به گزارش خبرنگار سیاسی ایسکانیوز، در پی افزایش تنشها میان رئیسکل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد بر سر سیاستهای ارزی و نحوه مدیریت بازار پول، و همچنین رشد بیسابقه نرخ ارز در بازار آزاد، زمزمههایی مبنی بر برکناری محمدرضا فرزین از ریاست بانک مرکزی در فضای رسانهای و مجازی منتشر شد.
بیشتر بخوانید؛
تکنرخی شدن ارز در پساماشه زیانبار است/ ضرورت دخالت دولت برای پیشگیری از آثار شوک روانی
این گمانهزنیها بهویژه پس از آن شدت گرفت که برخی منابع از نارضایتی دولت نسبت به عملکرد بانک مرکزی در کنترل بازار ارز خبر داده بودند. با این حال، روابطعمومی بانک مرکزی این اخبار را تکذیب کرد.
فرزین از بانک مرکزی میرود؟
نشانههای یک تغییر بزرگ در تیم اقتصادی دولت مسعود پزشکیان و ساختمان میرداماد بهوضوح قابل مشاهده است. در شرایطی که کشور با اجرای مکانیسم ماشه و بازگشت قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل رو به رو است، نیاز به یک تیم اقتصادی منسجم و هماهنگ بیش از هر زمان دیگری احساس میشود. با این حال، اختلافنظر جدی میان وزیر اقتصاد و رئیسکل بانک مرکزی، چالشی تازه را در مسیر مدیریت اقتصادی کشور ایجاد کرده است.
بر اساس گزارشها، مدنیزاده وزیر اقتصاد معتقد است که نظام ارزی کشور باید به سمت تکنرخی شدن حرکت کند در مقابل، محمدرضا فرزین رئیسکل بانک مرکزی همچنان بر تداوم سیاست چندنرخی تأکید دارد و این رویکرد را لازمه کنترل بازار در شرایط خاص کنونی میداند. همین اختلاف دیدگاه موجب شده است تا برخی منابع از احتمال برکناری فرزین و تغییر در رأس بانک مرکزی خبر دهند.
اختلاف میان دو نهاد اصلی اقتصادی کشور واکنشهایی را نیز در مجلس بهدنبال داشته است. شمس الدین حسینی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در واکنش به این مسئله اظهار داشت: «ایجاد هماهنگی میان نهادهای اقتصادی وظیفه رئیسجمهور است. تا آنجا که اطلاع دارم، آقای رئیسجمهور در قالب تیم اقتصادی دولت تلاش میکنند تا این هماهنگیها را افزایش دهند.»
در سوی دیگر، فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت در اظهارنظری که واکنشهایی را در پی داشت، اختلاف میان وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی را «عادی» توصیف کرد.
بهنظر میرسد در حالی که اقتصاد ایران زیر فشارهای خارجی و تحریمهای بینالمللی قرار دارد، هرگونه اختلاف یا تزلزل در رأس نهادهای اقتصادی میتواند پیامدهای قابلتوجهی بر ثبات بازار و اعتماد عمومی برجای گذارد.
در همین ارتباط، یوسف کاووسی مدیرکل بازرسی بانک مرکزی در دولت دوازدهم در گفتوگو با ایسکانیوز اظهار کرد: «اختلافات موجود در سطح تصمیمگیری اقتصادی تأثیر مستقیم و قابل توجهی بر بازار ارز و طلا دارد و آثار آن هماکنون در نوسانات اخیر بازار بهوضوح دیده میشود.»
در ادامه گفتگوی ایسکانیوز با آلبرت بغزیان و رحمان سعادت دو تن از کارشناسان اقتصادی را میخوانید:
برکناری رئیس بانک مرکزی میتواند اثر مستقیمی بر افزایش نرخ دلار داشته باشد
آلبرت بغزیان در پاسخ به پرسشی درباره تأثیر احتمالی برکناری رئیسکل بانک مرکزی بر نرخ دلار اظهار داشت: اختلاف دیدگاه میان وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی در ماههای اخیر کاملاً مشهود است. وزیر اقتصاد معتقد است که نرخ ارز باید تکنرخی شود تا از رانت و نابرابری جلوگیری شود، اما آقای فرزین بر ادامه سیاست چندنرخی تأکید دارد. حتی در وزارت اقتصاد، شاهد برخی نوسانات و اختلاف نظرهای داخلی نیز هستیم.
وی ادامه داد: برکناری رئیس بانک مرکزی در شرایط فعلی میتواند اثر مستقیمی بر افزایش نرخ دلار داشته باشد. تجربه نشان داده است که هر زمان سیاست بانک مرکزی به سمت شناورسازی نرخ ارز حرکت کرده، تورم افزایش یافته و هر زمان نرخ ارز تثبیت شده، رانت و عدم شفافیت اقتصادی شکل گرفته است. بنابراین، اگر سیاستهای بانک مرکزی تغییر کرده و موضع وزیر اقتصاد جایگزین شود، احتمال افزایش نرخ ارز بسیار بالاست.
