به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، دو سال از آغاز جنگ بین حماس و رژیم صهیونیستی می‌گذرد و در این سال‌ها مردم فلسطین متحمل رنج‌های بی‌شماری شده و تلفات جانی بی‌شماری را متقبل شده‌اند، اما هرگز حاضر به تسلیم نشدند. اکنون پس از گذشت این سال‌ها دو طرف اعلام کردند که بر سر آتش‌بس به توافق رسیدند.

این توافق بر اساس طرح 20 ماده‌ای ترامپ انجام گرفته که هفته گذشته آن را ارئه کرد و دو طرف درگیر در نهایت پس از چند روز نشست در شرم الشیح مصر همراه با میانجیگران و بررسی جزئیات به توافق رسیدند و از ظهر روز جمعه این توافق به مرحله اجرایی در آمده‌است.

بیشتر بخوانید:

۷ اکتبر؛ مدال شجاعت بر سینه مقاومت فلسطین / قدس به صاحبانش بازخواهد گشت

در این مذاکرات، ایالات متحده با نمایندگی کوشنر و استیو ویتکاف، به‌عنوان فرستادگان ویژه ترامپ، نقش اصلی را ایفا کرد. از سوی اسرائیل نیز ران درمر -وزیر امور راهبردی- در گفت‌وگوها حضور داشت. افزون بر این، قطر، مصر و ترکیه به عنوان میانجی‌گران منطقه‌ای در پیشبرد توافق نقش مؤثری داشتند و هماهنگی میان طرفین را برعهده گرفته بودند.

خبر این توافق نیز ابتدا توسط ترامپ در شبکه اجتماعی تروث اعلام شده بود. حماس نیز روز پنجشنبه اعلام کرد که با پیشنهاد رئیس جمهور آمریکا موافقت کرده و تأیید کرد که این توافق شامل عقب‌نشینی اسرائیل از منطقه محاصره‌شده و تبادل اسرا و زندانیان می‌شود. اسرائیل نیز در نهایت با تأیید کابینه و با وجود مخالفت‌ها در روز جمعه به پایان جنگ رأی داد.

این سومین آتش‌بس از زمان آغاز جنگ بود. در اولین آتش‌بس، در نوامبر ۲۰۲۳، بیش از ۱۰۰ اسیر، عمدتا زنان و کودکان، در ازای آزادی زندانیان فلسطینی، پیش از فروپاشی آن، آزاد شدند. در دومین آتش‌بس، در ژانویه و فوریه امسال، حماس ۲۵ اسیر اسرائیلی و اجساد هشت نفر دیگر را در ازای آزادی نزدیک به ۲۰۰۰ زندانی فلسطینی آزاد کرد. همچنین اسرائیل در ماه مارس با یک بمباران غافلگیرکننده به آن آتش‌بس پایان داد.

به نوشته روزنامه تایمز، گرشون باسکین -مذاکره‌کننده سابق صلح اسرائیل- در خصوص توافقات شرم الشیخ می‌گوید: این اولین بار در تاریخ است که مقامات اسرائیلی و حماس در یک اتاق حضور پیدا کردند. توافق امضا شد و اکنون باید منتظر اجرای کامل آن باشیم.

مفاد توافق

مفاد این توافق عقب نشینی نیروهای اسرائیلی از مرزهای غزه و تبادل اسرا را شامل می‌شود و طی این توافق قرار است حدود ۲۰ نفر اسیر اسرائیلی زنده که در اختیار حماس است و حداقل ۲۶ نفر که احتمال می‌رود کشته شده باشند ظرف ۷۲ ساعت تحویل اسرائیل داده شود. همچنین قرار است اسرائیل ۲۵۰ زندانی امنیتی فلسطینی را که به حبس ابد محکوم شده‌اند، به علاوه ۱۷۰۰ نفر دیگر از اهالی غزه را آزاد کند.

بنا به گزارش رسانه‌های غربی هنوز جزئیات نحوه آزادی مشخص نیست، اما در مراحل پیشین، کمیته بین‌المللی صلیب سرخ گروگان‌ها را تحویل گرفته و برای معاینات پزشکی و دیدار با خانواده‌ها به بیمارستان‌های اسرائیل منتقل کرده است. همچنین قرار است اجساد اسرای جان‌باخته نیز بازگردانده شود، هرچند زمان دقیق آن مشخص نیست.

