به گزارش خبرنگار علم و فناوری ایسکانیوز؛ بررسیها نشان میدهد که پژوهشگران چینی در حال توسعه ضدتدابیر پیشرفته نظامی برای مقابله با منظومه ماهوارهای استارلینک متعلق به ایلان ماسک هستند. این اقدامات شامل زیردریاییهای مخفیکار مجهز به لیزر برای هدفگیری اهداف فضایی و همچنین ماهوارههای تهاجمی سفارشی با پیشرانهای یونی میشود.
منظور از ماهوارههای تهاجمی فضاپیماهایی هستند که برای مختل کردن، تضعیف یا نابودی سایر ماهوارهها یا داراییهای فضایی طراحی شدهاند. این قابلیتها بخشی از مجموعه وسیعتری از فناوریهای ضد فضایی هستند که توسط کشورهای مختلف توسعه داده میشوند. نمونههایی از این فناوریها شامل موشکهای ضد ماهوارهای با قابلیت صعود مستقیم، ماهوارههای هممدار با قابلیت حمله فیزیکی به سایر ماهوارهها و سلاحهای انرژی هدایت شده مانند لیزر میشود. این ماهوارهها بخشی از دکترین «جنگ فضایی» هستند که کشورهایی مانند آمریکا، روسیه و چین به طور فزایندهای آن را توسعه دادهاند.
پژوهشگران چینی بر این باورند که استارلینک ــ منظومه عظیمی از ماهوارههای مدار پایین که اینترنت ارزان، پرسرعت و فراگیر حتی در مناطق دورافتاده ارائه میدهد ــ خطری جدی برای حکومت چین و منافع استراتژیک آن محسوب میشود. این نگرانی بیشتر ناشی از ارتباط نزدیک این شرکت با نهادهای اطلاعاتی و دفاعی آمریکا و همچنین گسترش جهانی آن است.
ماسک دهها میلیون دلار در کارزار انتخاباتی ترامپ سرمایهگذاری کرد و مدتی به عنوان مشاور کلیدی در دولت فعالیت داشت. او که اکنون به فکر تأسیس حزب سیاسی خود است، به طور روزافزون در سیاست اروپا هم وارد شده و از چهرههای راست افراطی و شورشی حمایت میکند که معمولاً در تضاد با جریان اصلی سیاست هستند.
ماسک در مه ۲۰۲۵ دولت ترامپ را ترک کرد و اندکی بعد با ترامپ در فضای مجازی درگیر شد. شرکت اسپیسایکس که استارلینک را اداره میکند، همچنان بهشدت با ساختارهای اصلی دولت آمریکا پیوند دارد. این شرکت میلیاردها دلار برای مأموریتهای ناسا، ماهوارههای نظامی، بازگرداندن فضانوردان از ایستگاه فضایی و ساخت شبکهای از ماهوارههای جاسوسی برای دفتر شناسایی ملی آمریکا قرارداد بسته است.
تسلط استارلینک بر فضا، رقابتی جهانی برای ایجاد جایگزینهای مؤثر به راه انداخته، اما مزیت بزرگ این شرکت در ورود زود هنگام به بازار، نوعی انحصار ایجاد کرده که تجارت، سیاست و امنیت ملی را با هم گره زده است.
رقبای بیاقبال
استارلینک در بیش از ۱۴۰ کشور فعال است و اخیراً وارد بازارهایی مانند ویتنام، نیجر، سومالی، جمهوری دموکراتیک کنگو و پاکستان شده است. در ژوئن، این شرکت مجوز فعالیت در هند را هم دریافت کرد و با عبور از موانع امنیتی و رقابت داخلی، به بازاری با حدود ۱/۵ میلیارد نفر دست یافت.
