به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، براساس آمار اعلامی آموزش و پرورش و گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰ حدود ۲۷۹ هزار نفر ترک تحصیل کرده‌اند. در این گزارش عنوان شده که تعداد دانش‌آموزان ترک تحصیل کرده در سال ۹۳ حدود ۳۴۷ هزار نفر بوده که با کاهش ۱۹ درصدی در سال ۱۴۰۰ به ۲۷۹ هزار نفر رسیده است اما نکته قابل توجه این است که آمار ترک تحصیل نوجوانان دوره متوسطه اول در بازه زمانی اشاره شده، افزایش پیدا کرده و از ۶۰ هزار نفر به بیش از ۱۵۴ هزار نفر رسیده است.

بیش از ۱۷۹ هزار کودک از تحصیل جامانده‌اند

نقش فقر در ترک تحصیل پسران

برخی کارشناسان معتقدند که ارتباط معناداری میان فقر و ترک تحصیل دانش‌آموزان به خصوص در مقطع متوسطه وجود دارد. امان‌الله قرایی‌مقدم جامعه شناس در گفت‌وگو با ایسکانیوز ضمن اشاره به اینکه اقدام به ترک تحصیل در پسران به علت فقر خانواده بیشتر است، گفت: فقر اقتصادی درباره پسرانی که ترک تحصیل می‌کنند یا افت تحصیلی دارند، بیشتر است همچنین در مسئله کودکان کار، کودکان به دلیل فقر خانواده مجبور به ترک مدرسه و کارکردن در خیابان‌ هستند.

فقر فرهنگی و ترک تحصیل دختران

از جهتی نمی‌توان موضوع فقر فرهنگی را نادیده گرفت؛ قرایی مقدم در این باره توضیح داد: در روستاها به دلیل فقر فرهنگی اجازه نمی‌دهند که دختران تحصیل کنند. همچنین در بسیاری از مناطق دورافتاده به دلیل کمبود خدمات آموزشی تا پایان دوره ابتدایی کلاسی وجود ندارد که باعث افزایش آمار جاماندگان از تحصیل می‌شود.

استاد دانشگاه خوارزمی بیان کرد: البته که فقر فرهنگی اهمیت بیشتری دارد تا فقر اقتصادی چون بسیاری از خانواده‌هایی که مشکلات اقتصادی دارند از نان شب خود می‌زنند تا زمینه تحصیل فرزندان را فراهم کنند اما در فقر فرهنگی آگاهی ذهنی و فکری مناسبی در افراد برای مهیا کردن تحصیل کودکان دیده نمی‌شود.

ترک تحصیل در روستاها به دلیل نبود مدرسه

 وی با بیان اینکه حتی در بعضی از مناطق، دوره راهنمایی نیز وجود ندارد، افزود: برخی از خانواده‌ها مجبور می‌شوند کودکان خود را از روستا به بخش مرکزی شهر برای تحصیل بفرستند که به علت سختی شرایط، از ادامه این روند انصراف داده و کودکانشان ترک تحصیل می‌کنند. این شرایط برای جاماندگان از درس و آموزش هم صادق است.

نوجوانانی که انگیزه برای ادامه تحصیل ندارند

موضوع دیگری که نباید آن را نادیده گرفت نقش از دست دادن انگیزه برای ادامه تحصیل به ویژه در گروه سنی نوجوان است. مصطفی اسدی کارشناس آموزش و پرورش در این باره به ایسکانیوز گفت: علاوه بر موضوع فقر بخشی از جاماندگان از تحصیل هم انگیزه‌ای برای ادامه تحصیل ندارند چراکه می‌بینند در اطرافشان افراد تحصیل کرده‌ای وجود دارند که بیکار هستند و با توجه به شرایط اقتصادی تصمیم می‌گیرند که تحصیل نکنند یا ترک تحصیل کنند و سراغ یاد گرفتن مهارت و کسب درآمد بروند.

