به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، مقامات قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان با سفر به ایالات متحده در دفتر کاخ سفید با ترامپ دیدار کردند. یکی از اتفاقات مهم در جریان این دیدارها، تصمیم قاسم جومارت توقایف- رئیس‌جمهور قزاقستان- برای پیوستن به پیمان ابراهیم بود.

بیشتر بخوانید:

فروش اف-35 به عربستان در ازای پیوستن به پیمان ابراهیم / بن سلمان به ترامپ چراغ سبز می‌دهد؟

همچنین این سفر منجر به امضای بیش از ۳۰ توافق‌نامه به ارزش مجموعا ۱۷.۲ میلیارد دلار شد که در جریان کنفرانس تجاری سی۵+۱ در اتاق بازرگانی ایالات متحده به امضا رسید. این توافق‌ها حوزه‌های کلیدی از جمله هوانوردی، معدن، کشاورزی، نوآوری دیجیتال و آموزش را شامل می‌شوند.

پیوستن قزاقستان به پیمان ابراهیم

پیمان ابراهیم در سال ۲۰۲۰ و در دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ میان اسرائیل و شماری از کشورهای عربی و مسلمان منطقه منعقد شده بود و رژیم صهیونیستی و آمریکا همواره تمایل خود برای پیوستن دیگر کشورها به این پیمان ابراز کرده اند.

در همین راستا دونالد ترامپ روز پنج‌شنبه اعلام کرد که قزاقستان، کشوری در آسیای مرکزی و با جمعیتی عمدتا مسلمان، نخستین کشوری خواهد بود که در دور دوم ریاست‌جمهوری او به پیمان ابراهیم می‌پیوندد.

ترامپ این خبر را در شبکه اجتماعی سوشال تروث منتشر کرد و گفت که این پیام را بلافاصله پس از پایان تماس خود با رئیس‌جمهور قزاقستان و نخست‌وزیر اسرائیل -بنیامین نتانیاهو- منتشر کرده است. او افزود: «این گامی بزرگ در جهت ساختن پل‌هایی در سراسر جهان است. امروز، کشورهای بیشتری در صف هستند تا از طریق پیمان ابراهیم، صلح و شکوفایی را در آغوش بگیرند».

پیش از این نیز، استیو ویتکاف -نماینده ویژه ایالات متحده- بدون آن‌که نام تازه‌ترین عضو پیمان ابراهیم را فاش کند اشاره‌ای مقدماتی به این خبر کرده بود.

وب‌سایت رسمی سفارت قزاقستان در اسرائیل نیز گزارش داد که رئیس جمهور توکایف در واشنگتن با مارکو روبیو -وزیر امور خارجه ایالات متحده- و دیگر اعضای دولت ترامپ دیدار کرد. بنا به گزارش‌ها، در این دیدار، توکایف بر فرصت‌های استراتژیک برای تعمیق روابط اقتصادی بین قزاقستان و ایالات متحده تأکید کرد و تعهد قزاقستان به گفتگوی سیاسی در سطوح مختلف را مجددا تأیید نمود.

گفتنی است رسانه‌های خبری اقدام قزاقستان را نمادین توصیف کرده‌اند، زیرا این کشور از همان سال‌های نخست استقلال خود ، یکی از نخستین کشورهای مسلمان شوروی سابق بود که روابط دیپلماتیک رسمی با اسرائیل برقرار کرد. این روابط از سال ۱۹۹۲ آغاز شد و سه دهه است که در حوزه‌های اقتصادی، کشاورزی، فناوری، و همکاری‌های امنیتی تداوم دارد.

قزاقستان تقریبا ۲۰ میلیون نفر جمعیت دارد و از نظر مساحت یکی از بزرگترین کشورهای جهان است و در کنار جمعیت مسلمان شاهد حضور جامعه کوچک اما فعال یهودیان است. این عامل در کنار رویکرد سیاست خارجی این کشور، موجب شده که آستانه همواره از روندی معتدل و تعامل‌گرا نسبت به اسرائیل پیروی کند.

گفتنی است زمانی که رئیس جمهور قزاقستان در کاخ سفید با ترامپ ملاقات کرد خبرنگاران از رئیس جمهور آمریکا درباره علت پیوستن قزاقستان به توافق‌های ابراهیم پرسیدند.

ترامپ پاسخ این پرسش را به معاونش، جی‌دی ونس، سپرد. ونس تأکید کرد که دولت دوم ترامپ قصد دارد روند گسترش توافق‌های ابراهیم را ادامه دهد و کشورهایی مانند قزاقستان آغازگر موج جدیدی از این همکاری‌ها خواهند بود.

گفتنی است در ماه اوت، خبرگزاری رویترز گزارش داده بود که دولت ترامپ در حال بررسی پیوستن جمهوری آذربایجان به توافق‌ ابراهیم است.

مارکو روبیو -وزیر خارجه آمریکا- نیز در این دیدار گفت، توافق‌های ابراهیم تنها به روابط سیاسی محدود نیست و می‌تواند زمینه‌ساز همکاری‌های اقتصادی و توسعه مشترک میان کشورهای مسلمان و اسرائیل شود.

همچنین وقتی از ترامپ پرسیده شد که آیا در دیدار با احمد الشرع -رئیس‌جمهور سوریه- که قرار است روز دوشنبه انجام شود، درباره توافق‌های ابراهیم گفت‌وگو خواهد کرد یا نه، او پاسخ نداد. در عوض تأکید کرد که الشرع در یک محیط دشوار کار بسیار خوبی انجام داد و به‌همین دلیل آمریکا تصمیم گرفته است تا تحریم‌های علیه دمشق را لغو کند.

