به گزارش گروه اجتماعی ایسکانیوز، مهدی اسماعیلی بیدهندی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در رابطه با معضل سگ‌های ولگرد اظهار کرد: به تمام سگ‌ها و توله سگ‌هایی که عمداً و یا سهواً توسط مالکین خود در شهر و یا خارج شهر رها می‌شوند سگ ولگرد یا بلاصاحب گفته می‌شود. آسیبی که به حیات وحش کشور ما وارد می‌شود هم از جانب سگ‌های ولگرد و هم از جانب سگ‌های گله است.

وی ادامه داد: آسیب سگ‌های گله به حیات وحش زمانی اتفاق می‌افتد که چوپانان و دامداران گله‌های خود را به اراضی و مراتعی می‌برند که یا زیستگاه گونه‌های حیات وحش مانند کل, بز و ...، است یا در مجاروت این زیستگاه‌هاست. سگ‌ها به دلیل خوی مهاجم خود در صورت مواجهه با آن‌ها، یا به‌صورت اختیاری و یا با فرمان چوپانان به این حیوانات حمله می‌کنند.

این عضو هیئت علمی دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران گفت: در سال‌های اخیر به دلیل اینکه جمعیت سگ‌های ولگرد در مناطق شهری و حومه شهرها افزایش شدیدی پیدا کرده است، گونه‌هایی از حیات وحش که در این مناطق زندگی می‌کنند، توسط این سگ‌ها تهدید می‌شوند. در مجموع می‌توان گفت حیات وحش شهری و روستایی بیشتر توسط سگ‌های ولگرد و حیات وحش در حال زیست در مناطق حفاظت شده و اراضی دور از محل سکونت انسان‌ها، بیشتر توسط سگ‌های گله تهدید می‌شوند.

اسماعیلی بیدهندی بیان کرد: بخشی از سگ‌های بلاصاحب در کشور، سگ‌های گله‌ای هستند که پیر و سالخورده شده و توسط چوپان‌ها رها و با سگ‌های جوان‌تر جایگزین می‌شوند. بخش دیگر نیز توله‌های اضافی حاصل از زاد و ولد همین سگ‌های گله هستند که چوپان‌ها تمایلی به نگهداری آن‌ها ندارند. گله‌داران هر ساله تعدادی از توله‌های متولد شده را نگهداری و برای مراقبت از گله و جایگزینی با سگ‌های پیرتر، پرورش می‌دهند اما توله‌های اضافی را در طبیعت رها می‌کنند که این توله‌ها به سگ‌های ولگردی تبدیل می‌شوند که حیات وحش مناطق حفاظت شده و اراضی مجاور آن‌ها را به شدت تهدید می‌کنند.

وی افزود: خطر سگ‌های ولگردی که به این شکل و توسط گله‌داران رهاسازی می‌شوند برای حیات وحش بیشتر است چرا که محل زندگی آن‌ها نزدیک به مناطق حفاظت شده محیط زیست و زیستگاه حیات وحش است.

این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در رابطه با بایدها و نبایدهای غذارسانی به سگ‌های ولگرد توضیح داد: در خصوص این موضوع باید دو بعد علمی و اخلاقی را در نظر داشته باشیم؛ از جنبه علمی غذا دادن به سگ‌های بلاصاحب عقیم نشده زمینه را برای رشد و ازدیاد آن‌ها فراهم می‌کند، چرا که این سگ‌ها امنیت غذایی را احساس می‌کنند و در سایه این امنیت زادآوری می‌کنند؛ بنابراین از نظر علمی غذارسانی به سگ‌های بلاصاحب و عقیم نشده صحیح نیست.

اسماعیلی بیدهندی در خصوص جنبه اخلاقی غذارسانی به سگ‌ها بیان کرد: از این نظر انسان به عنوان اشرف مخلوقات وظیفه دارد تا زمانی که با موجود زنده گرسنه‌ای روبه‌رو شد که امکان تهیه غذای خود را ندارد، نیاز آن را به شیوه‌ای اصولی برطرف کند. در نتیجه غذارسانی از نظر علمی و تخصصی به سگ‌های بلاصاحب عقیم نشده ممنوع است اما از نظر اخلاقی امری است که در میان توده مردم پذیرفته شده است.