هیچ کشور یا شرکتی تاکنون به گرد پای استارلینک نرسیده است. جف بزوس، رقیب ماسک، با پروژه «کوایپر» وارد میدان شده و در آوریل نخستین ماهوارههای اینترنتی خود را پرتاب کرد. اما در حال حاضر فقط ۷۸ ماهواره در مدار دارد و قصد دارد سه هزار و ۲۳۲ ماهواره دیگر راهاندازی کند. شرکت «وانوب» نیز تنها ۶۵۰ ماهواره فعال دارد که کسری از ناوگانی است که برنامهریزی کرده بود.
اتحادیه اروپا نیز در حال صرف میلیاردها یورو برای ساخت شبکهای به نام «IRIS2» است، اما بسیار عقب مانده است. مقامات اتحادیه حتی مجبور شدهاند کشورهای عضو را ترغیب کنند تا پیش از راهاندازی کامل این پروژه، با استارلینک قرارداد نبندند.
ارزیابی تهدید نظامی
پکن استارلینک را به دلیل ارتباط نزدیک با نهادهای اطلاعاتی نظامی آمریکا، یک تهدید جدی امنیتی میداند.
استادان دانشگاه ملی فناوری دفاعی چین در مقالهای در سال ۲۰۲۳ نوشتند: از آنجا که ایالات متحده در حال ادغام فناوری استارلینک در داراییهای فضایی نظامی خود برای دستیابی به مزیت استراتژیک بر رقباست، کشورهای دیگر نیز به طور فزایندهای استارلینک را تهدیدی امنیتی در حوزههای هستهای، فضایی و سایبری تلقی میکنند.
این نگرانیها پس از حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ تشدید شد، چراکه در آن جنگ، برتریهای نظامی استارلینک به وضوح آشکار شد. اوکراین از این شبکه برای برقراری ارتباط و پشتیبانی از پهپادهای شناسایی استفاده کرد و از این طریق، مزیتهای تعیین کنندهای در برابر نیروهای روسیه به دست آورد.
حضور همهجانبه استارلینک و کاربردهای نظامی احتمالی آن، باعث شده پکن نگران شود و دانشمندان را به تحرک وادارد. مقالههای متعددی به بررسی دقیق آسیبپذیریهای این شبکه پرداختهاند و تلاش کردهاند بفهمند چین چه چیزهایی میتواند از شرکت ماسک بیاموزد و تقلید کند.
تقریباً همه ۶۴ مقالهای که در نشریات چینی درباره استارلینک منتشر شدهاند، پس از آغاز جنگ اوکراین به چاپ رسیدهاند.
ضدتدابیر پیشنهادی
مهندسان نظامی چین در مقالات خود مجموعهای از تدابیر فعالانه را پیشنهاد کردهاند. مهندسان ارتش آزادیبخش خلق چین (PLA) پیشنهاد دادهاند که گروههایی از ماهوارهها ایجاد شوند که ماهوارههای استارلینک را دنبال و سیگنالها را جمعآوری کنند و حتی با استفاده از مواد خورنده به باتریها آسیب رسانده یا با پیشرانهای یونی، در عملکرد پنلهای خورشیدی اختلال ایجاد کنند.
سایر روشهای پیشنهادی شامل استفاده از تلسکوپهای اپتیکی کوچک برای پایش آرایههای استارلینک، تولید دیپفیک برای ساخت اهداف جعلی و شلیک لیزرهای قدرتمند از زیردریاییها با هدف سوزاندن تجهیزات ایلان ماسک هستند.
پژوهشگران همچنین آسیبپذیریهای زنجیره تأمین استارلینک را نیز نقشهبرداری کردهاند. آنها خاطرنشان کردهاند که این شرکت بیش از ۱۴۰ تأمینکننده سطح اول و تعداد زیادی تأمینکننده سطح دوم و سوم دارد که نظارت محدودی بر امنیت سایبری آنها وجود دارد.
پیامدهای راهبردی جهانی
سلطه استارلینک موجب نگرانیهای بینالمللی شده، نه فقط در چین.
