به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، آغاز هر سال تحصیلی در ایران، همواره با شور و اشتیاق دانشجویان و خانوادهها همراه است، اما در کنار این اشتیاق، دغدغههایی نیز وجود دارد که یکی از اصلیترین آنها موضوع شهریه دانشگاههاست. دانشگاه آزاد اسلامی بهعنوان بزرگترین مجموعه آموزش عالی حضوری در کشور، نهتنها بار عمدهای از آموزش عالی ایران را به دوش میکشد بلکه میلیونها دانشجو را در رشتهها و مقاطع مختلف ساماندهی میکند. طبیعی است که کوچکترین تغییر در شهریه این دانشگاه، بازتاب گستردهای در جامعه داشته باشد. با این حال، بررسی دقیق آمارها و مقایسه با شرایط اقتصادی کشور نشان میدهد که افزایش شهریه سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۵ دانشگاه آزاد نه یک فشار مضاعف، بلکه تصمیمی منطقی، حسابشده و حتی کمتر از نرخ تورم بوده است؛ تصمیمی که اگرچه در نگاه اول با حساسیت دنبال میشود، در واقع نشانهای از مدیریت مالی هوشمندانه برای حفظ کیفیت آموزشی و صیانت از توان اقتصادی خانوادههاست.
بر اساس اعلام رسمی معاونت توسعه و مدیریت منابع دانشگاه آزاد اسلامی، میانگین افزایش شهریه برای دانشجویان قبلی در سال تحصیلی جاری بین ۲۰ تا ۳۰ درصد بوده است. این افزایش متناسب با مقطع و رشته تفاوت دارد؛ بهطوریکه در مقطع دکتری غیرپزشکی افزایش بین ۱۰ تا ۱۵ درصد، در کارشناسی ارشد غیرپزشکی بین ۱۵ تا ۲۰ درصد، در کارشناسی غیرپزشکی بین ۲۰ تا ۳۴ درصد و در رشتههای پزشکی و پیراپزشکی بین ۵ تا ۲۵ درصد گزارش شده است. برای نمونه، شهریه رشته حقوق در واحد علوم و تحقیقات در مقطع کارشناسی از ۹.۵ میلیون تومان به ۱۲.۲ میلیون تومان و در مقطع کارشناسی ارشد از ۱۵ میلیون تومان به ۱۷.۵ میلیون تومان رسیده است؛ عددی که نشاندهنده رشد منطقی و کنترلشده است و در مقایسه با هزینههای واقعی اداره دانشگاه و نرخ تورم، منطقی بهنظر میرسد.
دانشگاه آزاد اسلامی برخلاف دانشگاههای دولتی، حتی یک ریال بودجه مستقیم از دولت دریافت نمیکند و به معنای واقعی کلمه یک نهاد خودکفاست. این دانشگاه سالهاست با اتکا به ظرفیتهای درونی خود توانسته نه تنها هزینههای جاری همچون پرداخت حقوق اساتید و کارکنان، نگهداری فضاهای آموزشی، تجهیز آزمایشگاهها و توسعه خدمات رفاهی دانشجویان را مدیریت کند، بلکه با ورود به عرصه پژوهشهای کاربردی، قراردادهای علمی، فناوری و همکاریهای استانی توانسته بخش قابل توجهی از درآمد خود را از مسیرهای غیرشهریهای بهدست آورد. اکنون بر اساس سند تحول و تعالی، سهم درآمدهای غیرشهریهای در بودجه دانشگاه از ۴۰ درصد هم فراتر رفته است؛ به این معنا که این دانشگاه توانسته بدون کمک دولتی و با اتکا به فعالیتهای علمی و پژوهشی، بار سنگین اداره بزرگترین مجموعه آموزش عالی کشور را بر دوش بکشد. این موضوع بهخوبی نشان میدهد که دانشگاه آزاد نه تنها از نظر مالی وابسته به دولت نیست، بلکه توانسته الگویی از استقلال و خوداتکایی در آموزش عالی ایران ارائه دهد.
مقایسه شهریه دانشگاه آزاد با سایر مراکز آموزشی تصویر روشنتری ارائه میدهد. شهریه دورههای شهریهپرداز وزارت علوم در دانشگاههای دولتی مانند تهران و شهید بهشتی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری عمومی بهمراتب بالاتر از شهریه دانشگاه آزاد است. برای مثال، شهریه ثابت کارشناسی ارشد در پردیسهای بینالمللی دانشگاه تهران به بیش از ۱۳۳ میلیون ریال و شهریه دکتری در دانشگاه شهید بهشتی در برخی رشتههای علوم پزشکی به بیش از ۱۶۰ میلیون تومان میرسد. در حالی که شهریه دانشگاه آزاد حتی در واحدهای سطح بالایی مثل علوم و تحقیقات با افزایش اخیر همچنان در سطحی پایینتر باقی مانده است.
