ماه محرم از راه می‌رسد و ما دانشجویان مثل هر سال سیاه می‌پوشیم، در هیئت‌ها و مراسم روضه شرکت می‌کنیم، اشک می‌ریزیم و نام حسین(ع) را بر زبان می‌آوریم. اما پرسش اساسی این است: این یاد و عزاداری، چه تغییری در نگاه و رفتار ما ایجاد می‌کند؟ آیا پیام اصلی عاشورا، یعنی ایستادگی در برابر ظلم و فساد، در زندگی دانشجویی و دانشگاهی ما جاری می‌شود؟

محرم ماه آگاهی، بیداری و مسئولیت‌پذیری است. امام حسین(ع) در شرایطی که دستگاه قدرت به فساد کشیده شده بود، برای اصلاح امت و زنده کردن ارزش‌های پیامبر(ص) قیام کرد. او جان و خانواده‌اش را فدای حقیقت کرد و به همه آموخت که انسانِ مؤمن در برابر ظلم و تحمیل ذلت، ساکت نمی‌نشیند. این پیام، برای دانشجوی امروز از همیشه ضروری‌تر است.

ما در دانشگاه درس می‌خوانیم تا فهم و آگاهی‌مان بیشتر شود. اما اگر این علم و آگاهی، ما را به پرسشگری، نقد وضع موجود و مطالبه عدالت نکشاند، چه ارزشی دارد؟ آیا امام حسین (ع) به ما نیاموخت که باید هزینه بدهیم تا ارزش‌ها زنده بمانند؟ که نباید حقیقت را به خاطر ترس یا منفعت‌طلبی پنهان کنیم؟ اگر امروز در برابر تبعیض، فساد، سانسور، فقر و بی‌عدالتی در جامعه و حتی در دانشگاه ساکت باشیم، با کدام منطق خود را حسینی می‌دانیم؟

محرم کلاس درسی بزرگ برای دانشجویان است. ما که خود را قشر آگاه جامعه می‌دانیم، باید از عزاداری فراتر برویم و معنای آن را درک کنیم. عزاداری حسینی یعنی همدلی با مظلوم، اما همزمان یعنی ایستادن در برابر ظالم. یعنی نترسیدن از قدرت‌های فاسد. یعنی دفاع از حقوق محرومان و حاشیه‌نشینان. عزاداری بی‌درد و بی‌پرسش، تحریف روح عاشوراست.

دانشجو باید صدای جامعه باشد. وقتی در عزاداری‌ها فریاد «یا حسین» سر می‌دهیم، باید یادمان باشد که این نام، ما را به مسئولیت فرا می‌خواند. یعنی من دانشجو باید از خود بپرسم: در برابر مشکلات جامعه‌ام چه کرده‌ام؟ آیا نسبت به هم‌کلاسی نیازمندم بی‌تفاوت بوده‌ام؟ آیا در انجمن، شورای صنفی یا جمع‌های دانشجویی برای بهبود شرایط دانشگاه و جامعه تلاشی کرده‌ام؟

محرم همچنین دعوتی است به بازنگری در سبک زندگی. عاشورا داستان فداکاری و از خودگذشتگی است. ما هم می‌توانیم از راحت‌طلبی، خودخواهی و فردگرایی فاصله بگیریم و نگران دردهای جمعی باشیم. حتی ساده‌ترین کارها، مثل کمک به دانشجوی محروم، برگزاری جلسات روشنگری یا حضور در فعالیت‌های داوطلبانه، می‌توانند گام‌هایی کوچک اما مهم در مسیر حسینی بودن باشند.

امام حسین (ع) در نامه‌ای خطاب به مردم نوشت: «انما خرجت لطلب الإصلاح فی امة جدی» (من برای اصلاح امت جدم قیام کردم). این «اصلاح» وظیفه‌ای همیشگی است. دانشجوی حسینی کسی است که نابرابری، فساد، تبعیض، تحقیر و تحمیل را ببیند و به آن اعتراض کند. نه این‌که فقط تماشاگر باشد و در جلسات عزاداری از ظلم یزید ۱۴ قرن پیش بگوید، اما از ظلم امروز چیزی نگوید.

محرم به ما یاد می‌دهد که سکوت در برابر ظلم، همراهی با آن است. ما دانشجویان نمی‌توانیم ادعای علاقه به حسین (ع) داشته باشیم اما در برابر مشکلات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جامعه‌مان بی‌تفاوت باشیم. صداقت با امام حسین (ع) یعنی خود را نقد کنیم. یعنی ببینیم کجا کوتاهی کرده‌ایم، کجا از مسئولیت فرار کرده‌ایم، کجا منافع فردی را به حق و حقیقت ترجیح داده‌ایم.

این روزها که بسیاری در جامعه ما از مشکلات اقتصادی، تبعیض آموزشی، فساد اداری، سانسور و محدودیت آزادی بیان رنج می‌برند، وظیفه ما دانشجویان روشنگری، مطالبه‌گری و تلاش برای اصلاح است. هیئت‌ها و مراسم مذهبی باید به پایگاه آگاهی و همدلی اجتماعی بدل شوند.

در نهایت، محرم آزمون وجدان ماست. آیا صرفاً عزاداریم؟ یا پیرو راه حسین (ع)؟ آیا فقط روضه می‌خوانیم؟ یا به معنای حقیقی آن گوش می‌دهیم؟ بیایید محرم امسال را به فرصتی برای بیداری، پرسشگری، عدالت‌خواهی و همدلی تبدیل کنیم. بیایید با یاد امام حسین (ع)، از دانشگاه و جامعه‌مان شروع کنیم و برای تغییر قدمی هرچند کوچک برداریم. چرا که حسینی بودن، تنها در سوگواری نیست؛ در ایستادگی برای حق و انسانیت است.

* فعال دانشجویی

انتهای پیام/