به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز، مذاکرات هسته‌ای بین ایران و 4+1 در حالی ادامه یافته است که این روزها انتقاداتی در برخی رسانه‌ها نسبت به رویکرد تیم جدید مذاکرات هسته‌ای در رسانه‌ها مطرح می‌شود. منتقدان به این مسئله اشاره دارند که چرا باید نماینده روسیه خواسته‌های ایران را به نماینده آمریکا منتقل کند و به اصطلاح به جای نمایندگان ایران پیگیر منافع ملی ما باشد. اما از نظر دکتر هادی محمدی -تحلیلگر حوزه سیاست خارجی- این فضا صرفا مربوط به دولت فعلی نیست و در زمانی که دکتر عراقچی ریاست هیئت مذاکره کننده ایرانی را به عهده داشت نیز فضا به همین صورت بود و نمایندگان 4+1 به صورت دو جانبه، سه جانبه و یا تک به تک هم با ایران و هم با آمریکا مذاکره می‌کردند.

ایشان همچنین به این نکته اشاره نمودند که شرایط به این صورت نیست که مثلا نماینده روسیه خواسته‌ها و پیام‌های آمریکایی‌ها را برای ما بیاورد و یا پیام ایران را به آنها منتقل کند. به گفته این کارشناس روابط بین الملل، در واقع نماینده روسیه به نوعی دنبال «راضی کردن دو طرف و آوردن آنها پای مذاکره و توافق است»؛ به عبارت دیگر، نماینده روسیه به دنبال میانجیگری بین ایران و آمریکاست.

وی در ادامه افزود: کشوری که از برجام خارج شده آمریکاست و وضعیت فعلی حاکم بر مذاکرات ناشی از عملکرد ایالات متحده است. دکتر محمدی با بیان اینکه اگر آمریکا از توافق هسته‌ای خارج نشده بود، نیازی به مذاکرات فعلی احساس نمی‌شد، اضافه کرد: اکنون کشورهای دیگر عضو برجام در تلاش هستند تا از یک طرف ایران را به اجرای مجدد تعهدات برجامی متقاعد کنند و از طرف دیگر آمریکا را راضی کنند تا تحریم‌ها را لغو کند. این کارشناس حوزه سیاست خارجی تاکید می‌کند که خواسته‌های ایران و آمریکا مشخص است و میانجیگری توسط روسیه و سایر اعضای برجام، صرفا با هدف تعدیل شرایط و به نتیجه رساندن توافق انجام می‌شود.

خطوط قرمز و خواسته‌های  ایران برای همه طرف‌ها روشن است

به اعتقاد این کارشناس مسائل بین الملل، خطوط قرمز و خواسته‌های حداقلی و حداکثری ایران برای همه طرف‌ها روشن است و فارغ از اینکه آمریکا و یا سایر کشورها بخواهند یا نخواهند، ایران از خواسته‌های خود کوتاه نخواهد آمد. لذا آنچه برای ایران اهمیت دارد، مانور دادن روی خواسته‌های مطرح شده خود است.

محمدی در پاسخ به سوالی در خصوص اینکه مخاطب تمام شروط ایران برای احیای برجام -اعم از لغو تحریم‌ها و تضمین خروج مجدد از توافق- دولت آمریکاست و با این شرایط فکر نمی‌کنید بهتر باشد که به طور مستقیم با خود آمریکا مذاکره کرد، اظهار کرد: هر چیزی که به ایران برای رسیدن به خواسته‌هایش در مذاکرات –یعنی رفع همه تحریم‌های برجامی و تحریم‌های بعد از 2015 که بر انتفاع اقتصادی ما از برجام- کمک کند، «نباید به یک تابو و خط قرمز تبدیل شود؛ حتی اگر این امر مذاکره مستقیم با آمریکا باشد». اما از نظر وی، هنوز نظام و شورای عالی امنیت ملی به عنوان راهبر اصلی مذاکرات به این جمع بندی نرسیده که به مذاکره مستقیم با آمریکا نیاز داریم و این مجوز برای تیم مذاکره کننده صادر نشده است؛ همانطور که به تیم قبلی هم داده نشد.   

این کارشناس حوزه سیاست خارجی در ادامه استدلال خود افزود: تا اینجای کار هیچ یک از طرفین به عدم مذاکره مستقیم با آمریکا به عنوان مانعی برای حل مشکلات اشاره نکرده‌اند و این نشان می‌دهد که هنوز مذاکرات به جایی نرسیده که نیاز به مذاکره مستقیم وجود داشته باشد. به عبارت دیگر، هنوز مرحله ورود به دعواهای اصلی نیز رخ نداده و تا اینجای کار گفتگو بر سر حوزه‌های شکلی و مبنایی بوده است. وی افزود: تازه از امروز گفتگو بر سر محتوا و «پرانتزهای موجود در متن‌های میز مذاکره» -یا به عبارتی دعواهای اصلی- آغاز خواهد شد. این احتمال وجود دارد که در هفته‌های پیش‌رو بن‌بست‌ها و موانعی به وجود بیاید که نیاز باشد ایران و آمریکا مستقیم گفتگو کنند.

