتاب را به چاپ رسانده و محمد درودیان آن را در سه فصل خلق کرده است.
فصل اول به شروع جنگ خرمشهر و فرآیند اشغال این شهر همراه با اسناد مربوطه پرداخته است. در فصل دوم آزادی خرمشهر شرح داده میشود. این فصل گزارشیست از عملیات بیتالمقدس که با بررسیها و تحلیلهای نویسنده همراه شده و خرمشهر را با عینک سال ۱۳۵۹ به مخاطب معرفی میکند. در فصل آخر نیز به نتایج پیروزی خرمشهر پرداخته شده است.
برشی از کتاب:
«پس از عملیت طریقالمقدس، کسب ابتکارعمل در صحنه نبرد و حفظ روحیه تهاجمی برای تداوم عملیتها و سرعت عمل در اجرای آنها به مثابه مهمترین عامل برای مختلکردن نظام تصمیمگیری دشمن در دستور کاررزمندگان اسلام قرار گرفت. از طرفی، ازآنجاکه صحنه داخلی کشور که زمانی یکی از مبانی و فرضیههای اساسی دشمن در ارزیابی ضعفهای جمهوری اسلامی محسوب میشد، دگرگون و جبهههای جنگ هم به صحنه حماسهآفرینی رزمندگان و بیرون راندن متجاوزان تبدیل شده بود، دشمن که از این پس به زمان و حفظ وضع موجود برای اتخاذ تصمیم نهایی درباره ادامه استقرار نیروهایش در مناطق اشغالشده یا فرار و عقبنشینی از این مناطق نیاز داشت، دست به اقدامات زیر زد»
«خرمشهر در آتش»
کتاب «خرمشهر در آتش» خاطراتی است از رضا الصبری، کتاب از کودکی این سرهنگ عراقی شروع میشود و تجربه زیستی او در رژیم بعث عراق را شرح میدهد. محور اصلی کتاب زمانیست که مسیر زندگی او با خرمشهر طلاقی میکند. این کتاب را انتشارات «سوره مهر» به چاپ رسانده است.
در این کتاب از شروع جنگ، شیوه عملیاتها، اسرای ایرانی، شکنجه ایرانیها و اعدام مردان و زنان ایرانی صحبت میکند. کتاب «خرمشهر در آتش» خرمشهر را از زاویهای دیگر برای ما شرح میدهد.
«عبور از آخرین خاکریز»
کتاب «عبور از آخرین خاکریز» خاطرات اسیر عراقیست از جنگ ایران و عراق که توسط دکتر احمد عبدالرحمن به نگارش درآمده و در انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده، این کتاب چهارده فصل دارد. روایت از آغاز جنگ شروع میشود که در می سال ۱۹۸۲ برابر با اردیبهشت سال ۱۳۶۱ راوی اسیر میشود. عبدالحمن به عنوان پزشک در جنگ حضور داشت و او نیز از زاویهای دیگر به جنگ خرمشهر پرداخته است.
برشی از کتاب:
تنها هفت کیلومتر از وقوع حوادث تکاندهنده در کشوری که تا آن روز برایم معمای عجیبی به شمار میرفت، فاصله داشتم طی پیمودن مسافت ۱۷۰کیلومتری بغداد تا خانقین که با ماشین دو ساعت به طول انجامید چیزهای زیادی به ذهنم خطور کرد. اتفاقاتی که آن روز در ایران رخ میداد چندان برایم روشن نبود.
«در کوچه های خرمشهر»
کتاب «در کوچه های خرمشهر» از انتشارات سوره مهر قلمی از جنس زنانه دارد. داستان از ضبط صوتی کوچک شروع میشود. مریم شانکی نویسنده کتاب با ضبط صوت خود به دل جنگ میزند و شروع به یادداشت برداری و مصاحبه میکند. کتاب، حاصل گفتوگو با افرادی از قبیل شهید بهروز مرادی، صالح موسوی، فرهاد دشتی، محمد نورانی و زنان خرمشهری است.
