به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، ارکان نظام سلامت همچون حلقه‌های زنجیر به یک دیگر متصل هستند و اگر هر کدام از این حلقه‌ها حذف شوند، تحقق هدف عدالت در سلامت و درمان رایگان با مشکل مواجه می‌شود. یکی از گره‌های مهم نظام سلامت در این سال‌ها موضوع پزشک خانواده است که ارتباط تنگاتنگی با نظام ارجاع دارد.
کمبود ۲۱ هزار پزشک خانواده در کشور
به بیان ساده‌تر اگر پزشک خانواده به سر منزل مقصود برسد، به دنبال آن نظام ارجاع برقرار می‌شود و افراد به جای حضور در مطب‌های شلوغ متخصصان مسیر درمان را از پزشک خانواده آغاز می‌کنند و بسیاری از مشکلاتی که امروز در حوزه سلامت با آن مواجه هستیم، رفع خواهد شد.
این درحالی است که دو دهه از طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع می‌گذرد و با وجود اینکه اجرای سراسری آن در برنامه چهارم، پنجم و ششم توسعه پیش‌بینی شده بود، هنوز اجرا نشده و تنها شاهد اجرای محدود و ناقص در چند استان بودیم.
وعده‌های آقای وزیر
بهرام عین اللهی، وزیر بهداشت مهم‌ترین برنامه خود را اجرای پزشک خانواده دانسته و عنوان کرده که این برنامه از ابتدای دی ماه در تمام سطوح ارجاع در شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر آغاز شده است. وی همچنین توضیح داده که اتصال سطوح یک تا سه نظام ارجاع جای کار دارد که باید با تلاش معاونان بهداشت و مدیران حوزه درمان، به طور کامل عملیاتی شود.
وزیر بهداشت وعده داده که در اردیبهشت ۱۴۰۲ پزشک خانواده به صورت سراسری اجرا شود اما از آن جایی که همیشه پای بودجه درمیان است، تحقق وعده وزیر بهداشت هم منوط به تامین بودجه است. وی گفته: پیشنهادهای لازم برای اختصاص اعتبارات کافی جهت اجرای سراسری برنامه از طرف وزارت بهداشت به مجلس شورای اسلامی ارائه شده است و اگر این اعتبارات تأمین شود از اردیبهشت ۱۴۰۲ قادر به اجرای سراسری برنامه در تمام کشور خواهیم بود.
اما پزشکان خانواده‌ای که در حال حاضر در برخی استان‌ها فعالیت می‌کنند، معتقدند که اجرای محدود این طرح موفقیت آمیز نبوده و کاستی‌های بسیاری دارد. سعید مسکینی‌مود پزشک خانواده در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز با بیان اینکه بعد از گذشت ۱۷ سال از تصویب قانون پزشک خانواده متاسفانه عملکرد وزارت بهداشت در این حوزه اصلا قابل قبول نیست، توضیح داد: بسته‌ای را که در روستاها و ۲ استان مازندران و فارس اجرا می‌کنند، شباهت کمی به پزشکی خانواده دارد چراکه بیشتر تمرکز آن‌ها برروی خدمات بهداشتی PHC (مراقبت‌های بهداشتی اولیه) است که ازقبل وجود داشته؛ حالا با سنجاق کردن نظام ارجاع و پرونده الکترونیک سلامت به این خدمات سعی می‌کنند وانمود کنند که این خدمات همان پزشکی خانواده است.
وی ادامه داد: در واقع هیکل شتر گاو پلنگی را عرضه نموده‌اند که کارایی مستقل سه حوزه پزشکی خانواده، نظام ارجاع و پرونده الکترونیک را تنزل داده و عملا آن را ازحوزه انتفاع خارج کرده است.
کارشناسی‌های فرد محور و منفعت‌طلب گروه‌های خاص
پزشک خانواده دانشگاه علوم پزشکی زاهدان با انتقاد از نحوه ارزیابی‌های وزارت بهداشت از روند اجرای آزمایشی پزشک خانواده در چند استان، عنوان کرد: کارشناسی‌های فرد محور و منفعت‌طلب گروه‌های خاص بدون استفاده از مستندات حاصل از مطالعات جهانی، حاصل کار وزارت بهداشت دراین سال‌ها بوده است که البته حتی همان باورهای خودشان را هم هیچگاه نتوانسته‌اند به منصه ظهور برسانند.
وی درباره موانعی که سر راه ارزیابی اجرای پزشک خانواده در این سال‌ها وجود داشته، بیان کرد: مهم‌ترین ارزیابی در حوزه پزشکی خانواده را می‌توان در بررسی شاخص‌هایی انجام داد که میزان تداوم خدمات و مسئولیت‌پذیری پزشکان را اندازه گیری می‌کند و متاسفانه با این شکل از سازمان‌دهی، تامین مالی و نظام پرداختی که امروز وجود دارد، اصلا امکان اجرای سطح قابل قبولی از ارزیابی ممکن نیست.
مسکینی‌مود توضیح داد: مسلما با این مقرارتی که صاحبان فرآیند سعی دارند آن را برای اجرای پزشکی خانواده دیکته کنند، رفتار بازیگران عرصه پزشکی خانواده دچار چالش‌های اساسی خواهد شد و شاید صلاح باشد که اصلا اجرا نشود.
