به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از قم، در خیابان‌هایی که هر روز با ازدحام خودرو، توقف‌های طولانی و تنش‌های ترافیکی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، جای خالی یک سیستم حمل‌ونقل سریع و مدرن بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. پروژه BRT یا همان خطوط اتوبوس تندرو در قم، سال‌هاست بر زبان مدیران شهری جاری است، اما در میدان عمل همچنان در پیچ بلاتکلیفی گرفتار مانده. طرحی که قرار بود با کاهش بار ترافیکی هسته مرکزی شهر و افزایش سرعت جابه‌جایی، کیفیت زندگی شهری را ارتقا دهد، حالا تنها در حد تابلوهای فرسوده کنار خیابان یا خط‌های کم‌رنگ‌شده روی آسفالت باقی مانده است.

پروژه BRT قم، از همان ابتدا با وعده‌هایی پررنگ و نقشه‌هایی گسترده معرفی شد؛ اما به‌مرور زمان، اجرای آن در چند مسیر ناقص رها شد یا هیچ‌گاه آغاز نگردید. در شرایطی که کلان‌شهرهایی مانند تهران، تبریز و مشهد سال‌هاست از مزایای این شبکه بهره‌مندند، قمی‌ها همچنان با سؤال ساده اما تلخی مواجه‌اند: خطوط BRT ما کجا رفت؟

بسیاری از کارشناسان، یکی از دلایل عمده این بلاتکلیفی را نبود اراده مدیریتی پایدار می‌دانند. پروژه‌هایی که در دوره‌ای آغاز شد، با تغییر مدیریت شهری یا استانداری، بی‌سرانجام ماند و در اولویت طرح‌های دیگر قرار گرفت. نبود ثبات در برنامه‌ریزی شهری قم، باعث شده زیرساخت‌های ابتدایی BRT، بدون تکمیل، متروک یا حتی تخریب شود.

هم‌زمان با این وقفه‌ها، افزایش جمعیت شهر و رشد بی‌رویه خودروهای شخصی، بر نیاز به اجرای چنین طرح‌هایی تأکید می‌کند. اما اکنون، حتی ناوگان فعلی اتوبوس‌های شهری قم نیز با مشکلات متعدد مواجه‌اند؛ از فرسودگی تا کاهش سرویس‌دهی، آن‌هم در حالی که BRT، قرار بود گام مهمی برای تحول حمل‌ونقل عمومی باشد.

در دل این بلاتکلیفی، منابع مالی نیز نقش مهمی بازی کرده‌اند. بودجه‌ای که برای اجرای پروژه BRT در قم پیش‌بینی شده بود، یا تخصیص نیافت، یا در مسیرهای دیگری خرج شد. برخی اعضای شورای شهر در مصاحبه‌های پراکنده به این موضوع اشاره کرده‌اند که «نبود اعتبارات پایدار» یکی از موانع اصلی پیشبرد این طرح بوده است. اما سؤال اینجاست: مگر برای شهری مانند قم با موقعیت خاص زیارتی و جمعیتی، نباید اولویت حمل‌ونقل عمومی مشخص و جدی باشد؟

از سوی دیگر، طراحی نادرست یا غیرکارشناسانه برخی مسیرهای پیشنهادی BRT نیز در همان مراحل ابتدایی، مانعی جدی شد. نبود هماهنگی میان ترافیک موجود، حجم سفرهای روزانه درون‌شهری، عرض خیابان‌ها و جانمایی ایستگاه‌ها، موجب شد که بسیاری از مطالعات اولیه نیاز به بازنگری داشته باشد؛ بازنگری‌هایی که هرگز به نتیجه نهایی نرسیدند.

در این میان، نگاه عمومی مردم نیز از این تأخیر طولانی، آسیب دیده است. شهروندانی که بارها خبر آغاز عملیات اجرایی یا تعیین خطوط اصلی را شنیدند، اما در عمل با مسیرهای نیمه‌کاره، وعده‌های تکراری و تغییر مکرر زمان‌بندی‌ها مواجه شدند. این ناامیدی، حالا به بی‌اعتمادی بدل شده و بسیاری از قمی‌ها، حتی با شنیدن وعده اجرای مجدد خطوط BRT، تنها سری به نشانه تردید تکان می‌دهند.

نکته قابل‌تأمل آن‌که، طرح جامع حمل‌ونقل قم، بارها و بارها به‌روزرسانی شده اما همچنان فاقد یک زمان‌بندی اجرایی دقیق برای راه‌اندازی BRT است. برخی منابع غیررسمی از احتمال جایگزینی مترو یا مونوریل به جای خطوط BRT سخن می‌گویند؛ اما هیچ‌یک از این گزینه‌ها نه دارای طرح مصوب است و نه بودجه مشخص. در نتیجه، همچنان تنها راه باقی‌مانده برای میلیون‌ها سفر درون‌شهری، یا خودرو شخصی است یا اتوبوس‌هایی که از استاندارد فاصله زیادی دارند.

در سایه این وضعیت مبهم، امید می‌رود مدیریت شهری قم با نگاهی جامع‌تر و البته مبتنی بر تجربه‌های موفق دیگر شهرها، سرنوشت خطوط BRT را روشن کند. زیرا تأخیر بیشتر در اجرای این طرح، تنها منجر به اتلاف منابع، اتلاف وقت شهروندان و افزایش فشار بر زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی خواهد شد.

خبرنگار: عباس بنی حسن

انتهای پیام/