این شبکه حدود دو سوم کل ماهوارههای فعال جهان را در اختیار دارد و شرکت اسپیسایکس تاکنون بیش از هشت هزار ماهواره فعال را به فضا فرستاده و قصد دارد دهها هزار ماهواره دیگر را نیز پرتاب کند.
برخی از متحدان سنتی آمریکا نیز از اینکه زیرساختهای ارتباطی حیاتی به شرکتی واگذار شده که مدیریت آن در دستان تاجری غیرقابل پیشبینی با وفاداریهای مبهم است، ابراز تردید کردهاند.
«کریستف گروتلر»، نماینده پارلمان اروپا از فرانسه، میگوید: ما متحد آمریکا هستیم، اما باید استقلال راهبردی خود را داشته باشیم.
توسعه جایگزینهای چینی
پکن شرکتی دولتی به نام «چاینا ستنت» تأسیس کرده تا پروژه رقیب خود با نام «Guowang» را توسعه دهد. این منظومه نیز از قابلیتهای نظامی برخوردار خواهد بود. در واقع گوئووانگ برنامه چین برای ساخت یک صورت فلکی عظیم از ماهوارههای ارتباطی در مدار پایین زمین (لئو) است که به عنوان رقیب مستقیم استارلینک شناخته میشود. این پروژه بخشی از استراتژی کلان چین برای سلطه در فضای ارتباطات ماهوارهای، نظامیسازی فضا و استقلال دیجیتال از غرب است.
برنامهریزی برای پرتاب بیش از ۱۳ هزار ماهواره در مدار پایین زمین انجام شده است که عددی نزدیک به استارلینک با هدف نهایی ۴۲ هزار ماهواره است. کاربردهای اعلام شده این فلک صورتی ماهوارهای ارائه اینترنت پرسرعت جهانی، مخصوصاً به مناطق دورافتاده است، اما همانطور که در اسناد نظامی و فنی چین آمده، کاربردهای نظامی، جاسوسی و عملیات ضدماهوارهای نیز مد نظر است. چین تلاش میکند با گوئووانگ بازار کشورهایی را جذب کند که روابط سردی با غرب دارند (مثل پاکستان، عمان و اخیراً برزیل).
این شرکت در ماه دسامبر نخستین ماهوارههای عملیاتی خود را پرتاب کرد و تاکنون ۶۰ عدد از مجموع ۱۳ هزار ماهواره برنامهریزی شده را به فضا فرستاده است.
در همین حال، شرکت Qianfanنیز در زمینه پرتاب ماهوارههای عملیاتی فعال شده است. این شرکت که مورد حمایت دولت شانگهای است نیز تاکنون ۹۰ ماهواره از برنامهریزی ۱۵ هزار ماهوارهای خود را پرتاب کرده است. مشتریان این پروژه کشورهایی نظیر قزاقستان، مالزی، عمان، پاکستان و ازبکستان هستند.
دولت برزیل نیز پس از درگیری علنی ماسک با یک قاضی برزیلی که در حال تحقیق درباره شبکه «ایکس» بود، در نوامبر گذشته قرارداد همکاری با کوانفان امضا کرد.
دانشمندان چینی با شبیهسازی قابلیتهای استارلینک توانستهاند تشخیص دهند که این شبکه قادر است پوشش بیوقفهای بر فراز پکن ایجاد کند، حتی با اینکه عملاً در مرزهای چین فعالیت نمیکند.
آنها نتیجه گرفتند که توان پوشش منظومه استارلینک در تمام مناطق جهان به طور مداوم و با سرعت بالا در حال افزایش است.
توسعه این اقدامات متقابل میتواند خطر آسیبهای جانبی به مشتریان دیگر استارلینک در سطح جهان را افزایش دهد، چراکه همان ماهوارههایی که به مناطق چین خدمات میدهند، ممکن است برای اروپا، اوکراین، ایالات متحده و دیگر مناطق نیز فعال باشند.
انتهای پیام/
نظر شما