به گزارش گروه فرهنگی و هنر ایسکانیوز، «خیابان» کلمه ای تکراری و پر کاربرد در گفتوگوی روزانه است که در زبان فارسی ریشهای کهن دارد و جز یک معنا را منتقل نمی کند و آنهم محل گذر، عبور و مرور و همچنین فراهمآورنده امکان دسترسی میان ساختمان ها است.
در دورههای مختلف، خیابانها نه تنها مسیرهایی برای عبور، بلکه فضاهایی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و همچنین مکانهایی برای فعالیتهای اجتماعی، بازارها و آیینها محسوب میشدند. خیابانها محل برخورد انسانها، شکلگیری روابط اجتماعی، و حتی نماد تمدن شهری بودند.
برگزاری جشنها، راهپیماییها، مراسم مذهبی، یا حتی تجمعات اعتراضی، همگی در بستر خیابان انجام میشوند. خیابان به این ترتیب به فضایی برای بیان دیدگاهها و خواستههای جمعی تبدیل میشود؛ جایی که مردم میتوانند به طور علنی صدای خود را به گوش دیگران برسانند.
یکی از مهمترین کارکردهای خیابان، بُعد فرهنگی آن است؛ البته درست است که خیابان جایی است که فرهنگ روزمره مردم در آن شکل میگیرد، بازتاب مییابد و گسترش پیدا میکند، گروههای مختلف اجتماعی با باورها، زبانها، پوششها و رفتارهای متنوع تبادل فرهنگی انجامد میدهند اما رویکرد ما در این گزارش معرفی خیابانی است که کاربرد فرهنگی دارد.
به طور مثال خیابان «الحمراء» یکی از خیابان های اصلی بیروت و یکی از مراکز تجاری و فرهنگی شهر است. خیابان حمراء با داشتن تعداد زیادی کافه و سالن تئاتر یکی از اصلی ترین مکان ها برای استقرار و ملاقات روشنفکران و اندیشمندان و شاعران و نویسندگان عرب بوده است و به همین جهت این منطقه قطب فرهنگی جهان عرب و خاورمیانه شناخته می شود.
یا خیابان «متنبی» بغداد که برگرفته از نام شیخ متنبی پرآوازه ترین شاعر عرب زبان است نیز در دوران صدام حسین ملعون رنگ و بویی فرهنگی به خود گرفت و در آن زمان به عنوان پنجمین خیابان مهم فرهنگی در جهان شهرت یافت. تاریخ این خیابان به دوره عباسیان برمی گردد اما در دوران دیکتاتورِ عراق رونق بیشتری داشته و مرکزی بوده برای خرید و فروش جدیدترین کتب خاورمیانه. نشریات عربی از قاهره، بیروت و سایر کشورهای عربی مستقیم به متنبی می آمدند.
همچنین خیابان هایی که جشنواره فیلم کن در فرانسه، جشنواره فیلم برلین در آلمان و جشنواره فیلم ونیز در ایتالیا در آنان برگزار می شود از جمله خیابان هایی هستند که به دلیل این رویدادهای بزرگ سینمایی جهان، شهرتی فرهنگی پیدا کرده اند.
در این میان خیابان هالیوود که یکی از خیابان های اصلی لس آنجلس است به دلیل وجود پیاده روی مشاهیر، شهرتی جهانی پیدا کرده است که در این پیاده رو بیش از ۲۶۰۰ ستاره برای بازیگران، کارگردانان، موسیقیدانان، تهیهکنندگان، گروههای تئاتری و شخصیتهای تخیلی فیلم ها و انیمیشن ها نصب شده است و همین موضوع باعث شده این خیابان به عنوان یک خیابان فرهنگی برای گردشگرانی از سراسر جهان جذاب باشد.
اما در ایران خودمان و به طبع آن در پایتخت، کدام خیابان بُعد فرهنگی بیشتری دارد و می توان از آن به عنوان خیابان فرهنگی نام برد؟ شاید تاکنون به طور رسمی نام خیابان فرهنگی در تهران چندان کاربردی نداشته است اما طبیعتا حدفاصل میدان انقلاب تا چهارراه ولیعصر (عج) می تواند چنین پتانسیلی داشته باشد که به عنوان خیابان فرهنگی ایران از آن نام برد.
وجود کتابفروشی های متنوع و متعدد، وجود انواع کافه و رستوران های رنگارنگ، قرار گرفتن دانشگاه تهران به عنوان پنجمین دانشگاه قدیمی ایران در این مسیر و همچنین وجود سالن های سینما از قبیل سینما بهمن و تئاتر خصوصا سالن «تئاتر شهر» در چهارراه ولیعصر (عج) به عنوان یکی از قدیمی ترین سالن های تئاتر کشور در خیابان انقلاب، برپایی نماز جمعه، وجود دست فروش های کتاب و عکس های شخصیت های فرهنگی و هنری دوار مختلف و در نهایت شکل گیری حوادث تاریخی که موجب پیروزی انقلاب اسلامی گردید باعث شده تا جنبه فرهنگی خیابان انقلاب بیش از جنبه های دیگر نمایان باشد.
برپایی راهپیمایی ۲۲ بهمن و روز قدس و همچنین برگزاری جشن مهمونی ۱۰ کیلومتری غدیر در سالهای اخیر موجب شده خیابان انقلاب همیشه بر سر زبان ها باشد.
اما به دلیل اینکه کارکرد اصلی خیابان محل گذر و عبور و مرور بودن است و کارکرد فرهنگی و... کارکرد فرعی خیابان است و ایجاد فضای فرهنگی نیازمند فضایی دیگر و طراحی و ساخت است به همین همین منظور سال ۹۶ بود که کار ساخت و ساز مجموعه باغ کتاب تهران به پایان رسید و با مساحتی بالغ بر ۱۱۰ هزار متر مربع با حضور شهردار وقت تهران، رئیس وقت مجلس شورای اسلامی و تعدادی از چهره های فرهنگی کشور افتتاح شد.
باغ کتاب ابتدا به منظور ساخت فضایی جهت برگزاری نمایشگاه کتاب کلنگ زنی شد اما در ادامه به تغییر رویکرد و تبدیلش دن به عنوان بزرگترین کتابفروشی جهان و افزوده شدن سالن های سینما و کافه های متعدد تلاش داشت تا به عنوان قطب و گذر فرهنگی معرفی شود اما دسترسی آسان به خیابان انقلاب و همچنین پیشینه تاریخی و قرار گرفتن در مرکز شهر باعث شده تا مردم همچنان خیابان انقلاب را به عنوان گذر فرهنگی و محل برگزاری رویدادهای بزرگ بشناسند و باغ کتاب هنوز نتوانسته ماهیت اصلی خود را به دست آورد.
انتهای پیام/
نظر شما