به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، اگر مسیر تهران تا مشهد را با خودرو سواری طی کرده باشید، این تابلو را دیدهاید: «زیستگاه یوز ایرانی؛ از سرعت خود بکاهید». گفته میشود که تنها حدود ۲۰ قلاده یوز در طبیعت باقی مانده و این گربهسان رو به انقراض است اما بیشترین دلیل تلف شدن این حیوان، همان جادهای است که روزانه صدها خودرو از آن عبور میکنند. آمارها از کشته شدن ۱۳ یوز در همین جاده طی سالهای مختلف خبر میدهند.
بیشتر بخوانید
سرنوشت یوزپلنگ ایرانی همچون دایناسورها خواهد شد؟
پروژه ملی یوزپلنگ آسیایی از چه زمانی کلید خورد؟
در مجموع پروژه ملی یوزپلنگ آسیایی که از شهریورماه سال ۱۳۸۰ بهصورت بینالمللی آغاز شد، با همکاری سازمان ملل و برنامه تسهیلات جهانی محیطزیست ادامه پیدا کرد. از سال ۱۳۸۰ تا پایان ۱۳۹۷، پروژه بهصورت بینالمللی فعالیت میکرد و برنامه توسعه سازمان ملل در همه این سالها همراه پروژه بود.
از فروردینماه ۱۳۹۸ پروژه بهصورت کامل تعطیل شد و ۲۸ فروردینماه امسال باقر نظامی برای
پرستو : آغاز این پروژه بهصورت ملی، حکم گرفت. برنامه نجات یوز، نیمهدوم سال قبل توسط متخصصان نوشته شد و یک بازهزمانی پنجساله برای اجرایش در نظر گرفته شد. اگر این پروژه به نتیجه نرسد، یوز آسیایی برای همیشه از دست خواهد رفت؛ مثل شیر و ببر مازندران. «ابتدا تلاش شد یک برنامه ملی باشد و بودجه مستقلی حدود یکونیم هزارمیلیارد تومان داشته باشد، اما در شورایعالی محیطزیست مصوب نشد و تا امروز حدود ۵۰ میلیارد تومان برای این پروژه دریافت شده است.
پروژه نجات یوز آسیایی، پنجراهبرد دارد و تکثیر در اسارت، یکی از بخشهای آن است. حالا یکسوم یوزهای شناسایی در ایران در سایت تکثیر در اسارت قرار دارند و قرار بود ۳۰ درصد از بودجه حفاظت از یوز، برای این سایت هزینه شود؛ درمجموع تا امروز هفتدرصد از آن ۵۰ میلیارد تومان برای سایت تکثیر و پرورش یوز صرف شده؛ رقمی حدود سهمیلیارد و ۸۳۴ میلیون تومان.» این را باقر نظامی، مدیر پروژه نجات یوز آسیایی تعریف میکند.
در حالی برای حفاظت از یوز ایرانی هزینه شده است که هم چنان جاده خطری جدی محسوب میشود. مسیر ۸۰ کیلومتری از جاده تهران- مشهد در محدوده سبزوار و میامی زیستگاه یوز ایرانی است اما در طی مسیر مشاهده کردیم که فنسکشی بسیار کم است و اگرچه مسیر با تابلو مشخص شده و هشدارهای بسیاری نصب شده تا سرعت کاهش پیدا کند اما تعداد دوربینهای کنترل سرعت بسیار کم است و عملا بیشتر رانندگان با سرعت مطمئن رانندگی نمیکنند.
در شب شرایط سختتر است، برخی تابلوها اصلا دیده نمیشوند و جاده در مسیرهایی فاقد روشنایی است. به ویژه اینکه بیشترین زمان تصادف یوز هم در سایه روشن غروب و طلوع آفتاب رخ داده که هم جاده به اندازه کافی روشن نبوده و راننده هم سرعت مجاز را رعایت نکرده است. هشدار پیامکی تنها برای اپراتور ایرانسل ارسال میشود و همراه اول و دیگر اپراتورها پیامکی برای راننده ارسال نمیکنند.