وی تصریح کرد: راهکار درست برای این موضوع که هم اخلاقی و هم علمی باشد این است که این سگ‌های بلاصاحب با شیوه درست و اصولی جمع‌آوری, تیمار، عقیم و تگ‌گذاری شوند و غذارسانی تنها در محل‌های تعیین شده توسط شهرداری‌ها و فقط به سگ‌های پلاک‌دار انجام شود. در این صورت هم شهروندانی که علاقه به غذارسانی به سگ‌ها دارند به خواسته خود رسیده‌اند و هم جامعه علمی اطمینان پیدا می‌کند که غذارسانی به این سگ‌های عقیم و واکسینه شده باعث ازدیاد جمعیت آن‌ها و انتقال بیماری نمی‌شود.

این استاد دانشگاه تهران توضیح داد: اولین قدم برای مهار جمعیت سگ‌های ولگرد شناسایی کانون‌های مولد سگ‌های بلاصاحب در یک جامعه شهری یا روستایی است؛ یکی از این کانون‌ها همین کلونی سگ‌های بلاصاحب موجود در کشور است که این سگ‌ها مرتباً در بین خود زاد و ولد می‌کنند و بر تعداد آن‌ها افزوده می‌شود. توله‌کشی از سگ‌ها و رهاسازی توله‌های مازاد عامل دیگری است که یا توسط افراد سودجو که قصد فروش و کسب درآمد از سگ‌ها را دارند اتفاق می‌افتد و یا توسط گله‌داران و دامداران انجام می‌شود.

اسماعیلی بیدهندی ادامه داد: بعد از شناسایی این کانون‌ها، شهرداری‌ها و دهیاری‌ها باید در قالب طرح‌های ضربتی و در یک بازه زمانی کوتاه برای مدیریت و محدود کردن این کانون‌ها اقدام کنند و به موازات آن زنده‌گیری سگ‌های بلاصاحب موجود را اجرایی کنند. بخشی از سگ‌های زنده‌گیری شده که بیمار هستند و شرایط درمان برایشان فراهم نیست و یا درصورت درمان شدن هم کیفیت زندگی‌شان به شدت دچار افت خواهد شد, باید با روش‌های اخلاقی معدوم شوند و باقی سگ‌ها باید تیمار, عقیم و واکسینه شوند و پس از پلاک‌گذاری در محل‌هایی که شهرداری از پیش تعیین کرده است، رها شوند.

وی بیان کرد: این روش اصولی‌ترین, منطقی‌ترین و اخلاقی‌ترین روشی است که برای مهار سگ‌های ولگرد باید استفاده شود اما اگر این طرح به صورت یکپارچه انجام نشود، نمی‌توان مشکل ازدیاد سگ‌های بلاصاحب کشور را حل کرد. به عنوان مثال اگر کانون‌های توله‌کشی شناسایی نشود و یا اینکه در صورت شناسایی به آن‌ها پرداخته نشود، دائماً به تعداد سگ‌های بلاصاحب اضافه می‌شود. از طرفی اگر فقط به این کانون‌ها بپردازیم و به کلونی‌های موجود توجه نکنیم، باز هم نمی‌توان جمعیت سگ‌ها را مهار کرد.

این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران وظیفه اصلی در این خصوص را بر عهده شهرداری‌ها و دهیاری‌ها دانست و خاطرنشان کرد: در کنار این دو نهاد، سازمان دامپزشکی؛ وزارت بهداشت؛ سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان منابع طبیعی نیز مسئول هستند. صدا و سیما و آموزش و پرورش نیز وظیفه دارند تا در این خصوص اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی کنند.

منبع: تسنیم