به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از کرمان، استان کرمان به عنوان یکی از قطب‌های اصلی تولید پسته در کشور شناخته می‌شود و باغات پسته این استان نقش حیاتی در اقتصاد محلی و ملی ایفا می‌کنند. با این حال، کمبود منابع آب و تغییرات اقلیمی، چالشی جدی برای کشاورزان این منطقه به شمار می‌آید که نیازمند بهره‌گیری از راهکارهای نوین آبیاری برای حفظ و افزایش بهره‌وری است.

بر اساس آمار سازمان جهاد کشاورزی استان، بیش از ۹۰ درصد باغات پسته کرمان به روش‌های سنتی و کم‌بازده آبیاری می‌شوند که مصرف بالای آب و افت کیفیت محصول را به همراه دارد. این در حالی است که فناوری‌های نوین آبیاری مانند قطره‌ای، زیرسطحی و هوشمند توانسته‌اند در دیگر مناطق خشک کشور، مصرف آب را تا ۳۰ درصد کاهش داده و عملکرد باغات را بهبود بخشند.

در سال‌های اخیر، پروژه‌های پایلوت متعددی برای معرفی و آموزش این روش‌ها در کرمان اجرا شده است. این طرح‌ها با حمایت‌های دولتی و همکاری کشاورزان پیشرو، قدم‌هایی در جهت بهینه‌سازی مصرف آب برداشته‌اند، اما هنوز به دلیل مشکلات مالی، عدم دسترسی به تجهیزات پیشرفته و مقاومت فرهنگی، فراگیری این تکنولوژی‌ها به کندی پیش می‌رود.

کارشناسان کشاورزی معتقدند که استفاده از سامانه‌های آبیاری هوشمند با حسگرهای رطوبت خاک، امکان مدیریت دقیق‌تر و به موقع آبیاری را فراهم می‌کند که علاوه بر صرفه‌جویی در مصرف آب، کاهش استرس گیاه و بهبود کیفیت محصول را به همراه دارد. همچنین بهره‌گیری از سیستم‌های بازچرخانی آب و مدیریت جامع منابع آبی از جمله راهکارهای تکمیلی در این حوزه است.

تحلیل‌های عمیق‌تر نشان می‌دهد که اجرای راهکارهای نوین آبیاری در باغات پسته استان کرمان می‌تواند به طور چشمگیری وضعیت اقتصادی و محیط زیستی این منطقه را بهبود بخشد. صرفه‌جویی در مصرف آب با کاهش ۲۰ تا ۳۰ درصدی میزان آبیاری، علاوه بر حفظ منابع حیاتی، هزینه‌های تولید را برای کشاورزان به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد. این کاهش هزینه‌ها، افزایش بهره‌وری و کیفیت محصول، انگیزه‌ای قوی برای کشاورزان جهت پذیرش فناوری‌های نوین فراهم می‌کند.

با این حال، موانع متعددی در مسیر توسعه این فناوری‌ها وجود دارد. نخستین چالش، هزینه اولیه بالای نصب و راه‌اندازی سامانه‌های مدرن آبیاری است که برای بسیاری از کشاورزان خرد به ویژه در مناطق کمتر برخوردار، غیرقابل تحمل به نظر می‌رسد. کمبود تسهیلات مالی و نبود حمایت‌های مالی هدفمند از سوی نهادهای دولتی این مشکل را تشدید کرده است. از سوی دیگر، آموزش ناکافی و مقاومت فرهنگی ناشی از عادت به روش‌های سنتی، باعث شده که استقبال از این روش‌ها به کندی انجام شود.

از نظر مدیریتی، ضرورت دارد که سیاست‌های کلان کشاورزی استان کرمان با رویکردی جامع به موضوع آب و آبیاری تغییر یابد. تشکیل کارگروه‌های تخصصی متشکل از کارشناسان کشاورزی، منابع آب و اقتصاد برای طراحی برنامه‌های تشویقی و آموزشی می‌تواند گام مؤثری باشد. همچنین، توسعه شبکه‌های تأمین مالی و تسهیلات کم‌بهره، حمایت از کشاورزان پیشرو و توسعه بازار تجهیزات مدرن، از راهکارهای عملیاتی برای تسریع در روند پذیرش این فناوری‌هاست.

در ابعاد زیست‌محیطی، بهبود روش‌های آبیاری علاوه بر کاهش مصرف آب، باعث کاهش فشار بر سفره‌های زیرزمینی و کاهش فرسایش خاک می‌شود که در نهایت به پایداری کشاورزی منطقه کمک می‌کند. همچنین، استفاده از آبیاری هوشمند و بازچرخانی آب‌های مصرف شده می‌تواند به کنترل آلاینده‌ها و حفظ کیفیت خاک کمک کند.

در مجموع، توسعه راهکارهای نوین آبیاری در باغات پسته کرمان نه تنها یک ضرورت فنی و اقتصادی بلکه یک راهبرد مهم برای حفظ محیط زیست و توسعه پایدار کشاورزی استان است که نیازمند همکاری همه‌جانبه دولت، بخش خصوصی و کشاورزان است.

خبرنگار: زهرا اسکندری

انتهای پیام/