شانکی همچنین از معضلات روزهای اول جنگ، فقدان تدارکات و نیرو، تجهیزات نظامی نیز صحبت کرده است. صحنههای شهادت شهدا و ایستادگی و مقاومت را نیز میتوان بین رقص کلمات این داستان تصور کرد.
برشی از کتاب:
آنها که رفتند. فقط بیست نفری باقی مانده بودیم. بیست نفر در مقابل آن همه تانک و نیروی پیاده. نزدیک غروب، آخرین گلولههایمان به سمت دشمن روانه شد. بیش از هرچیز دیگر، موج انفجار خمپارهها بود که به ما فشار میآورد. حجم آتش دشمن بسیار سنگین شده بود. دیدهبانها از فاصلهای کمتر از ۵۰ متر ما را میدیدند و مقرمان را به عقب گزارش میدادند و بعد خمپارهاندازها روی سرمان گلوله میریختند. یک ساعت بعد، با وخیمتر شدن اوضاع قرار گذاشتیم که پنج نفرمان بمانیم و دشمن را سرگرم کنیم تا بقیه خود را نجات دهند. من و چهار نفر دیگر ماندیم و بقیه رفتند.
وقتی مطمئن شدیم که بچهها دور شدهاند، خانه به خانه و پشتبام به پشتبام به طرف کشتارگاه حرکت کردیم. از هر نقطهای که میگذشتیم، بلافاصله همان محل را به خمپاره میبستند. زیر سقف یکی از خانهها مخفی شده بودیم که صدای عراقیها را شنیدیم. آنها از دیواری که صبح در دست ما بود عبور میکردند. ترجیح دادیم برگردیم. چرا که از پنج نفر، تنها سه نفرمان باقی مانده بود و ما در برابر آن همه نیرو و تکتیرانداز قادر به انجام کاری نبودیم. بغض گلویمان را گرفته بود. پس از آن همه جنگ و گریز حالا باید عقبنشینی میکردیم. چرا؟! فقط به این دلیل که نیروی کمکی نمیرسید. «محمدیان» راضی به برگشت نبود.
«دا»
این کتاب از محبوبترین رمانهای دفاع مقدس انتشارات «سوره مهر» است که در تبیین اتفاقات جنگ نقش مهمی داشته است. «سیده زهرا حسینی» و «سیده اعظم حسینی» نویسندگان این اثر توانستند آن را به قله ادبیات حوزه دفاع مقدس برسانند.
دومین جایزه ادبی جلال آلاحمد، اثر برگزیده در بخش خاطرات دیگر نوشت کتاب سال دفاع مقدس و شایسته تقدیر در نخستین دوره جشنواره لوح و قلم از افتخاراتیست که این کتاب کسب کرده است.
«دا» خاطرات زندگی زنی به نام سیده زهرا حسینی است که در دو شهر بصره و خرمشهر زندگی میکند. موضوع اصلی داستان حول محور محاصره خرمشهر روایت میشود. کتاب از زبان دختر ۱۷ سالهای شروع میشود که به مهاجرت اجباری خانواده به عراق سخن میگوید. در قسمت دوم داستان، متن کتاب وارد فضای جنگ و فعالیت زینب حسینی در جبهههای جنگ میشود و قسمت آخر مربوط به ازدواج اوست.
برشی از کتاب:
« همان طور که بین شهدا چرخ می زدم، یکهو احساس کردم پایم در چیزی فرو رفت. موهای تنم سیخ شد. جرأت نداشتم تکان بخورم یا دستم را به طرف پایم ببرم. لیزی و رطوبتی توی پایم حس می
کردم که لحظه به لحظه بیشتر می شد. یک دفعه یخ کردم. با این حال دانه های عرق از پیشانیام می ریخت. آرام دستم را پایین بردم و به پایم کشیدم. وقتی فهمیدم چه اتفاقی افتاده است، تیره پشتم تا سرم تیر کشید و چهار ستون بدنم لرزید. پایم در شکم جنازهایی که امعاء و احشایش بیرون ریخته بود، فرو رفته بود. به زحمت پایم را بالا آوردم. سنگین و کرخت شده بود. انگار مال خودم نبود. کشان کشان تا دم تکه زمین خاکی آمدم. پایم را از کفش درآوردم و روی زمین کشیدم.»