خواهر و برادر بیکار عاملان بازدارنده انگیزشی برای تحصیل نوجوانان

 کارشناس آموزش و پرورش با اشاره به نقش خواهر و برادرهای بزرگ‌تری که بیکار هستند بر ترک تحصیل دانش‌آموز، بیان کرد: گاهی بسیاری از دختر خانم‌های تحصیل کرده مجبور می‌شوند برای کسب درآمد، با حقوق‌های بسیار کم کار کنند و وقتی اینگونه افراد در خانواده‌ای باشند، مشکلاتشان را مطرح می‌کنند و این موضوع روی فرزندان کوچکتر هم تاثیر می‌گذارد و به عامل بازدارنده انگیزشی برای تحصیل تبدیل می‌شود.

 اسدی در پاسخ به این سوال که چه تغییراتی باید در ساختار آموزش ایجاد شود تا کودکان و نوجوانانی که به دلایل انگیزشی ترک تحصیل کرده‌اند، به مدارس بازگردند، گفت: باید در کنار تحصیل مهارت آموزی وجود داشته باشد. در گذشته طرحی تحت عنوان «کاد» بود که در طی آن نوجوانان مهارت‌های مختلف را می‌آموختند اما امروز نوجوان ما بعد از فارغ‌التحصیلی مهارتی بلد نیست.

وی اضافه کرد: اگر شرکت‌های دانش بنیان توسعه پیدا کنند، افراد می‌توانند بعد از کسب دانش و مهارت در این شرکت‌ها مشغول به کار شوند که این خود یک عامل انگیزشی برای ادامه تحصیل است.

اسدی با بیان اینکه بخش از ترک تحصیلی‌ها هم مربوط به نخبه‌هایی است که مهاجرت و تحصیل در خارج از کشور را به ماندن در ایران ترجیح می‌دهند، گفت: این فاجعه است که ما جمعیت زیادی را آموزش می‌دهیم و بعد از فارغ التحصیلی تصمیم به مهاجرت می‌گیرند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا برای بازگرداندن دانش آموزانی که از فقر ترک تحصیل کرده‌اند یا از تحصیل جا مانده‌اند راهکاری وجود دارد، ادامه داد: گاه کودکی که کار می‌کند، درآمد خانواده را تامین می‌کند و نمی‌تواند روزانه تحصیل کند؛ برای این دست دانش‌آموزان امکان تحصیل در مدارس شبانه و خیریه‌ها وجود دارد. بسیاری از خیریه‌ها زیر نظر آموزش و پرورش هستند و دانش‌آموزان جامانده از تحصیل را جذب می‌کنند.

اسدی یکی از عوامل دیگر ترک تحصیل را مشکلات و نابسامانی‌های خانوادگی از جمله طلاق، مشاجرات و فوت والدین برشمرد و گفت: این دسته از کودکان و نوجوانان در این خانواده‌ها شانس بیشتری برای ترک تحصیل دارند.

آموزش از راه دور برای نوجوانانی که کار می‌کنند

کارشناس آموزش و پرورش عنوان کرد: فرمانداران و استانداران باید تمام دانش‌آموزانی را که در سنین مدرسه هستند، توسط منطقه شناسایی کنند و اگر مشکلشان بحث فقر مالی است از طریق مدارس شبانه‌ و آموزش راه دور بتوانند تحصیل کنند. دانش‌آموزان در روش تحصیل از راه دور می‌توانند صبح تا ظهر به کارشان برسند و عصرها در کلاس‌ها شرکت کنند. استفاده از آموزش مجازی هم امکان‌پذیر است اما مشکل اینجاست که بخشی از این دانش‌آموزان تلفن همراه ندارند.

