به گزارش خبرنگار بینالملل ایسکانیوز، در پی افزایش تنشها و درگیریهای مرزی بین افغانستان و پاکستان مقامات ارشد دو کشور در نهایت در قطر گرد هم آمده و اعلام کردند توافق آتشبس بین خود را نهایی کردهاند.
به گفته منابع دیپلماتیک مذاکرات انجام شده به میزبانی عبدالله بن محمد آل خلیفه -رئیس اطلاعات قطر- برگزار شدهاست. خواجه آصف -وزیر دفاع پاکستان- و ملا محمد یعقوب -وزیر دفاع افغانستان- رهبری هیئتهای مذاکرهکننده را بر عهده داشتند. گفتنی است ابراهیم کالین-رئیس سازمان اطلاعات ملی ترکیه- نیز در این نشستها حضور داشت.
بیشتر بخوانید:
افغانستان و پاکستان چرا درگیر شدهاند؟
پس از اعلام توافق وزیر دفاع پاکستان در صفحه شخصی خود در ایکس نوشت: آتشبس بین این همسایههای آسیای جنوبی «نهایی شده است» و هر دو طرف در ۲۵ اکتبر دوباره در استانبول برای بحث در مورد «مسائل جزئی» دیدار خواهند کرد. این دیدار به منظور تضمین و پایداری آتشبس و و تأیید اجرای آن به شیوهای قابل اعتماد صورت خواهد گرفت.
وزارت امور خارجه قطر نیز در بیانیهای از این تحول خبر داد و ابراز امیدواری کرد که این گام «مهم» به پایان تنشها در مرز بین دو کشور کمک کند و پایه محکمی برای صلح پایدار در منطقه ایجاد کند.
درگیریهای مرزی افغانستان و پاکستان
مناقشه دو کشور افغانستان و پاکستان پس از آن آغاز شد که اسلام آباد از کابل خواست شورشیانی را که حملات مرزی در پاکستان را افزایش داده بودند، مهار کند و گفت که این جنگجویان از پناهگاههای امن در افغانستان عملیات انجام میدهند.
طالبان ادعای پناه دادن به شورشیان را رد کرد و در نهایت نیز مرز ۲۶۴۰ کیلومتری افغانستان و پاکستان، که به خط دیورند معروف است مملو از تیراندازیهای سنگین شد. گفتنی است در این مدت ایران، قطر و عربستان ضمن پیامهایی خواستار خویشتنداری دو طرف شده بودند.
همچنین دو کشور روز چهارنشبه به مدت ۴۸ ساعت اعلام آتشبس کردند تا برای گفتگوها به قطر سفر کنند اما مقامات افغانستان اعلام کردند پاکستان در اواخر جمعه (پایان دوره آتشبس) به سه منطقه در استان پکتیکا حمله هوایی کرده و در این حملات دستکم ده نفر کشته و دوازده نفر زخمی شدند.
در میان قربانیان این حملات، چند غیرنظامی حضور داشتند و به گفته هیئت کریکت افغانستان ۸ بازیکن کریکت نیز در میان آنها بود.
هیئت کریکت افغانستان حمله را «عملیاتی تروریستی و بزدلانه» خواند و اعلام کرد از شرکت در مسابقهای که قرار بود در پاکستان برگزار شود، عقبنشینی میکند.
ریشه ایدئولوژیک مناقشات
برخی تحلیلگران معتقدند پیروزی طالبان در افغانستان موجب جسور شدن طیفی از گروههای شبهنظامی در منطقه شدهاست. یکی از این گروههای شورشی «تحریک طالبان پاکستان» است.
تحریک طالبان پاکستان -یا همان طالبان پاکستانی- در سال ۲۰۰۷، در واکنش به عملیات نظامی ارتش پاکستان در مناطق قبیلهای مرزی و در چارچوب حمایت از حمله آمریکا به افغانستان شکل گرفت و از آن زمان تاکنون شورشها و حملات خونینی را در داخل پاکستان سازماندهی کرده است.
محمد امیر رانا -مدیر موسسه مطالعات صلح پاکستان- به میدل ایست آی گفت: «از سال ۲۰۲۱، تحریک طالبان پاکستان به عنوان قویترین تهدید داخلی اسلامآباد ظهور کرده است».
