به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، خشکسالی در تهران پنج ساله شد و کاهش شدید بارشها و الگوی مصرف نادرست همه دست به دست هم داده تا موضوع کمآبی در تهران بر سر زبانها بیفتد. وزارت نیرو پس از این به فکر احیای طرحی قدیمی و نیمهکاره افتاد تا از حوزه دیگری آب به تهران منتقل کند. هدف انتقال آب از سد طالقان با ظرفیت ۴۲۰ میلیون مترمکعب، به عنوان بزرگترین منبع ذخیره آبهای سطحی غرب استان البرز و تهران، است.
طرح انتقال آب طالقان به تهران جدید نیست و پیش از این، خط لولهای ۱۸۰۰ میلیمتری به طول ۶۰ کیلومتر از آبگیر زیاران (نزدیک سد طالقان) به آبگیر بیلقان کشیده شده بود. طبق برنامه اولیه، قرار بود پنج مترمکعب در ثانیه از این مسیر به تهران اختصاص پیدا کند. حبیبالله اصغری، مجری فعلی طرح، میگوید: اما در میانه راه، استان البرز به دلیل نیازهای خود، خواهان سهمی از این آب شد. در نهایت تنها ۲.۵ مترمکعب در ثانیه به تهران رسید و نیم دیگر به البرز اختصاص یافت.
سهم تهران از این انتقال چقد راست؟
عباس علیآبادی وزیر نیرو در توضیح این طرح گفته که پروژه انتقال آب در دو فاز طراحی شده و هدف آن تأمین آب پایدار برای سه استان قزوین، البرز و تهران است. براساس برنامهریزی انجامشده، سهم تهران از این طرح حدود ۲ تا ۲.۵ مترمکعب در ثانیه خواهد بود.
در واقع مصرف روزانه پایتخت حدود ۳۰ تا ۳۵ مترمکعب در ثانیه برآورد میشود و این انتقال آب حدود هفت تا هشت درصد از کل نیاز را پوشش میدهد.
وزیر نیرو معتقد است که ظرفیت تولید و تأمین آب محدود است و از اینرو، ضروری است سیاستگذاری در حوزه بارگذاری جمعیت، اصلاح الگوهای مصرف، و مدیریت یکپارچه منابع در بخشهای کشاورزی، صنعتی و شهری مورد بازنگری قرار گیرد. بنا به گفته وی نمیتوانیم مصرف فعلی را با شرایط اقلیمی خشک و منابع محدود کشور ادامه دهیم.
صدای قزوینیها درآمد
یکی از تبعات انتقال آب بین حوزهای ایجاد تعارض میان مردم دو منطقه است. کماینکه در انتقال آب از اصفهان به یزد شاهد ایجاد تنشهایی میان مردم دو شهر بودیم. در دهه اخیر دعوای یزدیها و اصفهانیها بر سر آب بالا گرفته و فروردین سال جاری هم جواد محجوبی مدیرعامل شرکت سهامی آب منطقهای یزد از تعرض و به آتش کشیدن ایستگاههای پمپاژ شماره سه و چهار خط انتقال آب به این استان خبر داد. در پی این اتفاق جریان آب انتقالی به این استان قطع شد.
حالا نگرانیها از تکرار این اتفاق در تهران وجود دارد. چندی پیش از تعدادی از مردم قزوین در کارزاری به این موضوع اعتراض کردند. در متن این کارزار آمده است: سد طالقان یکی از منابع حیاتی آب برای استان قزوین است؛ آب این سد برای تغذیه سفرههای زیرزمینی، تأمین آب کشاورزی، حفظ باغها و مزارع، و پایداری محیط زیست قزوین حیاتی است. انتقال گسترده آب از این سد به تهران، بهطور مستقیم باعث کاهش آب ورودی به دشتهای قزوین، فرونشست زمین، خشک شدن قنوات، آسیب به محصولات کشاورزی و بیکاری هزاران کشاورز خواهد شد.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای قزوین هم در پاسخ به این نگرانیها گفت: خط جدید انتقال آب سد طالقان به تهران یک موضوع ملی است، نگرانی شهروندان قزوینی را در اینباره درک میکنیم و پیگیر مطالبات استان در این زمینه هستیم.
انتقال آب باید آخرین گزینه باشد
محمد الموتی کارشناس محیط زیست معتقد است که انتقال آب باید آخرین گزینه باشد و اگر با روشهای دیگر امکان حفظ آب وجود دارد، به سمت انتقال آب نرویم. وی درخصوص قوانین بین المللی در این باره به ایسکانیوز گفت: در تمام دنیا بر اساس تجربه زیسته کشورهای مختلف، به مجموعه قواعدی تحت عنوان معیارهای جهانی یونسکو رسیدهاند که اگر آن شرایط در کشوری و در منطقهای، موجود باشد، میتواند انتقال آب بین حوضهای را هم به گزینههای مدیریت اضافه کند.
