به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، باران رحمت الهی و نعمت خدادادی برای رویش گیاهان و سیراب شدن موجودات زنده است اما در کشور ما باران کاربرد دیگری هم دارد و میتواند با از بین بردن آلودگی هوا جای خالی مسئولانی را پر کند که با بیتدبیری منجر به افزایش آلایندهها شدند و امروز برای جبران خطای چند ساله در مدیریت این حوزه مردم باید برای بهتر شدن حال هوایشان رد باران را بگیرند. اما آیا واقعا تنها راه حل اینکه هر ساله جمعیت بسیاری را به دلیل آلودگی هوا از دست ندهیم، پیگیری زمان ورود تودههای هوا به کشور و در نهایت ترک این شهر دود گرفته است یا راهکار دیگری هم دارد؟
قرنطینه کرونا هم به داد آلودگی نرسید
شیوع کرونا منجر قرنطینه گسترده، کاهش ترددها و تعطیلی بیشتر مراکز شد تا جایی که هیچ گاه این سطح از کاهش ترددها در شهر شلوغ تهران را حتی در ایام نوروز هم تجربه نکرده بودیم و این تصور به وجود آمد که کاهش ترددها باید آلودگی هوا را هم کاهش دهد اما این اتفاق در دو سال گذشته نیفتاد و حالا سوال افکار عمومی از مسئولان این است که اگر خودروهای شخصی سهم مهمی در آلایندگی هوا ندارند، چرا هر بار با شدت گرفتن آلودگی محدودیتهای ترافیکی اعمال میشود؟ و سوال بزرگتر این است که سهم هر کدام از منابع انتشار در ایجاد آلایندگی چیست؟
سهم صنایع و حمل و نقل فرسوده در آلایندگی چقدر است؟
در سیاهه سال ۹۶ منتشر شده توسط شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، سهم هر کدام از منابع انتشار در ایجاد آلودگی هوای تهران اینطور عنوان شده که از بین منابع متحرک خودروهای دیزلی شامل مینیبوس، اتوبوس واحد، اتوبوس سرویس و کامیون بیش از ۳۰ درصد ذرات معلق ناشی از منابع متحرک را تولید میکنند که سهم مینیبوس ۴ درصد، اتوبوس واحد ۵.۷ درصد، اتوبوس سرویس ۷.۴ درصد و کامیون ۱۵.۷ درصد است.
علاوه بر این شهیدزاده مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در آن سال درباره سهم سایر منابع آلاینده در تولید ذرات معلق گفته بود: فرودگاهها ۰.۲ درصد، راهآهن ۰.۲ درصد، پایانههای اتوبوس ۲.۳ درصد، خانگی، تجاری و اداری ۲.۳ درصد، نیروگاهها ۱۲.۱ درصد، پالایشگاهها ۴.۴ درصد و صنایع ۱۷.۸ درصد در تولید ذرات معلق در شهر تهران نقش داشتهاند و خودروهای سواری ۱۳.۹ درصد، تاکسی ۲.۱ درصد، موتورسیکلت ۱۰.۱ درصد و وانت ۱.۸ درصد از ذرات معلق ناشی از منابع متحرک را تولید کردهاند.
با استناد به صحبتهای مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران و سیاهه سال 96 سهم نیروگاهها، پالایشگاهها و صنایع 34 درصد است و به عبارتی با در نظر گرفتن سهم 32 درصدی خودروهای دیزلی و کامیونها 66 درصد از بار تولید ذرات معلق تهران بر دوش این منابع است و مابقی را خودروهای سواری و موتورسیکلتها تولید میکنند. پس گره اصلی در جای دیگری است و تمرکز صرف بر روی محدود کردن خودروها تنها مسکن موقتی است که درمان نمیکند.
۸۰ درصد از وسایل نقلیه عمومی در سن فرسودگی قرار دارند
سید کمال هادیانفر رییس پلیس راهور ناجا هم در تیر سال جاری درپاسخ به پرسشی پیرامون فرسودگی ناوگان حمل و نقل عمومی در کشور گفته بود: بیش از ۸۰ درصد از وسایل نقلیه عمومی در سن فرسودگی قرار دارند که متاسفانه در ۱۰ سال گذشته نیز نوسازی صورت نگرفته است در حالی که قانون هوای پاک، دولت را موظف به نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی کرده است. انتظار می رود دولت آینده به موضوع نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی اهمیت داده و تأمین قطعات مرغوب و ارزان را در اولویت قرار دهد.
مازوت سوزی ممنوع شد؟
استفاده از مازوت به عنوان سوخت دوم در نیروگاهها هم مشکل را تشدید میکند. مازوت یا همان نفت کوره یکی از هیدروکربنهای نفتی است که در مراحل پالایش نفت خام پس از نفتا، بنزین و نفت سفید بهدست میآید و ارزانترین مادهٔ سوختنی برای کورهها، حمامها و تنور نانواییها و موتورهای دیزلی و برخی نیروگاهها است. اکثر پالایشگاههای ایران به دلیل قدیمی بودن فناوریهایشان تولید مازوت بالایی دارند و حدود ۲۵ تا ۴۰ درصد فراوردههای نفتی کشور اختصاص به این فراورده دارد. سال گذشته هم عیسی کلانتری؛ رئیس ابق سازمان محیط زیست در اظهارنظری عنوان کرده بود: نیروگاههای شرق تهران میتوانند از مازوت استفاده کنند اما نیروگاههای غرب تهران بهدلیل اینکه با وزش باد، آلودگیها وارد شهر میشود، حتماً باید از گاز استفاده کنند! در نهایت پاییز امسال مصرف سوخت مازوت در تمام صنایع و نیروگاههای کشور ممنوع شد.
