به گزارش خبرنگار علم و فناوری ایسکانیوز؛ در مصر باستان به ویژه در دوره حکومت رومیان که از سال ۳۰ قبل از میلاد شروع شد، مومیایی‌ها در مراسم خاکسپاری‌شان روی یک تخته چوب به قبرستان منتقل می‌شدند. این تخته چوبی به نوعی برچسب مومیایی به شمار می‌آیند و شامل حکاکی‌هایی از اطلاعات مربوط به متوفی مانند سن، حرفه، شهر تولد، محل دفن و حتی روش مومیایی شدن‌شان هستند. از آنجا که این تخته چوب‌ها در دوران هلنیستی به یکی از ملزومات مراسم تدفین تبدیل شد، کتیبه‌های روی آن معمولا به زبان یونانی، دموتیک یا هر دو زبان نوشته شده است. عصر هلنیستی یا تمدن هلنیستی به دوره‌ای از تاریخ یونان باستان بین تاریخ درگذشت اسکندر مقدونی در سال ۳۲۳ پیش از میلاد مسیح تا پدید آمدن امپراتوری روم گفته می‌شود.
کشف مومیایی‌هایی با زبان طلا
در واقع این تخته چوب‌ها را برای شناسایی جسد هنگام رسیدن به کارگاه مومیایی کردن و سپس انتقال آن به گورستان درست می‌کردند. در یک معنای متعالی‌تر، تصور می‌شد که آنها متوفی را در زندگی پس از مرگ همراهی می‌کنند و حکاکی یک کتیبه مذهبی یا نماد مذهبی سلامتی آنها را در دنیای پس از مرگ تضمین می‌کند.
به لطف آب و هوای خشک مصر، این اشیاء اکثرا در شرایط بسیار خوبی حفظ شده‌اند. از این رو، محققان سال گذشته آنها را مورد مطالعه قرار دادند تا در مورد جامعه‌ای که آنها را درست کرده‌اند، بهتر درک کنند. اما اخیرا توجه محققان به راز دیگری جلب شده که این تخته چوب‌ها از دوران باستان تا به امروز در خود نگه داشته‌اند. همانطور که می‌دانید درختان هر ساله حلقه‌ای را در داخل تنه خود ایجاد می‌کنند که ویژگی‌های آن بسته به آب و هوا متفاوت است و از آنجا که برچسب‌های مومیایی از چوب ساخته شده‌اند، اطلاعات بسیار ارزشمندی را از محیط زیست و آب و هوای دوران باستان به دست می‌دهند و به قول محققان، بسیار فراتر از عملکرد اصلی خود عمل می‌کنند.
اکنون گروهی از دانشمندان سوئدی قصد دارند با بررسی این تخته‌های چوبی آب و هوای غرب مدیترانه را در زمان مصر روم بازسازی کنند.
شمارش حلقه‌های درختان
فرانسوا بلوندل، محقق دانشگاه ژنو و یکی از مدیران این مطالعه، می‌گوید: درختان آرشیوهایی هستند که اطلاعات بسیار زیاد و ارزشمندی مانند تاثیر آب و هوا روی رشد و دوره‌های خشکسالی را با خود حمل می‌کنند.
بلوندل توضیح می‌دهد که کلید بازسازی آب و هوای گذشته در عرض درختان نهفته است: حلقه‌های ضخیم‌تر نشان دهنده رشد سریع‌تر در سال‌هایی با بارندگی بیشتر و حلقه‌های باریک نشان دهنده سال خشکسالی است. مقایسه الگوهای حلقه رشد گونه‌های مختلف نوسانات آب و هوایی را در طول سال‌ها آشکار می‌کند.
بلوندل می‌گوید: به زبان ساده یک حلقه پهن در تنه درخت آب و هوا و محیط مناسب و یک حلقه باریک آب و هوا یا محیط بد را نشان می‌دهد.
محققان بیش از هزار و ۷۰۰ مورد از این تخته چوب‌ها را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. در ۴۵۱ مورد توانستند گونه درخت را شناسایی کنند که برخی از آنها در مصر رشد کرده‌اند و برخی دیگر از نقاط دیگری مانند شبه‌جزیره ایبریا وارد شده‌اند. شبه‌جزیره ایبِریا در جنوب غربی اروپا قرار دارد و کشورهای اسپانیا، پرتغال، آندورا و جبل‌طارق را در بر می‌گیرد. رایج‌ترین گونه‌ها در این موارد درختان سرو، کاج و بوته‌هایی از جنس تماریکس (مثل درخت گز) بودند و درختان سرو، صنوبر و زیتون و راش نیز در آنها وجود داشت.
از بین تخته چوب‌هایی که مورد مطالعه قرار گرفتند، الگوهای حلقه رشد درختان در ۲۴۲ مورد بررسی شد که ۸۰ درصد آنها کمتر از ۵۰ حلقه، ۱۸ درصد آنها بین ۵۰ تا ۱۰۰ حلقه و ۲ درصد بیش از ۱۰۰ حلقه داشتند.
محققان می‌گویند که این تحقیق تازه شروع کار است و راه درازی برای درک بهتر آب و هوای دوره باستان در پیش دارند.
ناگفته نماند که هزاران تخته چوب مومیایی در مجموعه‌ها و موزه‌های سرتاسر جهان نگهداری می‌شوند که آنها هم می‌توانند در این پروژه مورد مطالعه قرار گیرند. به طور مثال، موزه لوور پاریس به تنهایی ۸۵۲ برچسب مومیایی دارد. البته برخی از نمونه‌ها حلقه‌های کمی دارند، ولی در عوض در برخی موارد اگر مشخص شود که درخت‌ها منشاء یکسانی دارند، می‌توان آنها را به صورت سری تفسیر کرد.
به گفته بلوندل، این کشفیات را می‌توان به مجموعه‌های دیگری مانند پرتره‌ها، تابوت‌ها و اشیای بزرگ‌تر مومیایی‌ها تعمیم داد تا اطلاعات بسیار بیشتری کسب کرد.
او می‌گوید: حتی اگر نتوانیم آب و هوای مصر را مشخص کنیم، حداقل روندی از تغییر آب و هوای بخش بزرگی از مدیترانه شرقی را خواهیم دید. با این حال، این تحلیل نه تنها روند تغییر آب و هوا در یک قلمرو گسترده را به دست می‌دهد، بلکه برای درک بهتر بسیاری از رویدادهای مربوط به امپراتوری روم در سراسر منطقه از جمله دوره‌های شکوفایی و نزول آن، مفید است.
انتهای پیام/
نظر شما