به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از کرمان؛ مناطق حاشیه‌نشین شهر کرمان به دلیل رشد نامتوازن شهری، کمبود زیرساخت‌های خدماتی و فقر اقتصادی، به کانون‌های اصلی تمرکز آسیب‌های اجتماعی به‌ویژه اعتیاد تبدیل شده‌اند. با وجود تلاش‌های نهادهای دولتی و سازمان‌های مردم‌نهاد، چالش‌های مربوط به اثربخشی برنامه‌های کاهش اعتیاد و حمایت اجتماعی در این بافت‌های شهری، همچنان به قوت خود باقی است. این گزارش تحلیلی به بررسی داده‌های آماری میزان موفقیت برنامه‌های پیشگیری و درمان اعتیاد و همچنین موانع ساختاری در مناطق حاشیه‌نشین کرمان می‌پردازد. برای واکاوی این مسئله پیچیده، با کاوه صمدی پژوهشگر ارشد تحلیل فضایی و جامعه‌شناس شهری به گفتگو نشستیم.

کاوه صمدی در ابتدای تحلیل خود تصریح کرد: مناطق حاشیه‌نشین کرمان، نه صرفاً یک مسئله کالبدی، بلکه یک بحران اجتماعی-اقتصادی هستند که در آن، بافت فرسوده، فقر، کمبود فرصت‌های شغلی و فقدان فضاهای عمومی سالم، زمینه‌ساز اصلی رشد اعتیاد و جرائم مرتبط شده‌اند. داده‌های آماری نشان می‌دهد که تراکم آسیب‌های اجتماعی در این مناطق، به‌ویژه در محله‌های دارای مهاجرپذیری بالا، به صورت نگران‌کننده‌ای بالاتر از میانگین شهری است.

او افزود: اثربخشی برنامه‌های کاهش اعتیاد در این مناطق، از یک چالش بزرگ رنج می‌برد: تمرکز بر درمان صرف، در حالی که ریشه‌های اصلی مشکل اقتصادی و اجتماعی هستند. بسیاری از برنامه‌های ترک اعتیاد موفق می‌شوند افراد را از مصرف مواد بازدارند، اما به دلیل نبود اشتغال پایدار، مهارت‌آموزی مناسب و حمایت اجتماعی پس از ترخیص، نرخ بازگشت به اعتیاد (عود) در میان بهبودیافتگان، بسیار بالا است. این نرخ بالای عود، به دلیل فشار فقر، بیکاری و دسترسی آسان به مواد در محیط محلی است.

صمدی به شکاف در ارائه خدمات در مناطق حاشیه‌نشین اشاره کرد و گفت: خدمات اجتماعی، فرهنگی و ورزشی در مناطق حاشیه‌نشین کرمان، از نظر کمی و کیفی، بسیار ضعیف‌تر از مناطق برخوردار شهری است. این کمبود سرانه فضاهای سالم و اوقات فراغت، به‌ویژه برای جوانان و نوجوانان، آن‌ها را به سمت محیط‌های پرخطر سوق می‌دهد. آمارها نشان می‌دهد که میزان مشارکت اجتماعی و مدنی در این مناطق، به دلیل بی‌اعتمادی و انزوا، پایین است که این امر، توانایی جامعه محلی برای مقابله با آسیب‌ها را کاهش می‌دهد.

وی ادامه داد: علاوه بر این، ضعف در سیستم‌های نظارتی و انتظامی محله‌ای نیز به گسترش شبکه‌های توزیع مواد مخدر و جرائم مرتبط کمک می‌کند. در مناطقی که معابر باریک و پیچیده هستند و تراکم جمعیتی بالاست، نظارت اجتماعی رسمی دشوارتر است و شبکه‌های آسیب‌زا، امکان فعالیت بیشتری پیدا می‌کنند. این امر، چرخه معیوب تولید، توزیع و مصرف مواد را در این مناطق تقویت می‌کند.

صمدی در جمع‌بندی نهایی خود تأکید کرد: کاهش اعتیاد در حاشیه‌نشین‌های کرمان، نیازمند تغییر نگاه از بیمار به شهروند است. تا زمانی که زیرساخت‌های اقتصادی و اجتماعی این مناطق متحول نشود و فرصت‌های شغلی و معیشتی برای ساکنان فراهم نگردد، برنامه‌های درمانی تنها به تسکین موقت یک درد مزمن منجر خواهند شد. توسعه این مناطق، یک سرمایه‌گذاری برای امنیت و سلامت کل شهر کرمان است.

خبرنگار: زهرا اسکندری

انتهای پیام/