به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، هفته گذشته سخنگوی وزارت امور خارجه ایران به نکته‌ای در خصوص توافق ایران و عراق درباره گروه‌های تروریستی مسلح در خاک اقلیم کردستان عراق اشاره کرد و موجب توجه رسانه‌ها به این مسئله شد. به گفته آقای کنعانی، توافقی بین ایران و دولت عراق شکل گرفت که براساس آن دولت عراق متعهد شد تا ۲۸ شهریور (19 سپتامبر) جاری بر اساس تفاهم و توافق اولا گروه‌های تروریستی مسلح تجزیه طلب در خاک عراق و اقلیم کردستان را خلع سلاح و از پادگان‌های نظامی که در آنجا ایجاد کرده‌اند خالی و این پادگان‌ها را تخلیه کند و آنها را به اردوگاه‌هایی که دولت عراق در نظر گرفته منتقل کند. به نظر می‌رسد توافق مذکور به دلیل فعالیت‌هایی بوده که در سال‌های اخیر از سوی گروه‌های تروریستی مسلح در خاک اقلیم کردستان عراق علیه منافع جمهوری اسلامی ایران انجام شده است. به منظور بررسی جزئیات، دلایل و میزان اثرگذاری این توافق گفتگویی با دکتر مهدی افشین –استاد دانشگاه و کارشناس مسائل منطقه- انجام شد.
بیشتر بخوانید:
نزدیکی جمهوری آذربایجان به رژیم صهیونیستی عامل تنش با ایران
متن کامل این گفتگو بدین شرح است:
- موضع مسئولان اقلیم کردستان عراق در قبال توافق امنیتی ایران و عراق درباره گروه‌های تروریستی مستقر در این منطقه چیست و آیا آنها حاضر به همکاری در این زمینه هستند؟
توافق امنیتی ایران و عراق در خصوص گروه‌های ضدانقلاب به ویژه گروه‌های ضدانقلاب کردی مستقر در خاک اقلیم کردستان عراق بوده که به سبب اینکه دولت مرکزی بغداد مسئول امنیت و حفظ تمامیت ارضی خاک عراق و تامین امنیت همسایگان نیز است، تهران این توافق را نه با اربیل بلکه با بغداد منعقد کرده است و صرفا مقامات محلی اربیل یا به عبارت بهتر دولت «حکومت محلی کردستان عراق» در جریان مذاکرات قرار گرفته است و بنابراین اقلیم کردی تصمیم‌گیر اصلی نبوده است.
از زاویه دیگر، تهران به جهت اهمیت موضوع در وهله اول به جهت اهمیت قائل شدن برای حاکمیت مرکزی دولت جمهوری فدرال عراق و در وهله بعدی به جهت عدم تمایل برای ارائه مطالبات یا اجرای مطالبات و خواسته‌های به حق خود از دولت محلی اقلیم کردستان و مقامات محلی این منطقه، اصرار دارد تا توافق امنیتی با بغداد باشد و ترجیح بغداد بر اربیل هم از جهت قانونی (داخل عراق) و هم از جهت بین المللی (مسئولیت دولت مرکزی) قابل تامل و تعمق است. نکته مهمتر اینکه قبل از تواق با بغداد، تعران بارها از مقامات محلی کردستان عراق درخواست برای همکاری داشته ولی سودمند نبوده است.
البته در این راستا باید گفت که اکنون نیز مقامات محلی اقلیم، حاضر به همکاری کامل و در راستای اجرای مفاد قرارداد و تعهدات دولت مرکزی بغداد به تهران نبوده و احتمالا نخواهند بود؛ مگر اینکه دولت مرکزی به سمت اجبار بیشتری برای اجرای مفاد تعهدات گام بردارد و مطالبات تهران را به مقامات محلی اقلیم کردستان به جهت مسئولیتی که بر دوش دارد، تحمیل کند یا اینکه تنبیهات مناسبی را در نظر بگیرد.
پر واضح است که تا اجبار دولت مرکزی و ابزار تنبیهی آن برای مقامات محلی کردستان عراق (به ویژه جریان بارزانی) قابل لمس نباشد، مقامات محلی این منطقه در اجرای تعهدات دولت مرکزی بغداد به تهران تعلل خواهد کرد و به بهانه جویی ادامه خواهند داد.
نکته مهمتر، بده بستان‌های میان ضدانقلاب کردی و بازیگران دخیلی خارجی در اقلیم کردستان عراق (به ویژه رژیم صهیونیستی) علیه گفتمان انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی است که البته برخی از این بده بستان‌ها دور از نظارت مقامات محلی کردستان عراق نبوده و حتی می‌توان گفت که تا کنون از این موضوع به جهت ملاحظات امنیتی خود چشم پوشی و اغماض کرده‌اند.
- در صورت عمل نکردن بغداد به توافق امنیتی خود با تهران فکر می‌کنید چه اتفاقی خواهد افتاد؟
به نظر می‌رسد تهران باید در صورت عمل نکردن بغداد به توافق امنیتی خود فشارهایی را هم به مقامات دولت مرکزی بغداد و هم مقامات محلی اقلیم به منظور توجه به مطالبات و اجرای مفاد تعهدات وارد نماید. البته باید یاداوری کرد که دولت مرکزی بغداد به جهت قانونی و قواعد بین المللی ملزم به اجرای تعهدات است و دولت محلی کردستان عراق نیز باید به خواسته‌های دولت مرکزی بغداد توجه کرده و متعهد باشد.
- آیا اساسا دولت مرکزی عراق اهرم فشارهای لازم جهت تحت فشار قرار دادن اقلیم کردستان را در اختیار دارد؟
در پاسخ به این پرسش که آیا دولت مرکزی بغداد، ابزارها و اهرم‌های فشار لازم را برای تحت فشار قرار دادن حکومت محلی کردستان عراق را دارد، باید گفت البته که بله. به عنوان نمونه، با تلاش و فشارهای دولت مرکزی بغداد، جریان نفت قاچاق اقلیم کردستان عراق به ترکیه قطع شد و فشارها و تلاش‌های دولت مرکزی اثرگذار جدی بود. این در قضیه مهم «اقتصاد سیاسی عراق» و اختلافات اربین-بغداد بسیار عامل بازدارنده‌ای بود که می‌توان گفت تا کنون دولت مرکزی عراق از آن بهره‌ای نبرده بود. بنابراین می‌توان اذعان داشت که در موضوعات امنیتی مهم دولت مرکزی عراق اهرم فشارهای متعددی دارد.
- در نهایت فکر می‌کنید این توافق قابلیت از بین بردن تهدیدات ناشی از گروه‌های تروریستی مستقر در خاک اقلیم کردستان عراق علیه امنیت ملی ایران را دارد؟
معمولا به منظور اجرای توافقات پس از انعقاد، باید تلاش‌های زیادی از سوی طیف‌ها و بازیگران طرف قرارداد صورت گیرد تا جنبه اجرایی به خود بگیرد و در غیر این صورت به مثابه کاغذ مانده و قابلیت اجرایی بر روی زمین پیدا نمی‌کنند. توافق امنیتی تهران-بغداد نیز خارج و مستثنی از این موضوع نیست و تلاش‌ها باید از سوی دو طرف قرارداد –هر کدام با ابزارهای خود- برای اجرایی کردن آن انجام شود.
انتهای پیام/
نظر شما