رانندگان برای جان خود هم ارزش قائل نیستند چه برسد به یوز
ایمان معماریان کارشناس حیات وحش میگوید که مهمترین روش برای حفاظت از یوز، حصارکشی است و حتی کاهش سرعت و نصب تابلو هم دردی دوا نمیکند. وی در این باره به ایسکانیوز گفت: فرهنگ رانندگی در ایران به گونهای است که حتی برای جان خودمان هم ارزش قائل نیستیم و رانندهها حتی با وجود تابلو و دوربین هم رعایت نمیکنند و چطور میتوانیم از رانندهها بخواهیم که برای حفظ جان یوزپلنگ سرعت را کاهش دهند.
وی با اشاره به اینکه در سالهای گذشته بیش از ۴۰ قلاده یوز در جاده تلف شده است. دو مشکل اساسی جاده و دام و سگ هستند، افزود: فرستادن پیامک و نصب تابلو هم خطر را رفع نمیکند و تنها راه حصارکشی است. حصارکشی بسیار کم است و به دلیل نبود مراقبت، برخی از آنها دزدیده شده است. در شب با سرعت ۳۰ کیلومتر بر ساعت هم احتمال تصادف وجود دارد چراکه یوز با دیدن چراغ خودروها میترسد و توقف میکند یا اگر تولهای تصادف کند، مادر به دنبال او میآید و تصادف میکند.
بنا به گفته این کارشناس، ایمنسازی یعنی اینکه جاده به طور کامل فنسکشی شود و مسیرهای عبور امن به صورت روگذر یا زیرگذر ایجاد شود تا یوز بتواند از آنها عبور کند. از طرفی وی میگوید که حصارکشی نیازمند مراقبت مداوم است چراکه بارها شاهد سرقت حصارها بودهایم و اگر قرار نیست که جاده مسدود شود، باید ایمنسازی انجام شود.
نکته جالب توجه اینجاست که دلیل انقراض محلی یوز در زیستگاه جنوبی کشور هم تلفات جادهای بوده و حالا همان در حال تکرار همان اشتباه در زیستگاه توران هستیم. نسل بعد از مسئولان این نسل درباره این کوتاهی سوال خواهند کرد. ما اولین کشوری خواهیم بود که بعد از ۷۰ سال یک گونه گربهسان را منقرض کنیم.
معماریان میگوید که تکثیر یوز در اسارت اگرچه ارزشمند است اما کمکی به جلوگیری از انقراض نمیکند و حفظ زیستگاه اهمیت بیشتری دارد. وی در این خصوص توضیح داد: یوزپلنگ به ویژه نژاد آسیایی، تنوع ژنتیکی پایینی دارد و وقتی تعداد کم میشود، درونآمیزی فامیلی رخ میدهد و این برای نسلهای بعدی مشکلات ژنتیکی ایجاد میکند. به همین دلیل تکثیر یوز در اسارت مشکل است. علاوه بر این بازوحشیسازی و معرفی مجدد یوزپلنگی که در اسارت به دنیا آمده، به طبیعت اگر غیرممکن نباشد، بسیار کم است.
وی افزود: توانمندی و مهارتی که یوز باید برای زندگی در طبیعت داشته باشد، در اسارت به دست نمیآید و شانس زندگی نخواهد داشت. بنابراین ذهنیت حفظ یوز از انقراض با تکثیر آن در اسارت، خطرناک و غیرواقعی است. مسئولان میخواهند کمبودهایی که در حفاظت از زیستگاه دارند با تکثیر در اسارت بپوشانند. البته یوزهای در اسارت با ارزش هستند اما اسارت به انقراض کمک نمیکند.
به گزارش ایسکانیوز، تلفات بالای جاده نشان میدهد که خطری جدی سر راه حفظ یوزپلنگ ایرانی است و در این شرایط باید بیشترین بودجه صرف ایمنسازی جاده شود تا شاهد تلف شدن یوز جدیدی نباشیم.
انتهای پیام /
نظر شما