به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از قم، درست در قلب زیارتی‌ترین نقطه شهر قم، جایی که مغازه‌های رنگارنگ با چیدمانی شلوغ و شوق‌برانگیز پوشاک مردانه، زنانه و بچه‌گانه هر روز در انتظار زائرانند، چیزی آشکارا تغییر کرده؛ این‌ روزها ویترین‌ها همچنان پر هستند، اما نگاه‌های خریدارانه کمتر از همیشه‌اند. رکود بازار پوشاک اطراف حرم، آهسته و پیوسته دامنه‌اش را گسترش داده، آن‌چنان‌که حالا بسیاری از کسبه دیگر از کاهش فروش حرف نمی‌زنند، از ایست کامل فروش سخن می‌گویند.

یکی از فروشندگان قدیمی بازار «آستانه»، با حسرت از روزهای پررونق گذشته می‌گوید: «قدیما اگه یه زائر از حرم می‌اومد بیرون، بعیده بدون خرید از مغازه‌ها رد می‌شد. الان بیشتر اوقات فقط رد می‌شن. نگاه می‌کنن و می‌رن». این گفته، تصویری از تحول عمیق در سبک سفر و خرید زائران ترسیم می‌کند؛ کاهش قدرت خرید، تورم بی‌سابقه و تغییر رفتار مصرفی زائران، حالا نه‌تنها خرید را از سبد سفر حذف کرده بلکه به چالشی جدی برای فعالان اقتصادی اطراف حرم تبدیل شده است.

در کنار این، افزایش بهای اجاره‌ مغازه‌ها در اطراف حرم فروشندگان را در تنگنای بیشتری قرار داده. برخی از آن‌ها که سابقاً چند کارگر در استخدام داشتند حالا مغازه را تنها می‌گردانند یا حتی بخشی از متراژ آن را اجاره داده‌اند تا از بار هزینه‌ها بکاهند.

کاهش فروش تنها محدود به پوشاک نیست ولی لباس‌فروشی‌ها که سهم قابل توجهی از اصناف حرم را در اختیار دارند، بیشترین آسیب را دیده‌اند. فروشنده‌ای دیگر اشاره می‌کند: قبلاً زائر اومده بود برای زیارت، سوغاتی هم براش واجب بود. الان انگار فقط می‌خوان برن حرم، سریع هم برگردن. پول سوغاتی ندارن یا نمی‌خوان خرج کنن.

رکود بازار پوشاک در پیرامون حرم مطهر حضرت معصومه (س)، دیگر پدیده‌ای زودگذر یا فصلی نیست؛ بلکه به‌وضوح به بخشی از زیست اقتصادی راکدِ این منطقه تبدیل شده. این رکود، حاصل مجموعه‌ای از عوامل است که نه‌تنها به کاهش فروش انجامیده، بلکه ساختار اقتصادی اصناف اطراف حرم را هم دچار دگرگونی کرده.

یکی از اصلی‌ترین دلایل، کاهش چشم‌گیر زائران غیرایرانی است؛ آن‌ها پیش از این به‌واسطه نرخ تبدیل ارز، خریداران خوبی برای بازار پوشاک قم بودند. اما با تنگ‌تر شدن فضاهای توریستی-مذهبی، محدودیت‌های سیاسی در منطقه، و کاهش پروازهای مستقیم از کشورهای هدف، بخش بزرگی از مشتریان بین‌المللی بازار پوشاک حذف شده‌اند.

از سوی دیگر تورم افسارگسیخته بهای پوشاک حتی برای فروشنده نیز به معضل تبدیل شده. بسیاری از آن‌ها برای تهیه اجناس نو، نیاز به سرمایه‌ اولیه‌ای دارند که با سود پایین ماه‌های اخیر، تأمین آن دشوارتر شده است. بسیاری دیگر نیز ناگزیر به فروش اجناس مانده یا ارزان‌تر شده‌اند و همین موضوع تنوع پوشاک در بازار را کاهش داده.

نکته قابل توجه این‌جاست که در چنین فضایی، برخی فروشندگان سیار یا دستفروشان با قیمت‌های غیررسمی و اجناس بی‌کیفیت، جایی برای خود باز کرده‌اند و این موضوع نارضایتی فروشندگان رسمی را بیشتر کرده. نبود نظارت دقیق، باعث شده همان اندک مشتری باقیمانده نیز جذب بساط‌گستران ارزان‌فروش شود.

این بحران اگرچه فعلاً در قالب رکود بروز کرده اما ادامه‌دار بودنش می‌تواند به خالی شدن بازار از فروشندگان باسابقه، از میان رفتن کسب‌وکارهای سنتی، و شکل‌گیری ساختاری غیررسمی و بی‌ثبات در اطراف حرم منجر شود. بازتعریف نقش اقتصادی زائر، بازبینی سیاست‌های حمایتی از کسبه و بازگشت سرمایه‌ اجتماعی به بازار اطراف حرم، نیازمند اقداماتی فوری و حساب‌شده از سوی مدیریت شهری و نهادهای مذهبی استان است.

خبرنگار: سید محمدمهدی قدس علوی

انتهای پیام/