از بیماری صعب‌العلاج تا مشکلات کودکان استثنایی

معصومه‌ نجفی‌ پازوکی معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش درباره دلایل ترک تحصیل و جاماندگی دانش‌آموزان به ایسکانیوز گفت: تعدادی از این دانش‌آموزان، مبتلا به بیماری‌های صعب‌العلاج هستند. برای مثال در استان بوشهر، ۳۲ نفر از محصلان در این دسته جای می‌گیرند که دانشگاه علوم پزشکی بوشهر مسئولیت درمان آنها را قبول کرده‌است.

معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش با بیان اینکه تعدادی از دانش‌آموزان ترک تحصیل کرده جزء کودکان استثنایی به حساب می‌آیند، عنوان کرد: تعدادی از این دانش‌آموزان زمینه حضور در مدارس را ندارند. تعدادی دیگر از یک استان به استان و یا کشور دیگر مهاجرت کرده‌اند. تعدادی دیگر در مسجد_ مدرسه‌ها مشغول به تحصیل هستند که در آمار دانش‌آموزان قرار نگرفته‌اند.

محصلانی که فوت کرده‌اند اما اسمشان ثبت نشده

نجفی با اشاره به اینکه سامانه شهید محمودوند تمامی این دانش‌آموزان را رصد می‌کند، عنوان کرد: تعدادی از محصلان دیگر هم هستند که فوت کرده‌اند و نام آنها به ثبت‌احوال اعلام نشده ‌است.

وی با اشاره به اینکه برای آموزش و پرورش حتی ترک تحصیل یک نفر هم مهم است، اظهار کرد: دانش‌آموزی که شرایط حضور در مدرسه را دارد اما غایب است، توسط آموزش و پرورش به تحصیل برخواهد گشت. اگر مشکلات مالی وجود داشته ‌باشد، سازمان سعی بر حل آن خواهد کرد و اگر محصل، کودک کار باشد، معلم به‌صورت حضوری به ‌وسیله بسته‌های آموزشی به وی کمک خواهدکرد تا به مسیر تحصیل برگردد.

معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش در پاسخ به این پرسش که آیا مطالب گفته شده به مرحله اجرا هم رسیده یا خیر گفت: سامانه شهید محمودوند تمامی این موضوعات را پیگیری کرده‌است. از اقدامات مهمی که به‌ وسیله این سامانه انجام گرفته، شناسایی چهره به چهره دانش‌آموزان است و اینکه این دانش‌آموز در کدام استان و منطقه و حتی روستا زندگی می‌کنند.

نجفی درباره اینکه بیشترین آمار مربوط به ترک تحصیل و جاماندگی متعلق به کدام استان است، گفت: جاماندگان از تحصیل در همه استانهای کشور متراکم‌اند و نمی‌توان آمار دقیقی از تعداد آنها در استانها ارائه داد. سامانه شهید محمودوند با دادن اطلاعات جامع در این زمینه، مبنای مطالعات جامعه‌شناسی مطلوبی را فراهم کرده‌است. این سامانه، اطلاعات بسیار دقیقی از وضعیت دانش‌آموزان در تمام نقاط کشور فراهم می‌کند که می‌تواند زمینه انجام مطالعاتی علمی و دقیق باشد.

به گزارش ایسکانیوز، فقر، مشکلات فرهنگی، کمبود امکانات در روستاها و حاشیه شهرها، مشکلات کودکان استثنایی و بیمار و نبود انگیزه همه دست به دست هم داده تا شاهد ترک تحصیل ۲۷۹ هزار دانش‌آموز باشیم. از جهتی رشد ترک تحصیل‌ها در مقطع متوسطه و در واقع سن نوجوانی مشکلی است که نیاز به آسیب‌شناسی عمیق دارد و آموزش و پرورش باید ضمن تشکیل کارگروه‌هایی با کمک محققان و جامعه‌شناسان این موضوع را موشکافی کند که چه عواملی به ترک تحصیل نوجوان ختم می‌شود، چراکه قدم اول برای رفع یک معضل اجتماعی پیدا کردن دلایل وقوع آن است.

انتهای پیام /