در صورت نیاز مذاکره مستقیم نباید خط قرمز باشد

محمدی با تاکید مجدد بر این امر که آمریکا ابتدا توافق را از بین برد و موجب دردسر همه طرف‌ها شد، خاطر نشان کرد: اگر در روزهای آتی مذاکرات به جایی برسیم که ایران و 4+1 به این نتیجه برسد که حل یک بن‌بست بدون گفتگوی مستقیم بین ایران و آمریکا حل نمی‌شود، دیگر نباید زمان را از دست داد و باید این راه را باز کرد. وی افزود: در دور هشتم مذاکرات پیام‌های مکتوبی بین طرفین از طریق آقای مورا رد و بدل شده است و لذا باید منتظر ماند و دید که روند مذاکرات چطور پیش خواهد رفت. در صورتی که نیاز باشد، نباید به مذاکره مستقیم به صورت خط قرمز و تابو نگاه کرد.

این کارشناس حوزه سیاست خارجی در انتها در خصوص ارزیابی پیشرفت مذاکرات و احتمال دستیابی به توافق گفت: شنیده‌ها نشان می‌دهد که پیشرفت خوبی در مذاکرات نسبت به اوایل دور هفتم وجود داشته است. وی افزود: به نظر می‌رسد ایران از برخی خواسته‌های حداکثری خود کوتاه آمده و مسائل اختلافی شدید را کنار گذاشته و طرف مقابل نیز کوتاه آمده و بر سر یک متن به توافق رسیده‌ایم. اگرچه متن جدید تفاوت چندانی با متن وین 6 ندارد، اما برخی خواسته‌های حداقلی و خطوط قرمز ایران در آن اضافه شده که خود یک پیشرفت است؛ البته بدان معنی نیست که این موارد تا انتهای توافق ماندگار باشد.

احتمال دستیابی به توافق تا دو ماه آینده وجود دارد

وی یادآور شد که روزهای آخر هفته گذشته هم اروپایی‌ها و هم روس‌ها اظهارات مثبتی در خصوص مذاکرات داشتند اما باید دید چقدر این فضای مثبت می‌تواند روی بحث‌های محتوایی تاثیرگذار باشد. از نظر محمدی، امیدواری وجود دارد که ظرف دو ماه آینده بتوان به یک توافق مرضی الطرفین رسید. علتش هم این است که دو طرف به توافق نیاز دارند. به گفته ایشان، ایران تمایل دارد تحریم‌ها و موانع تجاری برداشته شود؛ زیرا وضعیت داخلی موجب شده ایران نتواند خیلی این شرایط را ادامه دهد و تحمل آن هزینه بالایی به کشور تحمیل می‌کند. هر چه زودتر تحریم‌ها لغو شود به نفع کشور است. به نظر می‌رسد که نظام هم به دنبال یک توافق خوب است.

محمدی در خصوص علل نیاز طرف مقابل به توافق نیز گفت: هرچند ادعاهای آنها در خصوص برنامه هسته‌ای ما واهی است، اما نگران هستند که پیشرفت صنعت هسته‌ای ایران به نقطه غیرقابل بازگشت برسد. وی از غنی‌سازی 20 درصد، غنی‌سازی 60 درصد و به کارگیری سانتریفیوژهای پیشرفته را از جمله عوامل نگرانی طرف مقابل یاد کرد که به جلو رفتن سیر مذاکرات کمک می‌کند؛ مگر اینکه یکی از طرفین نخواهد نرمش نشان دهد و خواسته‌های غیرقابل قبول مطرح کند. این کارشناس مسائل بین الملل احتمال دسیسه از سوی طرف‌های ثالث و یا رژیم صهیونیستی را محتمل دانست. هر چند که فضای موجود و نگاه طرفین به مذاکرات این امیدواری را ایجاد می‌کند که تا اواسط بهمن ماه بتوان شاهد بازگشت همه طرف‌ها به برجام بود. البته در سیاست احتمال هر اتفاقی وجود دارد. محمدی در پایان ابراز امیدواری کرد که اتفاقات مذکور در جهت توافق برد-برد و خوب برای همه طرف‌ها باشد.

انتهای پیام/