به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، کاهش سهم مردم در پرداخت هزینه‌های سلامت از جمله اهدافی است که نظام سلامت دنبال می‌کند و تقریبا به وعده ثابت همه دولت‌ها تبدیل شده است. یکی از ابزار تحقق این امر اجرای طرح پزشک خانواده است؛ به این مفهوم که افراد تحت نظر یک پزشک عمومی باشند که به پرونده پزشکی آن‌ها اشراف دارد و آن‌ها را می‌شناسد، بعد اگر نیاز بود به پزشک متخصص ارجاع داده شوند. طرح پزشک خانواده قدمتی نزدیک به ۲۰ سال دارد اما هنوز به سر منزل مقصود نرسیده است.

اکثر بیمارستان‌های تهران بالاتر از خیابان انقلاب هستند

طرح دیگری که با پزشک خانواده گره خورده نظام ارجاع است، به معنای ساده‌تر یعنی شبکه‌ای که بیمار را مرحله به مرحله هدایت می‌کند و مانع سردرگم شدن او در نظام سلامت می‌شود اما چه موانعی تاکنون سر راه اجرای این طرح‌ها بوده و برنامه دولت برای سال جدید چیست؟

حسین قناعتی رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز درباره موانع سر راه نظام ارجاع و پزشک خانواده گفت: دستور مهمی که روی میز وزیر بهداشت قرار دارد، اجرای نظام ارجاع است. برای انجام یک صورت مسئله در قالب سیاست باید حمایت‌های بالادستی و پایین‌دستی وجود داشته باشند. علاوه بر این طرح مشروعیت داشته و امکان پذیر باشد و مورد حمایت مردم قرار گیرد.

وی افزود: ترکیبی از امکانات، زیرساخت‌ها و از همه مهم‌تر حمایت مردم برای اجرای نظام ارجاع مورد نیاز است. یکی دیگر از موانع آشنا نبودن مردم است.

قناعتی در پاسخ به این سوال که آیا کسری بودجه مانع است، گفت: فکر نمی‌کنم بودجه مانع اصلی باشد بلکه ممکن است افرادی که منافعشان به خطر می‌افتد، سنگ‌اندازی کنند. همیشه در دنیا تعارض منافع یکی از مواردی است که برنامه‌های خوب را مخدوش می‌کند.

وی با بیان اینکه من نگران هستم که اگر نظام ارجاع درست انجام نشود، به شکست بیانجامد، عنوان کرد: من تمام تلاشم را خواهم کرد اما اگر مردم همکاری نکنند، حمایت بالادستی نداشته باشیم و پزشکان همراه نشوند و علاوه بر این مسیر درستی طراحی نشود، طرح شکست می‌خورد.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران بیان کرد: طرح تحول نظام سلامت از جمله طرح‌های خوبی بود که در اجرا به ضد خود تبدیل شد و دردسرهای بسیاری برای نظام سلامت ایجاد کرد. این طرح به دلیل پیش بینی نشدن منابع پایدار شکست خورد. باید درس بگیریم تا این اتفاق برای نظام ارجاع نیفتد.

چرا پزشکان همراهی نمی‌کنند؟

وی با اشاره به اینکه یکی از چالش‌های پیش روی اجرای پزشک خانواده و نظام ارجاع تعداد پزشکانی است که حاضر به همکاری هستند، توضیح داد: تعرفه فعلی در بیمارستان‌های دولتی و خصوصی و مطب‌ها درست نیست. پزشکان جزو اقشاری هستند که با تعرفه کم کار می‌کنند. البته موضوع فرهنگی هم مطرح است؛ وقتی جو مادی می‌شود و افراد فراموش می‌کنند که اولین وظیفه آن‌ها خدمت و بعد کسب درآمد است و سیستم عادلانه او را تامین می‌کند، بیشتر از طرح استقبال می‌کند.

قناعتی بیان کرد: در بسیاری از کشورها درآمد متخصصان چندان زیاد نیست اما با روحیه خوبی کار می‌کنند و به دلیل توزیع درست و سیستم اصولی فشار کاری زیادی روی دوششان نیست.

فشار کاری روی دوش کادر درمان

وی ادامه داد: گاهی کمر کادر درمان در ایران از فشار کاری خم می‌شود. نباید انقدر فشار کاری به افراد بیاوریم که از به سمتی بروند که کارکمتر و درآمد بیشتر دارد. یکی از مشکلات امروز ما حرکت پرستاران به سمت بخش خصوص و خروج از کشور است. با پرداخت صحیح وحجم کار معقول باید در افراد تمایل ایجاد کنیم.

نارضایتی پزشکان خانواده از نحوه اجرای آزمایشی

سعید مسکینی‌مود پزشک خانواده در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز با بیان اینکه بعد از گذشت سال‌ها از تصویب قانون پزشک خانواده متاسفانه عملکرد وزارت بهداشت در این حوزه اصلا قابل قبول نیست، توضیح داد: بسته‌ای را که در روستاها و ۲ استان مازندران و فارس اجرا می‌کنند، شباهت کمی به پزشکی خانواده دارد چراکه بیشتر تمرکز آن‌ها برروی  خدمات بهداشتی PHC  (مراقبت‌های بهداشتی اولیه) است که ازقبل وجود داشته؛ حالا با سنجاق کردن نظام ارجاع  و پرونده الکترونیک سلامت به این خدمات سعی می‌کنند وانمود کنند که این خدمات همان پزشکی خانواده است.