پزشک خانواده در پاسخ به این سوال که چرا تاکنون عزمی جدی در دولت‌ها برای اجرای پزشک خانواده وجود نداشته، گفت: وقتی که شما نمی‌دانید کجا می‌خواهید بروید، فرقی نمی‌کند که ازکدام راه می‌روید و بارها مسیر خود را به سمت مقصدی نامعلوم عوض می‌کنید . تقریبا هر دولتی که آمده، اولویت اولش را اجرای پزشکی خانواده و نظام ارجاع دانسته ولی در عمل سر از ناکجا آباد درآورده است. این را از این جهت می‌گویم که تقریبا به تعداد وزرای بهداشت، معاونین بهداشتی و مدیرعاملان سازمان‌های بیمه، کارشناسان و غیره همواره راه‌های اجرای پزشک خانواده متفاوت وجود داشته و هر کسی هم می‌آید فقط می‌خواهد تفکر خودش را دیکته کند و در واقع دستی می‌زند و می‌رود.
مسکینی‌مود با بیان اینکه کارکنان ارائه دهنده خدمات بهداشتی می‌خواهند مراقبت‌های بهداشتی را با پزشک خانواده ادغام کنند چراکه بیمه می‌گوید من پول برای خدمات درمانی می‌دهم و تعهدی برای بهداشت ندارم، عنوان کرد: در واقع همان درمان را این بار با لباس پزشک خانواده عرضه کرده و مسیر را عوض می‌کنند. درواقع نگاه می‌کنند که منافع به کدام سمت است، اگر امروز منفعت در بیمه است، مسیر را به سمت بیمه کج می‌کنند، فردا که اعتبارات به سمت بهداشت چربید، باز مسیر عوض می‌شود .
وی اضافه کرد: در این بین پزشکان عمومی که در واقع بازیگر اصلی پزشک خانواده از نظر ذاتی هستند، گوشت قربانی می‌شوند. جالب است بدانید که در اکثر این موارد علت تغییر رویه‌ها را کمبود اعتبار می‌دانند. در حالیکه اساس برنامه پزشک خانواده مدیریت منابع در جهت نجات از ورشکستگی است نه اینکه خودش بشود اسباب کاهش منابع!
کمبود اعتبار بهانه است
پزشک خانواده با اشاره به اینکه کمبود اعتبار بهانه‌ای برای اجرا نشدن پزشک خانواده است، بیان کرد: در این بین مشاورینی هم وجود دارند که برای کسب منافع، طبل پرونده الکترونیک را بر سر پزشک خانواده می‌کوبند که بدون پرونده الکترونیک و نسخه الکترونیک اجرای نظام ارجاع شدنی نیست، درنتیجه بدون نظام ارجاع اجرای پزشک خانواده شدنی نیست. در نهایت هم می‌گویند لازم است اعتبارات را از سایر ارگان‌های بی‌ربط بیاوریم تا پزشک خانواده را اجرا کنیم.
وی افزود: اساتیدی که از سابقه ۷۰ ساله نظام ارجاع در دنیا مطلعند می‌دانند که حتی امروزه با وجود اینترنت، روال نظام ارجاع بسیاری از کشورها وابسته به نسخه الکترونیک و پرونده الکترونیک نیست.
بودجه اجرای پزشک خانواده چقدر است؟
سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه اختصاص داده شده برای اجرای پزشک خانواده را اینطور اعلام کرد: ۱۰درصد منابع هدفمندی یارانه‌ها، معادل ۶۹ هزار میلیارد تومان برای حوزه سلامت و ۴۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان برای پزشک خانواده در نظر گرفته شده است.
برخی نمایندگان مجلس معتقدند که این میزان برای اجرای طرح کافی نیست و باید به عدد ۶۲ هزار میلیارد برسد. همایون سامه‌یح، نماینده مجلس شورای اسلامی در این باره به جام‌جم می‌گوید: واقعیت این است که در حال حاضر با توجه به بودجه اعلام‌شده از سوی دولت برای وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و همچنین اجرای طرح دارویار که هرینه‌های زیادی را برای دولت ایجاد کرده است اجرای این طرح بعید به نظر می‌رسد زیرا آنچه معلوم است این که دولت نمی‌تواند این هزینه‌ها را پرداخت کند.
در مقابل سید جلیل میرمحمدی عضو کمیسیون تلفیق هم معتقد است که بودجه کافی است مشروط به اینکه زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری اجرای این دو برنامه توسط دولت فراهم شود.
به گزارش ایسکانیوز، براساس اظهارنظرهای کارشناسان به نظر می‌رسد که اجرای پزشک خانواده نیازمند فراهم شدن زیرساخت‌ها و تامین بودجه است. از طرفی دولت باید اجرای آزمایشی طرح در چند استان را به درستی آسیب‌شناسی کند تا نواقص اصلی نمایان شوند و شاهد اجرای واقعی و سراسری برنامه باشیم چراکه رسیدن به هدف درمان رایگان در قدم اول نیازمند اجرای پزشک خانواده است.
خبرنگار: پرستو خلعتبری
انتهای پیام /
نظر شما