به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، پژوهش موتور محرک توسعه پایدار و پیشرفت علمی هر کشور است و نقشی اساسی در حل مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایفا میکند. در ایران، پژوهش میتواند با تکیه بر نیازهای بومی، به خودکفایی علمی، افزایش بهرهوری و تقویت ارتباط دانشگاه با صنعت کمک کند.
هفته پژوهش فرصتی مهم برای توجه دادن جامعه، سیاستگذاران و دانشگاهیان به جایگاه تحقیق و نوآوری است. این هفته زمینه معرفی دستاوردهای علمی، تقدیر از پژوهشگران و ترویج فرهنگ پژوهشمحور را فراهم میکند و میتواند انگیزه نسل جوان را برای ورود جدیتر به عرصه علم و فناوری افزایش دهد.
هفته پژوهش ۱۴۰۴ با برنامههای متنوع در آذرماه برگزار شد. ایسکانیوز به مناسبت هفته پژوهش رشته علمی و تفکیک جنسیتی پژوهشگران معرفی شده و برگزیده را بررسی کرده است که در ادامه میآید؛
دامپزشکی کمترین سهم از پژوهشگران معرفی شده به جشنواره هفته پژوهش
جدول زیر تعداد پژوهشگران و پژوهشگران جوان معرفی شده به تفکیک گروههای علمی را نشان میدهد؛
بر اساس این جدول، در مجموع ۳۳۹ پژوهشگر و پژوهشگر جوان به جشنواره هفته پژوهش معرفی شدهاند که ۱۱۶ نفر مربوط به گروه علمی فنی و مهندسی (۳۴ درصد)، ۸۳ نفر مربوط به گروه علمی علوم انسانی (۲۴ درصد)، ۷۸ نفر مربوط به گروه علمی علوم پایه (۲۳ درصد)، ۴۱ نفر مربوط به گروه علمی کشاورزی (۱۲ درصد)، ۹ نفر مربوط به گروه علمی پزشکی (۲ درصد)، ۸ نفر مربوط به گروه علمی هنر و معمار (۲ درصد) و فقط ۴ نفر مربوط به گروه علمی دامپزشکی (یک درصد) بودهاند.
جدول فوق نشان میدهد که از بین ۲۴۵ پژوهشگر معرفی شده ۷۸ نفر مربوط به گروه فنی مهندسی هستند و این گروه با سهم ۳۱ درصدی در مقایسه با سایر گروههای علمی پیشتاز است. پس از آن گروه علوم پایه با ۵۸ نفر معرفی شده و سهم ۲۳ درصدی در جایگاه دوم قرار داد. سپس علوم انسانی (سهم ۲۳ درصدی)، کشاورزی (سهم ۱۴ درصدی)، پزشکی (سهم ۳ درصدی) و هنر و معماری (سهم ۲ درصدی) قرار دارند. گروه علمی دامپزشکی فقط با ۲ پژوهشگر معرفی شده و سهم ۰.۸ درصدی کمترین سهم را از بین گروههای علمی دارد.
همچنین از بین ۹۴ پژوهشگر جوان معرفی شده، ۳۸ نفر مربوط به گروه فنی و مهندسی، ۲۶ نفر مربوط به گروه علوم انسانی، ۲۰ نفر مربوط به گروه علوم پایه، ۶ نفر کشاورزی، ۲ نفر دامپزشکی و یک نفر به هنر و معماری و پزشکی مربوط هستند.
سهم ۱۲ درصدی زنان از پژوهشگران معرفی شده به جشنواره پژوهش ۱۴۰۴
توجه به جنسیت در پژوهش، یکی از الزامات تولید دانش دقیق و عادلانه است. نادیده گرفتن تفاوتها و شرایط جنسیتی میتواند به نتایج ناقص یا حتی گمراهکننده منجر شود. در ایران، لحاظ کردن جنسیت در طراحی و اجرای پژوهشها به درک بهتر مسائل اجتماعی، سلامت، آموزش و اشتغال کمک میکند و زمینه سیاستگذاری مؤثرتر را فراهم میسازد.
همچنین، حمایت از مشارکت برابر زنان و مردان در فعالیتهای پژوهشی میتواند به استفاده حداکثری از ظرفیتهای علمی کشور منجر شود. پژوهش حساس به جنسیت، گامی مهم در جهت عدالت علمی، ارتقای کیفیت تحقیقات و پاسخگویی بهتر علم به نیازهای واقعی جامعه است.