مسئله اصلی انتخاب یک رئیس هماهنگ با تیم اقتصادی است
این کارشناس اقتصادی در پاسخ به پرسشی درباره اینکه آیا برکناری آقای فرزین میتواند اختلافات میان وزارت اقتصاد و بانک مرکزی را حل کند، اظهار داشت: حل اختلافات میان بانک مرکزی و وزارت اقتصاد بستگی مستقیم به فردی دارد که بهعنوان رئیس بانک مرکزی انتخاب خواهد شد. اگر گزینه جدید با وزیر اقتصاد هماهنگ باشد و رویکرد واحدی در سیاستهای ارزی و پولی داشته باشد، میتوان انتظار داشت اختلافات کاهش یافته و هماهنگی در تصمیمگیریها برقرار شود.
وی در ادامه افزود: بنابراین مسئله تنها تغییر در رأس بانک مرکزی نیست، بلکه انتخاب یک رئیس هماهنگ با تیم اقتصادی دولت و توانایی ایجاد هماهنگی میان نهادهای اقتصادی، کلید اصلی کاهش تنشها در سیاستهای ارزی و پولی است. در غیر این صورت، حتی با تغییر رئیس بانک مرکزی، اختلافات ممکن است عمیقتر شده و ثبات بازار ارز و اعتماد عمومی به سیاستهای اقتصادی دولت تحت تأثیر قرار گیرد.
اختلافات رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد باید کنترل شود
بغزیان درباره چرایی ناکامی دولت در ایجاد هماهنگی میان وزارت اقتصاد و بانک مرکزی گفت: اختلاف میان نهادهای اقتصادی امری طبیعی است. حتی در کشورهای پیشرفته مانند آمریکا، رئیس بانک مرکزی ممکن است با وزیر اقتصاد در موضوعاتی مانند نرخ بهره اختلاف نظر داشته باشد. مسئله مهم این است که این اختلافات باید مدیریت شود و اجازه ندهند تنشها به بازارها و اقتصاد عمومی سرایت کند.
وی با انتقاد از اختلافات وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی افزود: شانه خالی کردن از مسئولیت در چنین شرایطی، وضعیت اقتصادی را وخیمتر میکند. بهنظر من، حل اختلافات و ایجاد هماهنگی میان وزارت اقتصاد و بانک مرکزی بهتر از برکناری رئیس بانک مرکزی است. دولت و نهادهای ذیربط باید تلاش کنند مشکلات و تفاوت دیدگاههای خود را در چارچوب تیم اقتصادی کشور حل کنند تا ثبات بازار حفظ شود و اعتماد عمومی به سیاستهای اقتصادی دولت آسیب نبیند.
احتمال انتخاب همتی بهعنوان رئیس بانک مرکزی بسیار پایین است
این کارشناس اقتصادی درباره مطرح شدن نام عبدالنصر همتی بهعنوان جایگزین احتمالی رئیس بانک مرکزی اظهار داشت: به نظر میرسد احتمال انتخاب همتی بهعنوان رئیس بانک مرکزی بسیار پایین است. او پیشتر توسط مجلس استیضاح شد و تجربه نشان میدهد که بازگشتش به این سمت چندان محتمل نیست.
وی در ادامه تاکید کرد: حتی اگر همتی انتخاب شود، اختلافات میان وزارت اقتصاد و بانک مرکزی همچنان ادامه خواهد داشت، چرا که مسئله اصلی نه شخص رئیس بانک مرکزی، بلکه هماهنگی و انسجام تیم اقتصادی دولت است. بدون ایجاد رویکرد مشترک و هماهنگی واقعی بین نهادهای اقتصادی، تغییر در رأس بانک مرکزی به تنهایی قادر به حل اختلافات نخواهد بود و ممکن است نوسانات بازار ارز و طلا ادامه پیدا کند.
عملکرد فرزین در مدیریت بازار ارز موفقیتآمیز نبود
رحمان سعادت در پاسخ به پرسشی درباره تأثیر احتمالی برکناری محمدرضا فرزین بر نرخ ارز گفت: واقعیت این است که بخشی از نوسانات نرخ ارز به سیاستهای داخلی بانک مرکزی مرتبط نیست و تحولات خارجی و بینالمللی نیز نقش مهمی در افزایش نرخ ارز دارند. با این حال، باید گفت که عملکرد آقای فرزین در مدیریت بازار ارز موفقیتآمیز نبوده و در طول یک سال اخیر اقدام مؤثری در این حوزه صورت نگرفته است. علاوه بر این، اختلافات وی با وزارت اقتصاد نیز وضعیت را پیچیدهتر کرده است. بنابراین، اگر فرزین از ریاست بانک مرکزی کنار رود، احتمال افزایش قیمت ارز در بازار بسیار بالاست.