دولت طالبان رسما پناه دادن به شبهنظامیان خارجی را انکار میکند و مشکلات امنیتی پاکستان را داخلی جلوه میدهد.
به نوشته تحلیلگران میدل ایستای مانع اصلی از بین رفتن خصومتهای بین دو کشور در خویشاوندی ایدئولوژیک نهفته است. تحریک طالبان پاکستان «اساسا جناحی از طالبان» است که با ایدئولوژی مشترک، پیوندهای خانوادگی و سالها نبرد مشترک به هم پیوند خوردهاند.
شبیراحمد -روزنامهنگار افغان- به میدل ایستای گفت رژیم طالبان، تحریک طالبان پاکستان را نه بهعنوان تروریست، بلکه بهعنوان خویشاوندان ایدئولوژیک و همرزمان تاریخی در میدان نبرد میبیند. او افزود: «این خویشاوندی از تاریخ مشترک فداکاری سرچشمه میگیرد؛ جنگجویان تحریک طالبان پاکستان در کنار طالبان افغانستان علیه نیروهای آمریکایی جنگیده و جان خود را از دست دادهاند».
اما همه این موارد نمیتواند توجیحی برای آغاز درگیریهای غافلگیرانه پاکستان و افغانستان شود. زیرا این منطقه مستعد آشوب با هرگونه درگیری میتواند فاجعهای بزرگتر را دامن زده و بعاد گستردهتری به خود گیرد.
تأثیر تنشهای اخیر افغانستان و پاکستان بر منافع ایران
ایران با هر دو کشور پاکستان و افغانستان روابطی نسبتا متوازن و در مجموع مثبت دارد. در سالهای اخیر، تهران کوشیده است روابط خود را با اسلامآباد در حوزههای امنیتی، انرژی و ترانزیتی حفظ کند و همزمان با حکومت طالبان در کابل نیز ارتباطی واقعگرایانه و عملگرایانه برقرار سازد.
برای ایران، ثبات در مرزهای شرقی یک اولویت راهبردی است، زیرا بیثباتی در این منطقه مستقیما بر امنیت ملی، اقتصاد و سیاست خارجی کشور تأثیر میگذارد. هرگونه تنش در منطقه احتمال افزایش تحرک گروههای تندرو، قاچاقچیان و مهاجرت غیرقانونی بهسوی شرق ایران را بالا میبرد.
ایران بهخوبی میداند که ظهور و گسترش گروههای تروریستی و افراطگرا در هر یک از کشورهای منطقه، دیر یا زود امنیت مرزهای شرقیاش را هدف قرار میدهد. به همین دلیل، جمهوری اسلامی ایران بهشدت با هرگونه تقویت یا حمایت از گروههای افراطی در افغانستان و پاکستان مخالف است و همواره بر همکاری منطقهای برای مبارزه با تروریسم تأکید کرده است.
افزون بر این، تشدید تنش میان اسلامآباد و کابل باعث میشود ایران ناچار شود تمرکز امنیتی خود را از جبهههای غربی و موضوعات مرتبط با اسرائیل به سمت شرق معطوف کند. این تغییر تمرکز، هم از نظر استراتژیک و هم از منظر هزینههای امنیتی، چالشی بزرگ محسوب میگردد.
علاوه بر آن درگیری این دو کشور از نظر اقتصادی نیز باعث از بین رفتن آرامش و ثبات منطقهای میگردد و تزانزیت کالا در این بخش را برای ایران دچار مشکل میسازد. در واقع ایران برای پیشبرد پروژههایی منطقهای به ثبات در افغانستان و پاکستان نیاز دارد. اگر جنگ یا بسته شدن مرزها به وجود بیاید ایران بخشی از فرصتهای تجاری خود برای دسترسی به بازارها از دست میدهد.
در همین چارچوب نیز ایران همواره خواهان تداوم گفتوگو و کاهش تنش میان افغانستان و پاکستان بودهاست است و از هر ابتکار منطقهای برای میانجیگری و بازگرداندن ثبات در مرزها حمایت میکند.
خبرنگار: ماری ملکی
انتهای پیام/
نظر شما