«آزادی خرمشهر»
در کتاب «آزادی خرمشهر» علی صیاد شیرازی برایمان از جنگ میگوید. این کتاب خاطرات تلخ و شیرین سپهبدیست که در آزادی خرمشهر نقش بزرگی را ایفا کرد. این کتاب را که انتشارات سوره مهر به چاپ رسانده حاصل مصاحبه سعید فخرزاده با سردار شهید علی صیاد شیرازی و تدوین احمد دهقان است.
قسمتی از کتاب:
بعد از عملیات فتح المبین، روحیه عالی بر رزمندگان اسلام حاکم بود. قوت و اطمینان برای ادامه نبرد داشتیم و پیروزی را حتمی می دانستیم. می توانم بگویم یکی از دلایلی که موجب شد بعد از عملیات فتح المبین، دست به یک اقدام جسورانه بزنیم و منطقه ای را طراحی بکنیم که حدود ۶ هزار کیلومتر مربع وسعت داشت، دلیلش این بود که از هر نظر احساس قوت و قدرت می کردیم. البته تحلیل گران تاریخ جنگ و کسانی که میخواهند تحلیل دقیق داشته باشند، جالب است بدانند که چه دلایلی باعث شد یکدفعه توان رزمی ما افزایش پیدا کرد، در حالی که به امکانات رزمی ما افزوده نمی شد. حتی نیروی انسانی هم که افزوده می شد، رقمی نبود که ما روی آن بخواهیم حساب کنیم و بگوییم توان رزمی مان بالا رفت.
«خرمشهر در اسناد ارتش عراق»
این کتاب شامل ۱۳۰ فقره سند و مدرک از چگونگی هجوم و اشغال خرمشهر توسط ارتش عراق است که توسط انتشارات سوره مهر چاپ شده است. این سندها که از ارتش عراق جمع آوری شده در کتاب موجود است و نویسنده به شرح آن پرداخته است.
قسمتی از کتاب:
صدام جنگ با انقلاب اسلامی ایران را جنگ عرب و ایران مینامد. او در مصاحبهای در۲۳ فروردین ماه ۱۳۶۲ خطاب به اعراب چنین میگوید: ما که برادرانتان هستیم به نمایندگی از شما دفاع از سرزمین اعراب را آنگونه که در خور است به عهده خواهیم گرفت. تشبیه او به شخصیتهایی همچون صلاحالدین ایوبی فاتح جنگهای صلیبی،هارونالرشید و منصور و انتساب القاب پدر و ابوالرئیس، قهرمان آزادیبخش ریشه در وضع روحی و روانپریشی او دارد.
«از خرمشهر بگو»
کودکان هم حق دارند درباره دفاع مقدس بدانند. کتابهایی مناسب سن کودکان نیز وجود دارد که به آنها کمک میکند تا احساسات کودکان جنگ زده را درک کنند. کتاب «از خرمشهر بگو» مجموعه نقاشیهای کودکان و نوجوانان جنگ زدهایست که توسط واحد کودکان و نوجوانان دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری جمع آوری شده است.
خاطرات کودکان و نوجوانان نیز حول محور جنگ، رشادت و شهادت، اسارت نیروهای عراقی، نماز در خرمشهر، دفاع، زنان و مادران شهید، مدرسه و دفاع مقدس و شادمانی از آزادی خرمشهر شرح داده شده.
در نگاهی کلی، تاریخ نه تنها در شناخت تمدن و اصالت کشور به ما کمک میکند بلکه دانستن آن برای افراد یک کشور الزامیست. باید تاریخ را دانست تا از تکرار آن در قابی جدید از زمان جلوگیری کرد. در قالب ادبیات و یا در قالب سند و مستند باید درباره گذشته کشور خود بدانیم، اولین قدم تصمیمگیری برای کشور اشراف کامل بر گذشته است. دیدن تاریخ از زوایای مختلف کمک میکند تا بتوانیم برای آینده، به خوبی تصمیم بگیریم.
خبرنگار: صبا هراتی
انتهای پیام/
نظر شما