وی ادامه داد: در واقع هیکل شتر گاو پلنگی را عرضه نموده‌اند که کارایی مستقل سه حوزه پزشکی خانواده، نظام ارجاع و پرونده الکترونیک را تنزل داده و عملا آن را ازحوزه انتفاع خارج کرده است.

کارشناسی‌های فرد محور و منفعت‌طلب گروه‌های خاص

پزشک خانواده دانشگاه علوم پزشکی زاهدان با انتقاد از نحوه ارزیابی‌های وزارت بهداشت از روند اجرای آزمایشی پزشک خانواده در چند استان، عنوان کرد: کارشناسی‌های فرد محور و منفعت‌طلب گروه‌های خاص بدون استفاده از مستندات حاصل از مطالعات جهانی، حاصل کار وزارت بهداشت دراین سال‌ها بوده است که البته حتی همان باورهای خودشان را هم هیچگاه نتوانسته‌اند به منصه ظهور برسانند.

وی درباره موانعی که سر راه ارزیابی اجرای پزشک خانواده در این سال‌ها وجود داشته، بیان کرد: مهم‌ترین ارزیابی در حوزه پزشکی خانواده را می‌توان در بررسی شاخص‌هایی انجام داد که میزان تداوم خدمات و مسئولیت‌پذیری پزشکان را اندازه گیری می‌کند و متاسفانه با این شکل از سازمان‌دهی، تامین مالی و نظام پرداختی که امروز وجود دارد، اصلا امکان اجرای سطح قابل قبولی از ارزیابی ممکن نیست.

مسکینی‌مود با بیان اینکه کارکنان ارائه دهنده خدمات بهداشتی‌ می‌خواهند مراقبت‌های بهداشتی را با پزشک خانواده ادغام کنند چراکه بیمه می‌گوید من پول برای خدمات درمانی می‌دهم و تعهدی برای بهداشت ندارم، عنوان کرد: در واقع همان درمان را این بار با لباس پزشک خانواده عرضه کرده و مسیر را عوض می‌کنند. درواقع نگاه می‌کنند که منافع به کدام سمت است، اگر امروز منفعت در بیمه است، مسیر را به سمت بیمه کج می‌کنند، فردا که اعتبارات به سمت  بهداشت چربید، باز مسیر عوض می‌شود .

وی اضافه کرد: در این بین پزشکان عمومی که در واقع بازیگر اصلی پزشک خانواده از نظر ذاتی هستند، گوشت قربانی می‌شوند. جالب است بدانید که در اکثر این موارد علت تغییر رویه‌ها را کمبود اعتبار می‌دانند. در حالیکه اساس برنامه پزشک خانواده مدیریت منابع در جهت نجات از ورشکستگی است نه اینکه خودش بشود اسباب کاهش منابع!

برنامه وزارت بهداشت چیست؟

اسفند سال گذشته وزیر بهداشت از سند طرح سلامت‌بخش در راستای اجرای پزشک خانواده و نظام ارجاع رونمایی کرد. عین‌الهی درباره جزئیات سند گفت: اگر افرادی در جامعه ما ترجیح بدهند که از طریق کانال پزشک خانواده خدمت بگیرند، می‌توانند از مزایای آن برخوردار شوند و اگر کسی هم وارد آن نشود، می‌تواند همان روال سابق را پیش بگیرد و مشوقی برایش اعمال نمی‌شود.

وی افزود: از جمله مشوق‌هایی که قرار دادیم برای کسانی که در کانال پزشک خانواده و نظام ارجاع قرار بگیرند، این است که بتوانیم درمان‌شان را به نازل‌ترین قیمت انجام داده و برای مجموعه تخصصی و پزشکی هم که وارد این کانال می‌شود، مزایای برخورداری بیشتر از حق‌الزحمه را در نظر بگیریم.

وزیر بهداشت گفت: بر این اساس قبلا در حوزه بستری پنج درصد از هزینه خدمات بستری را بیمار و ۹۵ درصد را بیمه پرداخت می‌کرد اما اکنون ما در سه استان خراسان‌جنوبی، بوشهر و کردستان اگر بیماری از طریق پزشک خانواده از سطح یک به سطح بستری ارجاع شود، وزارت بهداشت پنج درصد فرانشیز را پرداخت می‌کند. نام این طرح «سلامت بخش» است که در این سه استان به صورت آزمایشی از امروز اجرا می‌شود و اگر موفقیت آمیز بود، با اولویت سایر استان‌های محروم‌ هم آن را گسترش می‌دهیم.

وی افزود: باتوجه به منابع شاید این امکان نباشد که در همه شهرها انجام دهیم؛ بنابراین با اولویت مناطق محروم آن استان‌ها اجرا می‌کنیم. بنابراین هدف اصلی این طرح، پیشگیری، بهداشت و مراقبت از طریق تقویت شبکه بهداشت است و هدف دیگرش این است که از این سیستم برای درمان مردم در سطوح مختلف استفاده کنیم تا به هدف غایی‌مان برسیم تا بیماران به ویژه در مناطق محروم، پرداختی برای درمان‌شان در بیمارستان‌ها نداشته باشند.

به گزارش ایسکانیوز، کارشناسان معتقدند که گره مشکلات نظام سلامت از جمله هزینه درمان، شلوغی مطب‌های پزشکان متخصص، سردرگمی بیماران و مواردی از این جنس با اجرای پزشک خانواده و نظام ارجاع حل خواهد شد و باید دید بعد از گذشت ۲۰ سال آیا طرح سلامت‌بخش می‌تواند طلسم ۲۰ ساله را بشکند یا به جمع طرح‌های ناموفق اضافه خواهد شد.

انتهای پیام /