از سوی دیگر، مقایسه با مدارس غیرانتفاعی و بینالمللی تصویر متفاوتی را نشان میدهد. مدارس غیرانتفاعی مبلغی با عنوان شهریه در زمان ثبتنام دریافت میکنند که شامل هزینههای حقوق و مزایای معلمان، اجارهبها، خدمات آموزشی و فوقبرنامه است و با توجه به منطقه و امکانات مدرسه متغیر است. در سال گذشته شهریه این مدارس بین ۱۰ تا ۸۰ میلیون تومان بود و امسال طبق اعلام رسمی، کف شهریه در چهار سطح تعیین شده که حداقل آن حدود ۲۰ میلیون و حداکثر آن ۱۴۵ میلیون تومان است. تنها دو درصد مدارس تهران شهریهای بین ۱۰۰ تا ۱۴۵ میلیون تومان دارند و ۹۸ درصد دیگر زیر ۱۰۰ میلیون تومان قرار میگیرند. با این حال، حتی شهریه پایه مدارس غیرانتفاعی در سال ۱۴۰۴-۱۴۰۵ بسیار بیشتر از شهریه بسیاری از رشتههای دانشگاه آزاد است. این مقایسه نشان میدهد که هزینه تحصیل در دانشگاه آزاد، بهویژه با توجه به مقطع تحصیلی و کیفیت آموزش عالی، همچنان در سطحی منطقی و مقرونبهصرفه قرار دارد.
از زاویه اقتصادی نیز دادهها نشان میدهد که سیاست دانشگاه آزاد برخلاف تورم افسارگسیخته کشور، انضباطمحور بوده است. نرخ تورم شاخص کل بر اساس گزارشهای مرکز آمار ایران، در سال ۱۳۹۸ برابر با ۳۴.۸ درصد بود، در سال ۱۳۹۹ به ۳۶.۴ درصد رسید، در سال ۱۴۰۰ به ۴۰.۲ درصد افزایش یافت، در سال ۱۴۰۱ اوج گرفت و به ۴۵.۸ درصد رسید، سال ۱۴۰۲ کمی کاهش یافت و ۴۰.۷ درصد ثبت شد، و در سال ۱۴۰۳ به ۳۲.۵ درصد رسید. در همین بازه زمانی، رشد شهریه دانشگاه آزاد همواره کمتر از نرخ تورم بوده است: ۱۰ تا ۱۵ درصد در ۱۳۹۸، حدود ۲۰ درصد در ۱۳۹۹، بین ۲۰ تا ۲۵ درصد در ۱۴۰۰، حدود ۳۸ درصد در ۱۴۰۱، ۲۰ تا ۲۵ درصد در ۱۴۰۲ و نهایتاً ۳۰ درصد در سال ۱۴۰۳. این مقایسه روشن میکند که برخلاف برخی ادعاها، دانشگاه آزاد نه تنها از تورم جلو نزده، بلکه همیشه افزایش شهریهاش کمتر از نرخ واقعی تورم بوده است.
نکته مهمتر آنکه نرخ تورم رسمی کشور در مرداد ۱۴۰۴ به ۴۲.۴ درصد رسید و تورم سالانه حدود ۳۶ درصد است. این در حالی است که میانگین افزایش شهریه دانشگاه آزاد بین ۲۰ تا ۳۰ درصد باقی مانده است. به عبارت دیگر، دانشگاه آزاد عملاً با کنترل شهریهها تلاش کرده است فشار اقتصادی کمتری به خانوادهها وارد کند. در شرایطی که تورم کالاهای اساسی مانند خوراکیها و آشامیدنیها به بالای ۵۰ درصد رسیده، افزایش شهریه کمتر از این نرخ، نشاندهنده سیاست حمایتی دانشگاه آزاد نسبت به دانشجویان است.
با وجود همه این شواهد، برخی اعتراضها به افزایش شهریه ناشی از سوءبرداشتهاست. بسیاری از دانشجویان تغییر مبلغ شهریه خود را به حساب افزایش غیرمعمول میگذارند، در حالی که دلیل آن تغییر تعداد واحدهای انتخابی یا افزایش سهم دروس عملی و پایاننامه است که بهطور طبیعی هزینه بیشتری دارند. بنابراین هر تغییری در شهریه را نمیتوان به معنای افزایش غیرمنطقی دانست.
جمعبندی این دادهها نشان میدهد که افزایش شهریه دانشگاه آزاد در سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۵ نه تنها اجتنابناپذیر بلکه منطقی، شفاف و کمتر از نرخ تورم عمومی کشور است. این افزایش در مقایسه با دانشگاههای شهریهپرداز دولتی و مدارس غیرانتفاعی و بینالمللی همچنان مقرونبهصرفهتر است. دانشگاه آزاد با اتکا بر مدیریت مالی هوشمندانه و تنوعبخشی به منابع درآمدی، نشان داده که هدف اصلیاش نه فشار بر خانوادهها بلکه تضمین کیفیت آموزش و تطبیق با واقعیتهای اقتصادی کشور است.
انتهای پیام/
نظر شما