وی افزود: برای مثال، بر اساس این شروط، باید تمام راههای تامین آب اعم از مدیریت تقاضا، بازچرخانی، صرفهجویی، توجه به آب مجازی و خاکستری و تصفیه و اصلاح شبکه توزیع و امثالهم طی شده باشد و از همه مهمتر، در حوضه مبداء هم مواجه با کمبود آب نباشیم و با وجود همه اینها، باز هم نیاز اساسی به آب شرب در مقصد وجود داشته باشد و انجام نشدن این کار، کشور را در معرض مشکلات بزرگ اجتماعی و اقتصادی و حتی امنیتی قرار دهد.
کارشناس محیط زیست توضیح داد: باید موارد محیط زیستی طرح و منافع مبدا هم لحاظ شود، آنگاه میتوان مقداری آب را فقط برای تامین آب شرب انتقال داد؛ یعنی هم باید وضعیت در حد خطرناکی باشد که اگر انتقال پیدا نکند، بحران ایجاد شود. علاوه بر این منافع مبدا حفظ شده و به محیط زیست هم آسیبی وارد نشود. مجموعه شرایطی که یونسکو اعلام کرده است به قدری سختگیرانه است که در تمام دنیا به سمت تامین آب از طرق دیگری روی می آورند.
وی تاکید کرد: ابتداییترین عواقب طرح انتقال آب، ایجاد توهم پرآبی و تغییر الگوی مصرف در حوزه مقصد است. تجربه زیسته ما در کشور خودمان هم میگوید که طرح انتقال آب نه تنها مشکلی را از مقصد حل نکردند بلکه مشکلات مبدا را هم دوچندان کردند.
یک چهارم آب تصفیه شده در لولهها هدر میرود
پیشتر حمید سینیساز کارشناس حوزه آب در گفتوگو با ایسکانیوز نسبت به فرسودگی سیستم لولهکشی آب هشدار داده و گفته که بیش از یک چهارم آب تصفیه شده در لولهها به مصرفکننده نمیرسد و فرسودگی زیاد لولهها هم مزید برعلت است.
بنابراین باید پرسید که آیا انتقال آب بین حوزهای اولویت داشت یا تعمیر سیستمهای لولهکشی و جبران هدررفت آب؟ از طرفی اگر ان آب انتقالی هم هدر برود، آش همان آش است و کاسه همان کاسه و عملا طرحی پرهزینه انجام شده که خروجی خوبی ندارد.
سینیساز معتقد است که در نبود آبخیزداری یا اجرای محدود آن هدررفت بسیاری در حوزههای مختلف رخ میدهد. وی در این خصوص گفت: براساس بیلانهای آبی که چند سال یک بار بروزرسانی میشوند، تقریبا بین ۶۹ تا ۷۱ درصد ورودی آب از محل بارش، تبخیر میشود. حدودا ۸ تا ۱۰ درصد هم به شکل خارج شدن از مرزهای آبی و خاکی کشور، هدر میرود. در مجموع چیزی حدود ۲۰ درصد از بارشها برای استفاده باقی میمانند. البته همه این میزان آب هم استفاده نمیشود و باید هدررفت و نشتی آب در شبکههای توزیع را هم حساب کرد. اگر این ۸۰ درصد تلفات را بتوانیم با آبخیزداری به سمت سفرهها هدایت کنیم، نمیخواهم بگویم تلفات صفر میشود اما حداقل ۳۳ درصد آن قابل ذخیره است.
بهمن ایزدی کویرشناس هم میگوید که اگر از آب منتقل شده در مقصد بهرهبرداری دیگری به غیر از شرب انجام شود، مانند آنچه در طرحهای پیشین دیدم، طرح شکست خورده است. وی در این خصوص به ایسکانیوز گفت: طرح انتقال آب متعددی تاکنون در کشور اجرا شده اما انتقال آب قوانینی دارد و باید به حوضههای هیدرولوژیک و آبخیزگاهها و رودخانهها احترام بگذاریم.
وی افزود: هدف از انتقال آب و زدن سدهای غیرضروری در وهله اول رسیدن برخی از پیمانکارهای پیوسته به وزارت خانههای ذیربط به سودآوری هنگفت و در افق دور این است که به برخی از سرزمینهای خشک با انتقال آب به بخش کشاورزی ، صنعت و غیره مزایایی ببرند اما این کار باعث از دست رفتن زندگی مردمان و منجر از دست رفتن اعتدالات اجتماعی و اقتصادی میشود.
البته وزارت نیرو تاکید کرده که این انتقال برای شرب است و آسیبی به مبدا نمیرسد اما باید از تجربههای پیشین درس گرفت و اجازه نداد که بهرهبرداری اقتصادی از این دست طرحها صورت بگیرد. از طرفی اصلاح الگوی مصرف، جلوگیری از هدررفت در سیستم فرسوده و بازچرخانی آب باید در دستور کار قرار گیرد، در غیر این صورت تاکید صرف بر انتقال آب صرفا راهکاری موقتی خواهد بود.
انتهای پیام/
نظر شما