وی با اشاره به عملکرد فرزین در بخش بانکی گفت: مهمترین مقام اقتصادی کشور، رئیس بانک مرکزی است، چرا که اقتصاد ما بانکمحور و پولمحور است. طی ماههای اخیر، آقای فرزین تلاش کرد بانکها را ساماندهی کرده و انضباطی در عملکرد آنها ایجاد کند، اما این انضباط باعث شد محدودیتهایی در اعطای وام به وجود آید و برخی مردم در دریافت تسهیلات دچار مشکل شوند.
همسویی رئیس بانک مرکزی و وزیر، شانهخالی کردن دولت را منتفی میکند
این کارشناس اقتصادی در توضیح اینکه آیا با برکناری محمدرضا فرزین، اختلافات میان بانک مرکزی و وزارت اقتصاد پایان مییابد، گفت: خروج فرزین از بانک مرکزی میتواند پیامد مثبتی داشته باشد، زیرا وزارت اقتصاد تاکنون بهصورت کامل مسئولیت بازار ارز را نمیپذیرد و وزیر اقتصاد بارها اعلام کرده که نرخ ارز ارتباط مستقیمی با وزارت اقتصاد ندارد.
سعادت ادامه داد: اگر رئیس بانک مرکزی جدید فردی باشد که دیدگاههایش به تفکرات وزیر اقتصاد نزدیک باشد، دیگر امکان شانه خالی کردن وزارت اقتصاد از مسئولیتهای خود وجود نخواهد داشت و هماهنگی بیشتری میان نهادهای اقتصادی برقرار خواهد شد. در غیر این صورت، اختلافات موجود نه تنها ادامه مییابد، بلکه مانع از تحولات مثبت در اقتصاد کشور خواهد شد و ثبات بازار ارز همچنان در معرض خطر خواهد بود.
اگر نرخ ارز بهصورت آزاد تعیین شود شاهد افزایش قیمت دلار خواهیم بود
این کارشناس اقتصادی درباره اختلافات میان وزارت اقتصاد و بانک مرکزی گفت: وزارت اقتصاد بر این باور است که چندنرخی بودن ارز موجب ایجاد رانت و نابرابری اقتصادی شده است، اما واقعیت این است که حتی پس از آزادسازی کامل نرخ ارز، این رانتها بهطور کامل از بین نخواهند رفت و برخی مشکلات ساختاری همچنان پابرجا خواهد بود.
وی با بیان اینکه در شرایط فعلی تک نرخی کردن ارز مناسب نیست گفت: در شرایط کنونی، اگر نرخ ارز بهصورت آزاد تعیین شود، به احتمال زیاد شاهد افزایش قابل توجه قیمت دلار خواهیم بود. بنابراین مسئله تنها حذف چندنرخی بودن ارز نیست، بلکه مدیریت صحیح بازار و هماهنگی میان نهادهای اقتصادی برای کنترل پیامدهای این تصمیم اهمیت دارد. بدون وجود یک رویکرد منسجم، آزادسازی نرخ ارز میتواند به تورم و نوسانات شدید در بازار منجر شود و وضعیت اقتصادی مردم را تحت تأثیر قرار دهد.
مسئله تجربه فردی نیست بلکه توانایی هماهنگی است
سعادت در پاسخ به پرسشی درباره ویژگیهای لازم برای کارآمد بودن رئیس کل بانک مرکزی گفت: برخلاف وزارت اقتصاد، انتخاب رئیس بانک مرکزی نیازی به تأیید مجلس ندارد و رئیسجمهور یا وزیر اقتصاد شخصاً این انتخاب را انجام میدهند. بنابراین، مسئله صرفاً تجربه فرد انتخابی نیست، بلکه توانایی او در ایجاد هماهنگی میان نهادهای اقتصادی و جلوگیری از تعمیق اختلافات، نقش کلیدی در ثبات بازار ارز و اعتماد عمومی است.
به گزارش ایسکانیوز؛ اختلافات میان وزارت اقتصاد و بانک مرکزی همچنان ادامه دارد و دیدگاهها درباره سیاستهای ارزی متفاوت است. این اختلافات میتواند ثبات بازار ارز را به خطر بیندازد و نوسانات شدیدی ایجاد کند.
برکناری رئیس بانک مرکزی احتمالاً موجب افزایش نرخ دلار خواهد شد، مگر آنکه جایگزینی هماهنگ با تیم اقتصادی دولت انتخاب شود. مدیریت نادرست اختلافات میتواند روند تصمیمگیری اقتصادی و اعطای تسهیلات بانکی را مختل کند. حتی پس از آزادسازی نرخ ارز، برخی مشکلات ساختاری و رانتها همچنان باقی خواهند ماند. انسجام میان نهادهای اقتصادی، کلید کنترل نوسانات بازار و حفظ ثبات اقتصاد کشور است.
انتهایپیام/
خبرنگار: علیرضا همتی بهار
نظر شما