جدول زیر آمار پژوهشگران معرفی شده به تفکیک جنسیت را نشان میدهد؛
بر اساس جدول فوق، از بین ۳۳۹ پژوهشگر و پژوهشگر جوان معرفی شده به جشنواره پژوهشی ۱۴۰۴، ۳۰۰ نفر آقا (۸۸ درصد) و ۳۹ نفر خانم (۱۲ درصد) بودهاند. به بیان دقیقتر، ۲۱۹ نفر از پژوهشگران و ۸۱ نفر از پژوهشگران جوان معرفی شده مرد هستند. همچنین ۲۶ پژوهشگر و ۱۳ پژوهشگر جوان معرفی شده زن هستند.
سهم ۸۴ درصدی پژوهشگران دانشگاهی در جشنواره پژوهش ۱۴۰۴
جدول زیر آمار پژوهشگران معرفی شده به تفکیک وابستگی را نشان میدهد؛
بر اساس جدول فوق، از ۳۳۹ پژوهشگر معرفی شده ۲۸۶ نفر وابستگی دانشگاهی داشته، ۲۷ نفر از مراکز پژوهشی هستند، ۲۱ نفر از دستگاه اجرایی و ۶ نفر از نهادهای عمومی غیردولتی هستند. این جدول نشان دهنده سهم ۸۴ درصدی پژوهشگران دانشگاهی در جشنواره پژوهش ۱۴۰۴ است.
جدول زیر پژوهشگران منتخب کارگروههای تخصصی به تفکیک گروههای علمی را نشان میدهد؛
بر اساس جدول فوق، از بین ۵۳ پژوهشگر برگزیده جشنواره پژوهش ۱۴۰۴، ۱۸ نفر مربوط به گروه علمی فنی مهندسی (۳۳ درصد)، ۱۲ نفر مربوط به گروه علمی علوم پایه (۱۲ درصد)، ۵ نفر مربوط به گروه علمی کشاورزی و پزشکی (۹ درصد)، ۲ نفر مربوط به گروه علمی هنر و معماری (۳ درصد) و فقط یک نفر مربوط به گروه علمی دامپزشکی (۱ درصد) هستند.
سهم ۱۰ درصدی زنان از پژوهشگران منتخب جشنواره پژوهش ۱۴۰۴
بر اساس جدول فوق، از بین ۵۳ برگزیده جشنواره پژوهش ۴۸ نفر مرد و فقط ۵ نفر زن هستند.
اینکه از میان ۵۳ پژوهشگر برگزیده، تنها ۵ نفر زن باشند، نشانهای نگرانکننده از تداوم نابرابری جنسیتی در نظام پژوهش است. چنین آماری این پیام را منتقل میکند که فرصتها، حمایتها و دیدهشدن دستاوردهای پژوهشی برای زنان بهطور برابر فراهم نیست. این وضعیت نهتنها به تضعیف عدالت علمی منجر میشود، بلکه بخش مهمی از ظرفیت انسانی کشور را نادیده میگیرد. کمرنگ بودن حضور زنان در فهرست پژوهشگران برگزیده، ضرورت بازنگری در معیارهای ارزیابی، سیاستهای حمایتی و ساختارهای تصمیمگیر را یادآور میشود؛ چراکه توسعه علمی بدون مشارکت برابر زنان و مردان، توسعهای ناقص و ناپایدار خواهد بود.
پژوهش بهعنوان زیربنای پیشرفت علمی و توسعه پایدار، نقشی تعیینکننده در آینده کشورها ایفا میکند و ایران نیز برای پاسخگویی به چالشهای اقتصادی، اجتماعی و فناورانه، ناگزیر از تقویت نظام پژوهشی خود است. هفته پژوهش فرصتی نمادین اما اثرگذار برای بازخوانی جایگاه تحقیق در تصمیمسازیها، تقویت پیوند دانشگاه با صنعت و جامعه، و ترویج فرهنگ پژوهش مسئلهمحور به شمار میرود. این مناسبت میتواند توجه سیاستگذاران را به ضرورت سرمایهگذاری هدفمند در تحقیق و نوآوری جلب کند و انگیزه پژوهشگران، بهویژه نسل جوان، را افزایش دهد.
در این میان، توجه به جنسیت در پژوهش اهمیت ویژهای دارد؛ زیرا بیتوجهی به تفاوتها و شرایط زنان و مردان میتواند به تولید دانش ناقص و سیاستهای ناکارآمد منجر شود. پژوهش حساس به جنسیت، ضمن ارتقای دقت و کیفیت نتایج علمی، امکان طراحی راهکارهایی عادلانهتر و متناسبتر با واقعیتهای جامعه را فراهم میکند. ترکیب نگاه پژوهشمحور با رویکرد جنسیتی، به استفاده بهتر از ظرفیتهای انسانی کشور میانجامد و زمینهساز عدالت علمی، کارآمدی سیاستها و توسعهای متوازنتر در ایران خواهد بود.
انتهای پیام/
نظر شما