همچنین ارتش اسرائیل می‌گوید: «نیروهای دفاعی اسرائیل مطابق با توافق‌نامه در امتداد خطوط معین شده مستقر شده‌اند» و ‌افزود: «استقرار نیروها بر اساس ارزیابی وضعیت، مطابق با توافق‌نامه و تجزیه و تحلیل همه متغیرها تعیین می‌شود». ارتش این رژیم از ارائه جزئیات بیشتر در مورد استقرار خود در نوار غزه خودداری کرده است.

خط زردی که در نقشه توسط میانجی‌ها ترسیم شده است، بیش از نیمی از خاک نوار غزه یا ۵۳٪ را در بر می‌گیرد که بیشتر آن خارج از مناطق شهری است. همچنین رسانه‌ها تصاویری از بازگشت آوارگان فلسطنی را نیز به تصویر کشیده‌اند.

تردید در کابینه نتانیاهو

کابینه نتانیاهو صبح جمعه با وجود مخالفت جدی برخی از متحدان راست‌گرای افراطی، با طرح دولت درباره غزه موافقت کرد. این طرح شامل آزادی تمامی اسرا طی سه تا چهار روز آینده در برابر آزادی گروهی از زندانیان فلسطینی بوده است.

به گزارش تایمز اسرائیل، این مصوبه از سوی دفتر نخست‌وزیری به‌عنوان تأیید «چارچوب آزادی گروگان‌ها» معرفی شده و دارای چند ضمیمه است. با این حال، نکته قابل توجه این است که این ضمیمه به‌طور خاص در مصوبه رسمی دولت ذکر نشده است.

به گفته دو وزیر کابینه، سند شرم‌الشیخ که توسط ران درمر به نمایندگی از دولت امضا شده بود، در جلسه به وزرا ارائه و مورد بحث قرار گرفت. اما دولت نه درباره توافق شرم رأی‌گیری کرد و نه درباره پایان جنگ، که در متن این توافق تصریح شده است. به گزارش این رسانه این تصمیم با مخالفت برخی از اعضای کابینه از جناح راست افراطی روبه‌رو شد.

ایتمار بن‌گویر- وزیر امنیت ملی -اسحاق واسرلاو ف-وزیر توسعه مناطق نقب- همچنین وزیر میراث فرهنگی به همراه اسموتریچ- وزیر دارایی- و اوریت استروک -وزیر شهرک‌سازی و پروژه‌های ملی از حزب صهیونیسم دینی- در این جلسه رأی منفی دادند.

واکنش‌ مقامات در فلسطین

محمودعباس- رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین- در بیانیه‌ای در ایکس از اعلام دونالد ترامپ مبنی بر توافق جنگ استقبال کرد. عباس همچنین خواستار آن شد که دولت او اداره غزه را به دست گیرد.

همچنین تعدادی از مقامات محلی در غزه، از جمله یحیی السراج -شهردار شهر غزه- ایاد ابو رمضان -رئیس اتاق بازرگانی غزه- صوفیان عوده –اقتصاددان- و دیگر چهره‌های تجاری و دانشگاهی، نامه‌ای به رئیس جمهور آمریکا، ارسال کردند و از او به خاطر پایان دادن به جنگ در غزه تشکر کردند.

باسم نعیم-از اعضای دفترسیاسی حماس- نیز در گفت‌وگویی با شبکه اسکای‌نیوز اظهار داشت که نقش مستقیم ترامپ عامل اصلی دستیابی به آتش‌بس بوده است، با این حال تأکید کرد که رئیس‌جمهور آمریکا باید همچنان فشار خود بر اسرائیل را حفظ کند تا مانع از نقض توافق شود.

او گفت: «بدون دخالت شخصی دونالد ترامپ، رسیدن به پایان جنگ ممکن نبود. از همین رو از او و تلاش‌هایش برای اعمال فشار بر نتانیاهو و متوقف کردن این کشتار جمعی قدردانی می‌کنیم».

