به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از کرمان، تابستان در نیمه جنوبی ایران فصلی همراه با تشنگی و تبخیر است اما در همین ایام پدیده مونسون از جنوب‌شرقی کشور آغاز می‌شود. این بارش‌ها که قدمتی طولانی دارند این روزها چهره‌ای تازه و گاه خشن به خود گرفته‌اند و هر سال از خرداد تا شهریور سواحل مکران ارتفاعات جنوب کرمان دشت‌های بلوچستان و حتی شرق هرمزگان را در بر می‌گیرند. این پدیده اقلیمی که در گذشته بیشتر به عنوان نعمتی برای مناطق کم‌بارش شناخته می‌شد حالا به دلیل تغییرات آب و هوایی و ضعف زیرساخت‌ها به یک چالش جدی تبدیل شده است.

بارش‌های مونسونی با ویژگی‌های خاص خود از بارش‌های ملایم فصل‌های سرد متمایز می‌شوند. این بارش‌ها به صورت طغیانی موضعی پرحجم و ناگهانی رخ می‌دهند و همین ویژگی آن‌ها را از بارش‌های آرام و مفید به بحران‌های ناگهانی تبدیل کرده است. در مدت کوتاهی می‌توانند منجر به جابجایی خاک قطع شدن جاده‌ها تخریب خانه‌های گلی و تبدیل روان‌آب‌ها به سیلاب‌های مرگبار شوند.

در سال‌های اخیر تغییرات اقلیمی به ویژه گرم شدن سطح آب‌های دریای عرب و افزایش تبخیر در فلات مرکزی ایران باعث پیچیده‌تر شدن پدیده‌ی مونسون شده است. این پدیده که پیش‌تر عمدتاً در جنوب‌شرقی ایران محسوس بود حالا دامنه خود را به استان‌های مرکزی و حتی خراسان جنوبی نیز گسترش داده است. این تغییر الگو نیاز به بازنگری جدی در مدیریت منابع آب و بحران را ضروری می‌سازد. مونسون‌ها که از خرداد تا شهریور ادامه دارند نتیجه نفوذ رطوبت از اقیانوس هند و دریای عرب به فلات ایران همزمان با گرم شدن شدید خشکی‌ها هستند. این سامانه‌ها که از شبه‌قاره هند شروع می‌شوند با عبور از پاکستان به جنوب‌شرقی ایران می‌رسند. رگباری و متمرکز بودن این بارش‌ها اصلی‌ترین تفاوت آن‌ها با الگوهای معمول زمستانی است. با گرم‌تر شدن آب‌های جنوبی و کاهش پوشش گیاهی در مناطق مرزی جنوب‌شرقی بارش‌های مونسونی به تهدیدی چندجانبه تبدیل شده‌اند که از سیلاب‌های ویرانگر تا هجوم ملخ‌ها و گسترش بیماری‌های ناشی از رطوبت را در پی دارند.

بر اساس مشاهدات میدانی گزارش‌های سازمان هواشناسی و هشدارهای مدیریت بحران بسیاری از مناطق جنوب‌شرق کشور به ویژه استان‌های سیستان و بلوچستان هرمزگان و جنوب کرمان امسال نیز در معرض بارش‌های سنگین و سیلابی قرار دارند. این در حالی است که در بسیاری از این مناطق زیرساخت‌های لازم برای مدیریت بحران از جمله سیستم‌های زهکشی هشدار سریع و آموزش عمومی ضعیف و ناکارآمد هستند.

استان‌های آسیب‌پذیرتر شامل سیستان و بلوچستان (نواحی جنوبی مانند چابهار و کنارک) که به دلیل ضعف زیرساختی و بافت‌های فرسوده به شدت آسیب‌پذیرند هرمزگان (مناطق ساحلی مانند جاسک و میناب) با خطر طغیان رودخانه‌ها و سیلاب شهری و کرمان (به ویژه شهرستان‌های قلعه‌گنج رودبار جنوب کهنوج و فاریاب) که تخریب جاده‌ها و قطع ارتباط روستاها در آن رایج است. حتی بخش‌هایی از خراسان جنوبی و خراسان رضوی نیز در سال‌های اخیر شاهد نفوذ جبهه‌های بارشی مونسونی بوده‌اند.

پیامدهای این بارش‌ها شامل سیلاب و تخریب زیرساخت‌ها (راه‌ها پل‌ها و شبکه‌های برق و مخابرات) خسارات جانی (ناشی از گرفتار شدن در سیلاب یا برخورد با جریان برق) گسترش بیماری‌ها (مانند مالاریا و اسهال) خسارت به دام و کشاورزی و حتی هجوم ملخ‌های صحرایی است که امنیت غذایی را تهدید می‌کند.

خبرنگار: زهرا اسکندری

انتهای پیام/