نقاش روح؛ محمود فرشچیان، خالق باورهای هزاران ساله

در دنیایی که هنر اغلب به بازتاب واقعیت می‌پردازد، محمود فرشچیان، هنرمند نام‌آور ایرانی، پا را فراتر گذاشته و به نظر می‌رسد به جای نقاشی کردن، به تصاویری جان می‌بخشد که از قرن‌ها پیش در ناخودآگاه انسان‌ها ریشه دوانده‌اند. او نه تنها با بوم و رنگ کار می‌کند، بلکه با روح و باورهای جمعی، آثاری خلق می‌کند که بیش از یک تصویر، هزاران نفر را به تسخیر خود درمی‌آورد.

به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از اصفهان، فرشچیان، متولد ۱۳۰۸ در اصفهان، شهری که مهد هنرمندان بی‌شماری چون شیخ بهایی بوده، از کودکی استعداد خود را در طراحی آشکار ساخت. او زیر نظر اساتیدی چون حاج میرزا آقا امامی اصفهانی و عیسی بهادری (شاگرد کمال‌الملک) پرورش یافت و هر آنچه از مینیاتور، نقاشی رنگ روغن، طراحی نقوش قالی و تذهیب بود، به جان خرید. پس از دوران هنرستان و خدمت سربازی، فرشچیان راهی اتریش شد تا در موزه‌های اروپا، دریچه‌های جدیدی به روی هنر خود بگشاید و هر آنچه می‌دید، با دقت ثبت و تحلیل می‌کرد.

بازگشت به ایران، آغاز فصل جدیدی در زندگی حرفه‌ای او بود؛ فعالیت در اداره کل هنرهای زیبای تهران و سپس مدیریت اداره هنرهای ملی و استادی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران. او شاگردان بسیاری را تربیت کرد و حتی پس از مهاجرت به آمریکا، به معرفی نگارگری ایرانی به علاقه‌مندان آن دیار ادامه داد.

استاد فرشچیان که در سال ۱۳۳۴ با نیادخت قوامی ازدواج کرد، ثمره این پیوند را در فرزندانش، دکتر علی مراد فرشچیان (پزشک در فلوریدا) و لیلا فرشچیان (روانشناس رفتارگرا در نیوجرسی) می‌بیند.

آنچه آثار فرشچیان را متمایز می‌کند، تلفیق بی‌نظیر هنر نگارگری ایرانی با تکنیک‌های هنر غرب است. تابلوهای او، رقص رنگ‌های لاجوردی و آبی کبود است که هر بار داستانی تازه را روایت می‌کنند. استفاده از خطوط منحنی، رنگ‌های گرم و بهره‌گیری از ادبیات غنی و داستان‌های کتب مقدس و رویدادهای تاریخی، از ویژگی‌های منحصر به فرد نگارگری اوست.

از میان آثار بی‌شمار او، تابلوهای “عصر عاشورا” و “یتیم‌نوازی علی” از شهرت جهانی برخوردارند. آثار او با روح دین‌باوری عجین شده و تجلی‌بخش صحنه‌هایی است که هر فرد با شنیدن روضه‌های عاشورا در ذهن خود مجسم می‌کند. تابلوهایی چون “شهادت علی اصغر”، “شام غریبان” و “عرش بر زمین (گودی قتلگاه)” گواه این مدعاست.

فرشچیان درباره یکی از تجربیات الهام‌بخش خود می‌گوید: پزشکان تشخیص دادند که عصب‌های دستم به‌شدت آسیب دیده و تاکید کردند هرگز نباید نقاشی کنم. دلم خیلی شکست؛ تا اینکه به ذهنم رسید از حضرت رضا علیه السلام درخواست کنم تا این بیماری علاج شود. همان لحظه نذر کردم که اگر دستم بهبود یافت، ماجرای ضمانت آهو را به تصویر بکشم. این روایت نشان از پیوند عمیق او با باورهای دینی‌اش دارد.

او همچنین برای شاهنامه، رباعیات خیام و دیوان حافظ، نگارگری‌های بی‌نظیری خلق کرده که این کتب با نقاشی‌های او به چاپ رسیده‌اند و کتب نفیسی از مجموعه آثار او نیز در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.

اسب، از دیرباز در اسطوره‌ها و ادبیات ایران، نمادی از اهمیت و جایگاه ویژه بوده است. در آثار فرشچیان نیز اسب حضوری پررنگ دارد و گفته می‌شود نمادی از سرکشی هوای نفس، تزکیه، آزادی و تعالی است. اسب‌های او با همان تناسبات عضلانی، رنگ و نژاد اسب‌های اصیل ایرانی به تصویر کشیده شده‌اند و تصویر آن‌ها حداقل در ۳۰ اثر این هنرمند دیده می‌شود.

فرشته‌ها نیز به عنوان موجوداتی فرازمینی و واسط غیب، جایگاهی مهم در نقاشی ایرانی دارند. در آثار فرشچیان، جایگاه فرشتگان بسته به مفهوم اثر متفاوت است؛ در آثار مذهبی، آن‌ها در حال دعا و نیایش‌اند و در آثار عرفانی، نقش نجات‌دهنده انسان از نفس خود را ایفا می‌کنند. اما در داستان‌های اساطیری، اغلب در حال نبرد با شیطان و اهریمن به تصویر کشیده می‌شوند.

محمود فرشچیان با آثار خود، نه تنها هنر را به مخاطبانش هدیه می‌دهد، بلکه دریچه‌ای به سوی اعماق روح و باورهای مشترک انسانی می‌گشاید. سرانجام این نگارگر بلندمرتبه در هجدهم مردادماه سال چهارصد و چهار دار فانی را وداع گفت.

انتهای پیام./

کد خبر: 1276912

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • 0 + 0 =