به گزارش خبرنگار ایسکانیوز از استان کهگیلویه و بویراحمد؛ سفر اخیر وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به یاسوج و سی‌سخت، هرچند در کالبد جشنواره‌های محلی رونمایی شد، اما در خفا، آزمونی جدی برای سنجش عزم دولت در تحقق وعده‌های توسعه‌ای این استان که همواره در حاشیه توسعه ملی قرار داشته است، محسوب می‌شود.

استان مملو از جاذبه‌های بکر است که ظرفیت تبدیل شدن به قطب اکوتوریسم جنوب ایران را دارد، اما فقدان یک استراتژی بلندمدت برای ایجاد زیرساخت‌های اقامتی و اتصال میراث فرهنگی به چرخه اقتصادی، این پتانسیل را در سطح «برگزاری یک مراسم دو روزه» نگه داشته است. این حاشیه نگاری به واکاوی این شکاف عمیق میان داشته‌های طبیعی و کمبودهای ساختاری می‌پردازد و راهکارهایی را بر مبنای سه محور کلیدی ارائه می‌دهد.

استان کهگیلویه و بویراحمد، با قرارگیری در رشته‌کوه‌های زاگرس، به عنوان یکی از آخرین پناهگاه‌های طبیعی ایران شناخته می‌شود. این استان با داشتن تنوع اقلیمی خیره‌کننده، از جنگل‌های انبوه بلوط در ارتفاعات، تا رودخانه‌های خروشان و تالاب‌های مهم، پتانسیل عظیمی برای جذب گردشگری طبیعت‌محور (اکوتوریسم) در سطح ملی و بین‌المللی داراست.

جاذبه‌هایی مانند تنگه خِرسیان، آبشار ماهون، دشت سه‌هزار متری سبلان (در برخی مناطق)، و بقایای تاریخی عظیم، سرمایه اولیه را بدون نیاز به ساخت‌وسازهای سنگین، فراهم آورده‌اند.

اما چالش اصلی، تبدیل این پتانسیل خام به ارزش اقتصادی پایدار است. در حال حاضر، گردشگری در این استان بیشتر به صورت مقطعی و غالباً در قالب سفرهای یک‌روزه یا تورهای عبوری تعریف می‌شود که کمترین تأثیر را بر درآمدزایی جوامع محلی و توسعه زیرساخت‌ها می‌گذارد.

استان کهگیلویه و بویراحمد به واسطه موقعیت جغرافیایی خود، از جنگل‌های بلوط، آبشارها، تنگه‌های عظیم و جاذبه‌های تاریخی چون بافت دهدشت بهره‌مند است. این پتانسیل، پتانسیل بومی شدن «اکوتوریسم» را فراهم می‌آورد؛ نوعی گردشگری که کمترین آسیب را به محیط زیست وارد کرده و بیشترین سهم را به جوامع محلی بازمی‌گرداند.

رونق فصلی جشنواره‌هایی نظیر جشنواره انگور در انگورا، یا جشنواره سیب در سی‌سخت، هرچند در کوتاه‌مدت شور و نشاط ایجاد می‌کند، اما فاقد عمق توسعه‌ای لازم است.

این جشنواره‌ها اغلب فاقد پیوند ساختاری با زنجیره ارزش تولید محلی هستند. برای مثال، گردشگری کشاورزی در این استان باید به شکلی طراحی شود که گردشگر، علاوه بر بازدید، در فرآیند برداشت، فرآوری (مانند تولید سرکه محلی یا مربا) و خرید مستقیم مشارکت کند.

تمرکز بیش از حد بر جذب گردشگر انبوه فصلی، بدون مدیریت صحیح، منجر به تخریب منابع بکر می‌شود. مناطق مستعد مانند حوضه آبریز سد مارون یا جنگل‌های کوه گل، در معرض فرسایش خاک، آلودگی پلاستیکی و تخریب پوشش گیاهی ناشی از نبود امکانات دفع زباله استاندارد هستند.

مهم‌ترین حاشیه در سفر وزیر، نه امضای تفاهم‌نامه‌های احتمالی، بلکه پاسخ به این سؤال است که سرمایه‌گذاری واقعی در زیرساخت‌ها چه زمانی آغاز می‌شود. ضعف در زیرساخت‌ها مانع اصلی تبدیل گردشگر گذری به گردشگر شب‌ماند و مولد است.

تعداد تخت‌های اقامتی استاندارد در این استان به مراتب کمتر از ظرفیت جذب گردشگر داخلی و خارجی است. این کمبود نه تنها در مراکز شهری، بلکه در مناطق کلیدی طبیعت‌گردی مشهود است.

کمبود هتل‌های سه و چهار ستاره در شهرهای اصلی (یاسوج و دهدشت) باعث می‌شود گردشگران سطح بالا و بین‌المللی، یا به دلیل نبود امکانات، سفر خود را لغو کنند، یا اقامت را به استان‌های همجوار (مانند فارس یا خوزستان) منتقل کنند.

مناطق کوهستانی و بکر نیازمند کمپ‌های مجهز طبیعت‌گردی (با امکانات اولیه بهداشتی، ایمنی و محیط زیستی) هستند. نبود این کمپ‌ها باعث می‌شود طبیعت‌گردان حرفه‌ای، که بیشترین سطح درآمد را ایجاد می‌کنند، از این مناطق عبور کنند.

بافت تاریخی دهدشت نمونه‌ای بارز از این چالش است. این بافت پتانسیل تبدیل شدن به یک مرکز فرهنگی-اقتصادی پویا را دارد، اما رویکرد فعلی صرفاً مرمت نمای بیرونی است.

سفر وزیر باید به نقطه‌عطف تبدیل تعهدات به اقدام عملی تبدیل شود. کهگیلویه و بویراحمد در یک دوراهی قرار دارد: یا همچنان به عنوان یک مقصد خوش‌منظر فصلی باقی بماند، یا با سرمایه‌گذاری هوشمندانه در زیرساخت‌ها، به یک قطب اکوتوریسم جنوب کشور تبدیل شود.

دولت باید یک کارگروه ویژه با حضور نمایندگان وزارت میراث، وزارت راه و شهرسازی و سازمان برنامه و بودجه برای تدوین برنامه زمان‌بندی مشخص (نه کلی) برای احداث حداقل سه واحد اقامتی استاندارد در مناطق هدف (دنا، دهدشت و سی‌سخت) تشکیل دهد.

اگر دولت بتواند علاوه بر تقویت جنبه‌های نمایشی (جشنواره‌ها)، در بخش زیرساخت‌های سخت (راه و اقامت) و زیرساخت‌های نرم (برندسازی و بازاریابی) سرمایه‌گذاری کند، آنگاه می‌توان‌امید داشت که پتانسیل اقتصادی عظیم طبیعت و میراث کهگیلویه و بویراحمد، بالاخره به سفره‌های مردم این استان راه یابد و توسعه صرفاً یک شعار باقی نماند.

خبرنگار: سعیده صداقت نژاد

انتهای پیام/