واکنش حماس

حماس به پیوستن قزاقستان به پیمان ابراهیم واکنش نشان داد و در بیانیه‌ای اعلام کرد: «این اقدام در واقع تلاشی برای سفیدنمایی جنایات نسل‌کشی اشغالگران علیه ملت فلسطین در نوار غزه است؛ در حالی که این رژیم فاشیستی و رهبران جنایتکار جنگی آن که تحت تعقیب دادگاه کیفری بین‌المللی هستند با انزوای فزاینده جهانی روبه‌رو هستند». این جنبش همچنین از همه کشورها خواست تا «هرگونه رابطه خود را با اسرائیل قطع کرده» و «از مشارکت در طرح‌های عادی‌سازی روابط با این رژیم خودداری کنند».

تمایل آمریکا برای دور زدن چین و تأمین مواد معدنی

رسانه‌ها علاوه بر موضوع مربوط به موضوع پیوستن قزاقستان به پیمان ابراهیم به اهمیت مواد معدنی کشورهای آسیای مرکزی برای آمریکا نیز اشاره کرده‌اند. ترامپ در ضیافت شام با رهبران آسیایی گفت: «یکی از موارد کلیدی در دستور کار ما، مواد معدنی حیاتی است». او اظهار داشت: «ما در حال تقویت مشارکت‌های اقتصادی خود، بهبود همکاری‌های امنیتی و گسترش پیوندهای کلی هستیم».
ترامپ همچنین در مورد اهمیت کشورهای آسیای مرکزی گفت: «این کشورها زمانی محل جاده ابریشم باستانی بودند که شرق و غرب را به هم متصل می‌کرد». او در عین حال خاطرنشان کرد که «متاسفانه، رؤسای جمهور قبلی آمریکا این منطقه را کاملا نادیده گرفته بودند» و افزود: «من اهمیت این منطقه را درک می‌کنم» اما «بسیاری از مردم این را نمی‌دانند».

رسانه‌های خبری در گزارش خود اشاره کردند که دیدارهای کاخ سفید با رهبرای آسیایی پس از آن صورت گرفت که ترامپ توانست حداقل موقتا روابط خود را با شی جین پینگ -رهبر چین- بر سر صادرات عناصر خاکی کمیاب، بهبود ببخشد.

آسوشیتدپرس نوشت: واشنگتن اکنون به‌دنبال راه‌های جدیدی برای دور زدن چین در زمینه مواد معدنی حیاتی است. زیرا چین تقریبا ۷۰ درصد از معادن عناصر خاکی کمیاب جهان را در اختیار دارد و تقریبا ۹۰ درصد از فرآوری جهانی عناصر خاکی کمیاب را کنترل می‌کند. گفتنی است این مواد خاکی کمیاب برای تولید جت‌های جنگنده، خودروهای برقی و تلفن‌های هوشمند نقش حیاتی دارد.
در عین حال منطقه آسیای مرکزی از ذخایر غنی مواد معدنی کمیاب برخوردار است و نزدیک به نیمی از تولید جهانی اورانیوم -که برای تولید انرژی هسته‌ای اهمیت حیاتی دارد- از این منطقه تأمین می‌شود. با این حال، کشورهای این حوزه همچنان به سرمایه‌گذاری خارجی گسترده برای توسعه و بهره‌برداری مؤثر از منابع خود نیاز دارند.

به‌طور سنتی، صادرات مواد معدنی حیاتی آسیای مرکزی بیشتر به سمت چین و روسیه هدایت شده است. داده‌های نیز نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۳، قزاقستان حدود ۳.۰۷ میلیارد دلار مواد معدنی حیاتی به چین و ۱.۸ میلیارد دلار به روسیه صادر کرده، در حالی که صادرات آن به ایالات متحده تنها ۵۴۴ میلیون دلار بوده است.

ترامپ در سخنان خود تأکید کرد که دولتش در هفته‌های اخیر از طریق توافق با متحدان و شرکای جهانی برای گسترش زنجیره تأمین مواد معدنی حیاتی، گام‌هایی در جهت تقویت امنیت اقتصادی آمریکا برداشته است. او از رهبران کشورهای مهمان نیز خواست تا دیدگاه‌های خود را بیان کنند. در پاسخ نیز آن‌ها از تلاش‌های دولت ترامپ برای توسعه تجارت منطقه‌ای و ترویج صلح جهانی قدردانی کردند.

در این میان، امامعلی رحمان -رئیس‌جمهور تاجیکستان- با اشاره به اینکه کشورش دارای ذخایر بسیار غنی از مواد معدنی حیاتی است، موقعیت دشوار ژئوپلیتیکی تاجیکستان را که میان روسیه و چین قرار دارد، یادآور شد و تأکید کرد: همکاری ما با ایالات متحده، به‌ویژه در حوزه‌های امنیتی حساس، از اهمیت بالایی برخوردار است و ما خواستار گسترش این روابط هستیم».

گفتنی است کشورهای حاضر در این نشست از منظر امنیتی یکی از خریداران اصلی مهمات و تجهیزات نظامی از آمریکا و اروپا هستند و بارها تمایل خود را برای گسترش این روابط اعلام کرده‌اند.

انتهای پیام/