به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از کرمان؛ شهرهای شمالی استان کرمان، شامل مراکز جمعیتی نظیر رفسنجان و زرند، به دلیل تمرکز فعالیتهای صنعتی، معدنی و کشاورزی و همچنین مهاجرتپذیری بالا، با رشد جمعیتی قابل توجهی روبرو بودهاند. این رشد، در کنار تداوم سالهای خشکسالی و کسری مخزن جدی در سفرههای آب زیرزمینی، چالش تأمین آب شرب پایدار را به یک نگرانی روزافزون برای مدیریت منابع و خدمات شهری تبدیل کرده است. برای تحلیل آماری و فنی چالشهای پیشرو در تأمین آب شرب، با محمد ابراهیمی تحلیلگر منابع آب زیرزمینی و مدیریت بحران خشکسالی در مؤسسه مطالعات آب و محیط به گفتگو نشستیم.
محمد ابراهیمی در ابتدای این مصاحبه تصریح کرد: بحران آب در شهرهای شمالی کرمان، یک پدیده صرفاً اقلیمی نیست، بلکه یک بحران مدیریت و تخصیص منابع است. آب شرب در این مناطق، عمدتاً متکی به منابع آب زیرزمینی است که طی دهههای اخیر، بهشدت تحت تأثیر برداشتهای بیرویه بخش کشاورزی و صنعتی قرار گرفتهاند. کاهش سطح ایستایی آب در دشتهای این منطقه، به حدی رسیده که چاههای آب شرب نیز با مشکلاتی نظیر افت شدید دبی و افزایش عمق حفاری مواجه شدهاند که این امر هزینههای تأمین و نگهداری را به شکل تصاعدی بالا برده است.
او افزود: رشد جمعیتی، چه ناشی از زاد و ولد طبیعی و چه ناشی از مهاجرت به دلیل فرصتهای شغلی صنعتی، به طور مداوم تقاضای آب شرب را افزایش میدهد. اما زیرساختهای تأمین و انتقال آب در شهرهای شمالی، متناسب با این رشد جمعیتی گسترش نیافته است. این عدم تعادل میان رشد تقاضا و کاهش عرضه، باعث میشود که در فصول گرم سال، شاهد تنش آبی جدی و ناپایداری در شبکه توزیع باشیم.
ابراهیمی در بخش دیگری از تحلیل خود، چالش کیفیت آب را جدیتر از کمیت آن دانست و گفت: کاهش سطح آب زیرزمینی در اثر برداشتهای مفرط، باعث شده تا منابع آب با چالش جدی افزایش املاح و کیفیت نامطلوب روبرو شوند. در بسیاری از دشتهای این منطقه، به دلیل مجاورت با معادن و صنایع، خطر نفوذ آلایندههای صنعتی و معدنی به منابع آب زیرزمینی وجود دارد که این امر نیازمند نظارتهای دقیقتر و هزینههای بالاتر برای تصفیه و سالمسازی آب شرب است.
وی ادامه داد: افزایش شوری و سختی آب، علاوه بر تأثیرات منفی بر سلامت عمومی شهروندان، به آسیبرسانی جدی به شبکه توزیع و تأسیسات خانگی (مانند لولهکشی و وسایل گرمایشی) منجر میشود. حل این مشکل نیازمند سرمایهگذاری هنگفت در ایجاد و توسعه آب شیرینکنهای شهری است. اما این پروژهها نیز خود با چالشهایی مانند تأمین انرژی پایدار و دفع پساب شور مواجه هستند که مدیریت آنها در اقلیم کویری کرمان پیچیدگیهای خاص خود را دارد.
تحلیلگر منابع آب زیرزمینی، تأکید کرد که راهکار اصلی در شهرهای شمالی، نه فقط در یافتن منابع جدید، بلکه در مدیریت تقاضا و اصلاح الگوی مصرف است. او اظهار داشت: سهم مصرف آب شرب در مقابل سهم کشاورزی و صنعت ناچیز است، اما میزان هدررفت در شبکه توزیع شهری به دلیل فرسودگی خطوط، همچنان بالاست. مدیریت شهری باید با بازسازی و نوسازی شبکههای فرسوده، این هدررفت را به حداقل ممکن برساند.
او تصریح کرد: همچنین، ترویج فرهنگ مصرف بهینه آب در میان شهروندان ضروری است. در مناطقی که آب زیرزمینی با سختی و شوری بالا همراه است، بسیاری از شهروندان به اشتباه تصور میکنند آب نامطلوب برای آبیاری فضای سبز خانگی مناسب است، در حالی که این امر خود باعث هدررفت منابع ارزشمند میشود. باید با ابزارهای هوشمند (مانند کنتورهای هوشمند و تعرفههای پلکانی)، مصرفکنندگان را به رعایت الگوهای بهینه ترغیب کرد و به پرمصرفها فشار مالی بیشتری وارد ساخت.
ابراهیمی در جمعبندی تأکید کرد: پایداری تأمین آب شرب برای شهرهای شمالی کرمان، نیازمند یک رویکرد همهجانبه است. این رویکرد شامل تأمین منابع جدید و پایدار (مانند استفاده از پساب تصفیه شده یا تخصیص آب انتقالی به بخش شرب)، بهبود کیفیت آب از طریق تصفیه پیشرفته، و مهمتر از همه، اجرای طرحهای جدی مدیریت تقاضا و کاهش هدررفت شبکه است. بدون یک برنامه جامع و سرمایهگذاری مستمر در زیرساختهای حیاتی، رشد جمعیتی در این شهرها، در آیندهای نزدیک با بحران قطعی آب شرب روبرو خواهد شد که پیامدهای اجتماعی و اقتصادی ناگواری به دنبال خواهد داشت.
خبرنگار: زهرا اسکندری
انتهای پیام/
نظر شما