این درحالی است که ناصر اسکندری معاون راهبری تولید شرکت برق حرارتی عنوان کرده که از مجموع ۱۲۰ نیروگاه حرارتی کشور ۱۶ نیروگاه امکان استفاده از سوخت مازوت را دارند که البته مخزن سوخت مازوت چهار نیروگاه به دلیل پیشگیری از آلوده سازی هوا پلمپ است و تنها ۱۲ نیروگاه میتوانند از سوخت مازوت بهره گیرند ولی بیشتر تلاش بر تامین گازوئیل به عنوان سوخت دوم است. تا پایان مهرماه ۹۱.۵ درصد سوخت نیروگاهها از گاز بوده و تنها ۴.۲ درصد سوخت مازوت مصرف شده و تلاش خواهیم کرد در فصل سرد نیز نسبت به تامین گاز برای نیروگاهها اقدام شود. درجاهایی نیز که الزام به استفاده از سوخت دوم داشته باشیم تاکید بر استفاده از گازوئیل است و در نهایت اگر چارهای نبود از مازوت بهره گرفته خواهد شد.
ما ناوگان حمل و نقل عمومی را توسعه ندادهایم
محمد صادق حسنوند؛ عضو هیات علمی دانشکده بهداشت و رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه تهران در گفتوگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز درپاسخ به این سوال که آیا واقعا خودرو مهمترین عامل در کشور ما است گفت: یکی از مشکلات اصلی که ما در مدیریت کاهش آلودگی هوا داریم این است که ما اطلاعات چندان دقیقی در خصوص عامل ایجاد آلودگی هوا نداریم. افرادی که عمدتا تصمیمات هم برعهده آنها است به راحتی در مورد آلودگی هوا صحبت میکنند بدون اینکه در مورد موضوع اطلاعات دقیق و تخصصی داشته باشند. در کشور ما چندان مطالعات دقیقی در خصوص سهم بندی منابع انتشار به جز چند مطالعه در شهر تهران انجام نشده است و سناریوهای طراحی شده برای منابع انتشار بدون اطلاعات دقیق است و در نتیجه هر اقدام کنترلی که انجام میشود، بیاثر است.
او ادامه داد: در چین یا آمریکا تعداد خودروها، مسافت طی شده و مصرف انرژی افزایش پیدا کرده است اما توانستهاند که غلظت آلایندهها را کاهش دهند چراکه مبتنی بر شواهد علمی عمل کردهاند. از طرفی آنها به اندازه ما خودروی فرسوده ندارند و مصرف سوخت خودروهایشان قابل مقایسه با ما نیست. برای کنترل آلودگی هوا ابتدا باید بدانیم که سهم هر منبع چقدر است و اولویتبندی کنیم. مثلا در سالهای اخیر فقط ۱۰۰ اتوبوس به تهران اضافه شده و در واقع ما ناوگان حمل و نقل عمومی را توسعه ندادهایم و در مقابل تعداد خودروهای فرسودهای که از مدار خارج کردهایم در برخی سالها صفر بوده است و طبیعتا وضعیت آلودگی با این شرایط بهبود پیدا نمیکند.
رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه تهران توضیح داد: از طرفی باید به تجارب کشورهای دیگر نگاه کنیم و برنامه عملیاتی مبتنی بر شواهد علمی داشته باشیم. مشکل دیگر این است که سیاستگذاران در بالادست درک درستی از آلودگی هوا ندارند و به همین دلیل برنامههای مربوط به این حوزه را جدی نمیگیرند. اگر سیاستگذاران بالادستی درک درستی داشته باشند باید اقدامات مناسب در این خصوص انجام دهند. موضوع دیگر این است که ما اطلاعات شفافی از مصرف سوخت صنایع نداریم و نمیدانیم که کدام صنایع در چند روز از سال از سوخت مازوت استفاده کردهاند و تا این اطلاعات در دسترس محققین قرار نگیرد نمیتوان انتظار برنامهریزی دقیق داشت.
آلودگی هوا از معضلی فصلی در حال تبدیل شدن به ویژگی کلان شهرها است و سلامتی مردم را تهدید میکند پس برای مشکلی این چنین گسترده که امروز دیگر حتی به تهران هم اختصاص ندارد و مشکل همه کلان شهرهای ایران است لازم است که دولت کاری ویژه انجام دهد و تنها به اجرای طرحهایی که تاثیرات چندانی ندارند مانند محدودیتهای ترافیکی و تعطیلیها اکتفا نکند.
انتهای پیام /
نظر شما