نعیم همچنین خاطرنشان کرد که حماس آمادگی دارد اداره نوار غزه پس از جنگ را به نهادی فلسطینی واگذار کند. در عین حال او تأکید کرد که این گروه همچنان «در صحنه حضور خواهد داشت».

به علاوه او از طرح‌هایی که نقشی برای تونی بلر در آینده غزه در نظر گرفته‌اند، انتقاد کرد. نعیم گفت:

«وقتی صحبت از تونی بلر می‌شود، متأسفانه ما فلسطینی‌ها، اعراب و مسلمانان و حتی بسیاری از مردم در سراسر جهان خاطرات تلخی از او داریم. هنوز نقش او را در کشتار و مرگ هزاران یا میلیون‌ها غیرنظامی بی‌گناه در افغانستان و عراق فراموش نکرده‌ایم. پس از آنکه عراق و افغانستان را ویران کرد او را به‌خوبی به خاطر داریم».

اوضاع در غزه

این توافق در حالی صورت گرفته که وزارت بهداشت تحت کنترل حماس می‌گوید در ۲۴ ساعت قبل از اجرایی شدن طرح توافق در مجموع ۱۷ نفر در غزه کشته و ۷۱ نفر زخمی شده‌اند. همچنین این گزارش می‌نویسد که از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون، تعداد کل مرگ و میر به ۶۷۲۱۱ نفر رسیده است.

به علاوه سازمان دفاع مدنی غزه می‌گوید پس از اعلام آتش‌بس توسط اسرائیل و شروع عقب‌نشینی نیروها، بیش از ۵۰ جسد از زیر آوار بیرون کشیده شده و به بیمارستان‌های سراسر این منطقه منتقل شده‌اند.

بازگشت‌کنندگان به شهر غزه نیز می‌گویند که نه از روی احساس امنیت، بلکه از روی ناچاری به شهر برگشته‌اند؛ چرا که بسیاری از آنان شنیده‌اند خانه‌هایشان دیگر ویران شده و دیگر وجود ندارد.

گفتنی است اسرائیل اکنون مرحله اول عقب‌نشینی را تکمیل کرده است. با این حال، دسترسی به بسیاری از بخش‌های شهر غزه هنوز محدود است و نگرانی‌ها در خصوص شکننده و موقتی بودن آرامش همچنان وجود دارد.

در عین سخنگوی یونیسف نیز در روز پنج شنبه در حالی که توافق اعلام شده بود گفت: «وضعیت بحرانی است. ما با توجه به اینکه سیستم ایمنی کودکان بیش از هر زمان دیگری در معرض خطر است، شاهد افزایش شدید مرگ و میر کودکان، نه تنها نوزادان، بلکه نوزادان نیز هستیم».

خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز به نقل از ایاد عماوی -هماهنگ‌کننده کمک‌های فلسطینی- گزارش داد که احساس او از این توافق ترکیبی از شادی و غم است. او گفت: «ما باور داریم و باور نداریم. ما احساسات متفاوتی داریم، بین شادی و غم، خاطرات همه چیز در هم آمیخته است». عماوی همچنین گفت اولویت بازگشت آوارگان به خانه‌هایشان و بازسازی غزه است.

تانیا کرامر -خبرنگار دویچه وله در اورشلیم- نیز تلفنی با برخی از ساکنان غزه صحبت کرد. آنها به او گفتند که خیالشان راحت شده، اما نگرانند که این وضعیت دوام نیاورد.

گفتنی است ایوت کوپر -وزیر امور خارجه بریتانیا- می‌گوید اکنون که آتش‌بس مورد توافق قرار گرفته است، مذاکراتی در مورد از سرگیری خدمات درمانی و ارسال کمک‌های بشردوستانه به نوار غزه در جریان است.

با این حال، او اعزام نیروهای بریتانیایی برای شرکت در تلاش‌ها برای نظارت بر اجرای مرحله اول طرح صلح ۲۰ ماده‌ای دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، را رد کرد.

