حجت‌اله منیری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در حاشیه مراسم رونمایی از کتاب "حماسه ایمان" با موضوع مقاومت در دانشگاه آزاد اسلامی، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز اظهار کرد: ادبیات آیینی اصطلاحی است که در چند دهه اخیر بر سر زبان‌ها افتاده و در میان جامعه ادبی ایران مرسوم شده اما به لحاظ مضمون و محتوا این ادبیات سابقه چند سده‌ای دارد و می‌توان گفت که این نوع ادبیات به طور رسمی و کلاسیک از قرن چهارم توسط کسانی که آن ها را فضائل‌خوان یا مناقب‌گو می‌گفتند، شروع شد. مرحوم ذبیح الله صفا در کتاب تاریخ ادبیات این مسئله به طور مفصل پرداخته است. در میان شاعرانی مثل کسایی مروزی و ناصر خسرو این ادبیات پرورانده شد و در دوره عراقی عده‌ای از شاعران برجسته مثل سعدی و مولانا به این موضوع پرداختند البته حافظ خیلی کمرنگ اما خیلی موثر به این ادبیات توجه داشت. بعد از آن دوره ای مرسوم به دوره ی اصفهانی یا هندی میرسیم که با حاکمیت مذهب شیعه در ایران مسئله مدیحه یا مرثیه سرایی در خصوص پیامبر(ص) و چهارده معصوم این مسئله به اوج خودش رسید.
برگزاری اختتامیه جشنواره ملی شعر نبوی
وی افزود: محتشم کاشانی و دیگران بعد از بیدل در این مسئله سرآمد هستند و این موضوع همچنان استمرار داشت تا به دوره قاجار رسید و همگانی شد تا آنجایی که شاهان قاجاری دستی بر این نوع ادبی داشتند، شاعران در دوره مشروطه به دلیل وجود فضای باز اجتماعی و سیاسی سیاست زده هستند. پس از آن باز هم به این موضوع کم و بیش پرداخته می‌شد اما تا اندازه‌ای در محاق رفت؛ زیرا مسئله ارتباط جامعه خصوصاً جامعه روشنفکری با دنیای غرب، سمت و سوی هنر به خصوص شعر و ادبیات را به سمت دیدگاه‌های سیاسی برد. افرادی مثل علی معلم دامغانی، مرحوم طاهره صفارزاده، گرمارودی از شاعران آئینی اخیر ادبیات ما هستند.
استاد دانشگاه خاطر نشان کرد: با بروز دوران دفاع مقدس ادبیات آئینی، یک روح و جان تازه‌ای گرفت و بسیاری از کسانی که اهل ذوق و ادب بودند به این مسئله روی آوردند و آثار خوبی از خود به جای گذاشتند که می‌توان از شعرایی مانند حمید سبزواری، معلم دامغانی، قیصر امین پور، حسن حسینی و سلمان هراتی و دیگران یاد کرد.
این نویسنده آئینی با تاکید بر نقاط قوت و نقاط ضعف این نوع از ادبیات اظهار داشت: در هر حوزه هنری می‌توانیم یک محاسنی داشته باشیم و مضراتی. متاسفانه ادبیات آیینی بدون چارچوب خاص رها شده است بدین معنا که کسانی که به ادبیات آیینی می‌پردازند به سبب طبع ذوقی که دارند بدون هیچ پشتوانه تاریخی و علمی و مطالعه به این سمت می آیند و برخی آفت‌ها را وارد ادبیات می‌کنند.
به گفته منیری، برخی نسبت به معارف اسلامی سواد کافی ندارند؛ لذا گاهی در شعرها و سروده‌های خود به برخی از مولفه‌های قدسی اهانت می‌کنند. البته این را به همه تسری نمی‌دهم.
ویراستار کتاب "حماسه های ایمان" تصریح کرد: ما باید بتوانیم در توصیف‌های خود تعادل را نگه داریم؛ مانند شعر شهریار که می‌گوید: "نه خدا توانمش خواند نه بشر توانمش گفت/ متحیرم چه نامم شه ملک لافتی را" اما متاسفانه عده کمی از شاعران این تعادل را حفظ می‌کنند. این‌ها آفت هایی است که در ادبیات آیینی وجود دارند.
وی در پایان گفت: آفت برجسته دیگری که در شعرهای آیینی وجود دارد آن نگاه انتقادی و جسارت آمیزی است که بعضی از شاعران ما به شخصیت های تاریخی روا دارند. به خیال این که مجلس گرمی می‌کنند و به اصطلاح به دل‌ها آتش بیشتری می‌اندازند، در حالی که مستنداتی که این شاعران به آنها استناد می‌کنند مشخص نیست.
خبرنگار: محمدحسین میرزائی / مهدیس مخدومی
عکس: مهدی میرزائی
انتهای پیام/
نظر شما