نشست پس از توافق

به گفته منابع خبری عبدالفتاح السیسی -رئیس‌جمهور مصر- قصد دارد نشستی بین‌المللی با محوریت بحران غزه برگزار کند تا حمایت جهانی از طرح صلح ترامپ را جلب کند. این نشست قرار است با حضور رهبران و وزرای خارجه کشورهای مختلف از جمله آلمان، فرانسه، بریتانیا، ایتالیا، قطر، امارات، اردن، ترکیه، عربستان سعودی، پاکستان و اندونزی برگزار شود. گویا ترامپ نیز قرار است پس از سفر به اسرائیل راهی مصر شود.

ترامپ قرار است صبح دوشنبه به اسرائیل سفر کند و به دو فرستاده کلیدی خود و دخترش در اسرائیل بپیوندد. همچنین استیو ویتکاف، به همراه ایوانکا ترامپ -دختر ترامپ- و جرد کوشنر- داماد ترامپ- که خود یهودی است امروز در حال بازدید از دیوار ندبه دیده شدند.

گزارش‌ها حاکی است که رئیس‌جمهور آمریکا، در سفر آتی خود به خاورمیانه ابتدا روز دوشنبه وارد اسرائیل می‌شود، در پارلمان این رژیم سخنرانی خواهد کرد و با خانواده‌های اسرا دیدار می‌کند. او سپس راهی مصر می‌شود تا با سیسی دیدار و در مراسم امضای توافق‌نامه‌ای با مشارکت مصر، قطر و ترکیه شرکت کند.

منابع آمریکایی تأیید کرده‌اند که حضور ترامپ در این نشست در برنامه قرار دارد، هرچند کاخ سفید از اظهار نظر رسمی خودداری کرده است. در عین حال، یک مقام آمریکایی به آکسیوس گفته است که نتانیاهو در این نشست شرکت نخواهد کرد.

شکست ترامپ در گرفتن جایزه صلح

دونالد ترامپ، که همواره علاقه‌مند به حضور پررنگ در رسانه‌هاست، ابتدا قصد داشت توافق آتش‌بس میان حماس و اسرائیل را در هفتم اکتبر، هم‌زمان با سالروز حمله حماس به اسرائیل، به امضا برساند تا توجه جهانیان را جلب کند. او سپس امیدوار بود در ساعات پایانی پیش از اعلام برنده جایزه نوبل صلح، نام خود را در فهرست نامزدها قرار دهد؛ اما هر دو تلاشش ناکام ماند. با وجود حمایت شماری از مقامات، از جمله برخی مقام‌های اسرائیلی، در نهایت مارینا کورینا ماچادو -رهبر مخالفان دولت ونزوئلا- برنده جایزه شد. این موضوع واکنش گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی برانگیخت و به سوژه‌ای برای پست‌های طنز درباره ناکامی ترامپ در کسب نوبل تبدیل شد.

همچنین دستیار کاخ سفید در شبکه ایکس در پستی درباره همین موضوع خطاب به کمیته نوبل نوشت: «ترامپ به تلاش برای ایجاد صلح، پایان جنگ‌ها و نجات جان‌ها ادامه می‌دهد. کمیته نوبل ثابت کرد که سیاست را بر صلح ترجیح می‌دهد».

بنیامین نتانیاهو نیز در واکنش به اعطا نشدن جایزه نوبل صلح امسال به دونالد ترامپ در شبکه ایکس نوشت «کمیته نوبل درباره صلح سخن می‌گوید اما رئیس‌جمهور ترامپ آن را محقق می‌کند».

گفتنی است سفیر اسرائیل در سازمان ملل متحد نیز در شبکه ایکس نوشت ترامپ «امسال برنده جایزه صلح نوبل نشد، اما اقدامات قاطع و رهبری او هم‌اکنون تاریخ را دگرگون کرده است».

اکنون باید دید در میان سؤالات و تردیدهای بی‌شماری که میان مردم غزه وجود دارد و سابقه بدعهدی رژیم صهیونیستی در توافقات، در کنار وجود تندروها در کابینه اسرائیل و تردیدها در خصوص میزان حمایت آمریکا و غرب در بازسازی غره، توافق اعلام شده در شرم الشیخ چقدر می‌تواند دوام پیدا کند.

خبرنگار: ماری ملکی

انتهای پیام/